Καζάνι που βράζει είναι το Μαρόκο καθώς οι αντικυβερνητικές διαδηλώσεις εξαπλώθηκαν ραγδαία στη χώρα μέσα σε πέντε ημέρες, πήραν βίαιες διαστάσεις και απειλούν τη σταθερότητα του καθεστώτος του βασιλιά Μοχάμετ, δεκατέσσερα χρόνια μετά από την Αραβική Άνοιξη που το είχε αφήσει σχεδόν ανέπαφο. Στις διαδηλώσεις πρωτοστατεί η νεολαία που απαιτεί «ελευθερία, αξιοπρέπεια, κοινωνική δικαιοσύνη» χωρίς να ζητά ευθέως την ανατροπή της συνταγματικής μοναρχίας, ενώ στρέφει την οργή της εναντίον της κυβέρνησης του πρωθυπουργού, δισεκατομμυριούχου επιχειρηματία Αζίζ Ακανούς και εν γένει κατά του πολιτικού συστήματος και της διαφθοράς.
Χθες το βράδυ οι ταραχές επεκτάθηκαν στην Ταγγέρη, στα στενά του Γιβραλτάρ, ενώ έγιναν οδομαχίες, εμπρησμοί καταστημάτων και τραπεζών σε πυκνοκατοικημένες γειτονιές στο Σαλέ, στα βόρεια περίχωρα της πρωτεύουσας Ραμπάτ. Οι αρχές ανέφεραν ότι το προηγούμενο 24ωρο τραυματίσθηκαν εκατοντάδες άνθρωποι στις συγκρούσεις μεταξύ της αστυνομίας και των διαδηλωτών, ανεβάζοντας σε 260 τους τραυματίες αστυνομικούς και σε μόλις 20 τους πολίτες. Εκατοντάδες άλλοι έχουν συλληφθεί. Επεισόδια έγιναν επίσης στο Μαρακές, στην Καζαμπλάνκα και σε άλλες πόλεις.
Ελλείψεις που οδηγούν στο θάνατο
Οι διαδηλώσεις που άρχισαν από την πόλη Αγαδίρ πυροδοτήθηκαν από το θάνατο τουλάχιστον 8 εγκύων οι οποίες υποβλήθηκαν σε καισαρική τομή στο δημόσιο νοσοκομείο της πόλης. Οι θάνατοι αποδόθηκαν στις ανεπάρκειες του νοσοκομείου και στις ελλείψεις προσωπικού. Σημειώνεται ότι ο πρωθυπουργός Ακανούς είναι ταυτόχρονα δήμαρχος του Αγαδίρ ενώ το συγκεκριμένο νοσοκομείο έχει βρεθεί και άλλες φορές στο επίκεντρο ερευνών για θανάτους εγκύων και βρεφών με αποτέλεσμα να αποκαλείται από τους ντόπιους «νοσοκομείο του θανάτου». Πολλοί διαδηλωτές κατηγορούν την κυβέρνηση ότι αντί να χτίζει καινούργια νοσοκομεία και σχολεία κατασκευάζει ή ανακαινίζει ποδοσφαιρικά γήπεδα για το Παγκόσμιο Κύπελλο.
Ο ρόλος της Gen Z
Στις διαδηλώσεις δεν πρωτοστατούν κόμματα ή συνδικάτα. Τον μεγαλύτερο ρόλο στην επέκταση των κινητοποιήσεων έπαιξε μια συλλογικότητα με την ονομασία GenZ 122, αγνώστου προελεύσεως και ηγεσίας, που συντόνισε τις διαδηλώσεις μέσω των κοινωνικών δικτύων. Ωστόσο τα αιτήματα της νέας γενιάς που βγήκε στους δρόμους του Μαρόκου αποτελούν τον καθρέφτη των χρόνιων προβλημάτων στη δημόσια υγεία και στην παιδεία, των κοινωνικών ανισοτήτων και των αδιεξόδων με τα οποία βρίσκονται αντιμέτωποι οι νέοι άνθρωποι. Λάδι στη φωτιά έριξαν οι συλλήψεις του τερματοφύλακα της εθνικής ποδοσφαίρου του Γιασίν Μπουνού καθώς και του ράπερ El Grande Toto, όπως μετέδωσε το δίκτυο France 24.
Περισσότερο από το ένα τρίτο του πληθυσμού του Μαρόκου είναι κάτω των 35 ετών ενώ ένας στους τέσσερις κατοίκους είναι ηλικίας 15-24 ετών, μέσα στα όρια της αποκαλούμενης Generation Z (της γενιάς των zoomers, της πρώτης που μεγάλωσε έχοντας πρόσβαση σε «έξυπνα» κινητά τηλέφωνα και στα κοινωνικά δίκτυα).
Η σύνδεση με Νεπάλ, Φιλιππίνες, Μαδαγασκάρη
Ορισμένοι αναλυτές θεωρούν ότι η Generation Z είναι που συνδέει τις αντικυβερνητικές διαδηλώσεις στο Μαρόκο με εκείνες στο Νεπάλ, στο Μπαγκλαντές, στις Φιλιππίνες και στη Μαδαγασκάρη. Όμως δεν είναι το μοναδικό κοινό στοιχείο. Η φτώχεια, η χρόνια διαφθορά και ο νεποτισμός, οι ανισότητες, η υποβάθμιση της δημόσιας υγείας, η ανεργία των νέων, η απελπισμένη φυγή μέσω της παράτυπης μετανάστευσης και των δικτύων των διακινητών, αποτελούν επίσης κραυγαλέους κοινούς παρονομαστές.
Στο Μαρόκο ο 64χρονος πρωθυπουργός Ακανούς, ο οποίος έχει διατελέσει υπουργός Γεωργίας από το 2007 έως το 2021, κάνει λόγο για χρόνιες παθογένειες και έχει συγκαλέσει σήμερα Πέμπτη ειδική συνεδρίαση της βουλής για αναγκαίες μεταρρυθμίσεις στον τομέα της υγείας.
