Σε επισημάνσεις για την πορεία και τις προοπτικές του Ταμείου Ανάκαμψης προέβη ο Νίκος Χριστοδουλάκης, Ομότιμος Καθηγητής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, πρώην Υπουργός και Επικεφαλής του InSocial, στην εκδήλωση του Ινστιτούτου με θέμα «Προοπτικές της οικονομίας μετά το Ταμείο Ανάκαμψης».
Ο κ. Χριστοδουλάκης τόνισε ότι το Ταμείο Ανάκαμψης αποτελεί ένα «εξαιρετικά φιλόδοξο και θετικό εγχείρημα», το οποίο έχει τη δυνατότητα να ενισχύσει κρίσιμες υποδομές, όπως το σιδηροδρομικό δίκτυο και τα δίκτυα ηλεκτρισμού, συμβάλλοντας σε μια ανάπτυξη που θα δημιουργήσει καλύτερες θέσεις εργασίας και υψηλότερους μισθούς. Από την άλλη όμως υπογράμμισε ότι ο τρόπος διάθεσης των κονδυλίων παρουσιάζει σοβαρές αδυναμίες. Όπως ανέφερε, σήμερα προηγείται η δέσμευση του επενδυτή για το 20% της επένδυσης, ακολουθεί η τραπεζική συμμετοχή για το 30% και μόνο τότε το κράτος καλύπτει το υπόλοιπο 50% χωρίς ουσιαστική αξιολόγηση της επένδυσης. Το γεγονός αυτό, όπως σημείωσε, «στερεί από το πρόγραμμα έναν σαφή στρατηγικό προσανατολισμό» και περιορίζει την αποδοτικότητα των πόρων.
Ο κ. Χριστοδουλάκης επεσήμανε επίσης ότι περίπου το ένα τρίτο των διαθέσιμων πόρων του Ταμείου δεν έχει ακόμη απορροφηθεί, γεγονός που αναδεικνύει καθυστερήσεις και έλλειψη σχεδιασμού.
Προειδοποίησε, τέλος, ότι μέχρι το 2028 η Ελλάδα ενδέχεται να βρεθεί αντιμέτωπη με μειωμένους ρυθμούς ανάπτυξης και δυσκολίες στη διαχείριση του δημόσιου χρέους, καθώς θα έχουν εξαντληθεί τα «χαριστικά πακέτα» στήριξης, χωρίς να έχει δημιουργηθεί η αναγκαία δυναμική για βιώσιμη ανάπτυξη. «Το πρόβλημα δεν είναι μόνο πόσα χρήματα διατίθενται, αλλά πού και πώς κατευθύνονται», τόνισε χαρακτηριστικά, επισημαίνοντας ότι η απουσία στρατηγικού στόχου στο Ταμείο Ανάκαμψης αποτελεί κρίσιμο ζήτημα για το μέλλον της ελληνικής οικονομίας.
Γάτσιος: «Έχουμε κεφάλαια, δεν ξέρουμε πώς να τα αξιοποιήσουμε»
Σκληρή κριτική στο κυβερνητικό αφήγημα για την ανάπτυξη και τη διαχείριση του Ταμείου Ανάκαμψης θέλησε να ασκήσει ο Κωνσταντίνος Γάτσιος, Ομότιμος Καθηγητής και πρώην Πρύτανης του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, υπεύθυνος Τομέα Ανάπτυξης του ΠαΣοΚ, κατά την εισήγησή του στην εκδήλωση.
Ο κ. Γάτσιος υποστήριξε ότι το κυβερνητικό αφήγημα στηρίζεται στην προβολή του υψηλού ρυθμού ανάπτυξης, ο οποίος εμφανίζεται διπλάσιος από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Ωστόσο, σημείωσε ότι η πραγματική σύγκλιση με τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές οικονομίες παραμένει μακρινή, καθώς με βάση τη σημερινή απόσταση, η Ελλάδα θα χρειαστεί περίπου 80 χρόνια για να τις πλησιάσει, εφόσον διατηρηθούν οι τρέχοντες ρυθμοί ανάπτυξης.
Ο κ. Γάτσιος έθεσε το ερώτημα «πώς είναι δυνατόν να αυξάνεται το ΑΕΠ και ταυτόχρονα η χώρα να οπισθοχωρεί;», επισημαίνοντας ότι η Ελλάδα κατατάσσεται φέτος τελευταία στην Ευρώπη σε επίπεδο παραγωγικότητας. Το γεγονός αυτό, όπως υπογράμμισε, «οφείλεται στην ανεπάρκεια των επενδύσεων», ενώ προειδοποίησε ότι αν η χώρα δεν αποκτήσει πραγματική αναπτυξιακή ορμή, σε 10 έως 20 χρόνια θα βρεθεί ουραγός στην περιοχή.
Αναφερόμενος στο Ταμείο Ανάκαμψης, τόνισε πως η συζήτηση δεν πρέπει να περιορίζεται στο πώς θα απορροφηθούν τα διαθέσιμα κεφάλαια, αλλά στο πώς θα αξιοποιηθούν αποτελεσματικά. «Τα κεφάλαια του Ταμείου Ανάκαμψης αποτελούν ακόμη μία χαμένη ευκαιρία», ανέφερε χαρακτηριστικά, προσθέτοντας ότι «σήμερα διαθέτουμε πόρους, αλλά δεν γνωρίζουμε πώς να τους αξιοποιήσουμε και αυτοί χάνονται μέσα σε αδιαφανή μονοπάτια».
Κικίλιας: «Η Ελλάδα επέλεξε την επιδοματική εξάρτηση»
Την ανάγκη για έναν νέο, ολοκληρωμένο εθνικό αναπτυξιακό σχεδιασμό που θα υπερβεί τη λογική των επιδοτήσεων υπογράμμισε ο Ηλίας Κικίλιας, Οικονομολόγος και Διευθυντής Ερευνών του ΕΚΚΕ.
Αναφερόμενος στο Ταμείο Ανάκαμψης, ο κ. Κικίλιας επισήμανε ότι «οι επιδοτήσεις δεν αποτέλεσαν ποτέ εργαλείο αναπτυξιακού σχεδιασμού», σημειώνοντας σχετικά πως «η Ελλάδα επέλεξε την επιδοματική εξάρτηση». Παρά την επί του παρόντος ανάπτυξη που κινείται πάνω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (περίπου 2%), προειδοποίησε ότι οι προβλέψεις δείχνουν σημαντική επιβράδυνση μετά το 2026, στο επίπεδο του 1%.
Το πρόβλημα, σύμφωνα με τον κ. Κικίλια, είναι καθαρά πολιτικό, καθώς «λείπει ένα συγκροτημένο παραγωγικό σχέδιο». Τόνισε ότι η χώρα χρειάζεται ένα νέο Εθνικό Σχέδιο Ανάπτυξης, το οποίο να ευθυγραμμίζεται με τη νέα ευρωπαϊκή στρατηγική και να βασίζεται σε πέντε κεντρικούς άξονες:
- Εθνική ασφάλεια, μέσω της ανάπτυξης της εγχώριας αμυντικής βιομηχανίας.
- Ανασυγκρότηση της παραγωγικής οικονομίας με έμφαση στην περιφερειακή ανάπτυξη.
- Δημογραφική ανθεκτικότητα και πολιτικές ενίσχυσης του ανθρώπινου δυναμικού.
- Ψηφιακό κράτος και επιτάχυνση του ψηφιακού μετασχηματισμού της δημόσιας διοίκησης.
- Ενεργό ρόλο της Ελλάδας στο διεθνές περιβάλλον, με συμμετοχή στη συνδιαμόρφωση και όχι απλή αποδοχή των εξελίξεων.
Κλείνοντας ο κ. Κικίλιας προειδοποίησε για τον κίνδυνο «αφελληνισμού» της οικονομίας σε κρίσιμους τομείς, εάν δεν υπάρξει άμεσα μια στρατηγική που να στηρίζει την παραγωγή, την καινοτομία και την εθνική αυτάρκεια.
