Σε σημαντικές τοποθετήσεις για τις κρίσεις που κατατρέχουν τη χώρα, τη Δικαιοσύνη και την «εξωραϊσμένη» πραγματικότητα προέβη η Κατερίνα Σακελλαροπούλου, τ. Πρόεδρος της Δημοκρατίας, στην παρουσίαση του νέου βιβλίου του Τάσου Γιαννίτση, «Ελλάδα, 1953-2024: Χρόνος και Πολιτική Οικονομία», που πραγματοποιήθηκε σήμερα Δευτέρα 29 Σεπτεμβρίου στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών.
Η κ. Σακελλαροπούλου έδωσε τον τόνο της συζήτησης, τονίζοντας ότι το βιβλίο «λέει δυσάρεστες αλήθειες» και έχει «πολιτική ματιά και κοινωνική προσέγγιση», θέτοντας το κεντρικό ερώτημα: «Γιατί τόσες και τόσες φορές κλείνουμε τα μάτια μας όταν η πραγματικότητα δεν μας αρέσει; Πότε επιτέλους θα αλλάξουμε;». Η πρώην Πρόεδρος αναγνώρισε την αξία της ανάλυσης του Γιαννίτση για την αναδιαμόρφωση του μοντέλου της ελληνικής οικονομίας που επέτρεψαν στη χώρα να προχωρήσει μετά τον πόλεμο. Ωστόσο, υπογράμμισε ότι, αν και η αφετηρία της κρίσης του 2009 ήταν οικονομική, «η κρίση που βιώσαμε ήταν κρίση του τρόπου ζωής μας», η οποία ανέδειξε δραματικά «όλες τις παθογένειες της δημοκρατίας».
Εντοπίζοντας τη ρίζα του κακού, η κ. Σακελλαροπούλου αναφέρθηκε σε μια κεντρική αδυναμία που διατρέχει το ελληνικό κράτος από τη θεμελίωσή του: τη διχόνοια. Όπως τόνισε, οι μορφές αντιπαλότητας στο εσωτερικό της κοινωνίας αναβιώνουν διαχρονικά και «κρατούν τον τόπο στάσιμο». Η ίδια επεσήμανε ότι, ενώ κρίσεις αντιμετώπισαν πολλές χώρες, η Ελλάδα έφτασε στον κίνδυνο της κατάρρευσης, γιατί έχει καλλιεργηθεί για δεκαετίες ένα πνεύμα εξωραϊσμού της πραγματικότητας. «Η Μεταπολίτευση δεν λειτούργησε ως σημείο ειλικρινούς στοχασμού και θεώρησης. Ακολουθήσαμε τον δρόμο της εύκολης ανάπτυξης, χωρίς διαρθρωτικές αλλαγές που θα εξασφάλιζαν το μέλλον μας».
Στην παρέμβασή της, η πρώην Πρόεδρος, αναφερόμενη στο Σύνταγμα του 1975, το χαρακτήρισε πρωτοποριακό σε αρκετά ζητήματα, ιδίως σε θέματα περιβάλλοντος, υπενθυμίζοντας ότι το Συμβούλιο της Επικρατείας ήδη από τη δεκαετία του 1980 είχε διατυπώσει την απαίτηση για σχεδιασμό και προστασία των εκτός σχεδίου περιοχών. Παρόλα αυτά, «το περιβάλλον δεν τυγχάνει του σεβασμού που απαιτείται», με αποτέλεσμα να δημιουργείται «εθισμός στην παρανομία», κάτι με ολέθριες επιλογές για το μέλλον.
Το βάρος της Δικαιοσύνης: Απαιτείται αποτελεσματικότητα μακριά από πιέσεις
Ιδιαίτερη αναφορά έγινε στο ζήτημα της Δικαιοσύνης, η οποία αποτελεί το ζητούμενο της κοινωνικής οργάνωσης. Η κ. Σακελλαροπούλου υπογράμμισε ότι η απόδοση ευθυνών, κυρίαρχο ζήτημα στη δημοκρατία, γίνεται μόνο μέσω της Δικαιοσύνης, η οποία «απονέμεται στα δικαστήρια, και μόνο εκεί». Κατέστησε σαφές ότι η δικαστική εξουσία «φέρει το βάρος να εκπληρώνει το καθήκον της αποτελεσματικά, μακριά από πιέσεις», ενώ προειδοποίησε ότι «αποτελεί επικίνδυνο λαϊκισμό να υποστηρίζεται ότι οι δυσλειτουργίες της δικαιοσύνης σημαίνουν και ανυπαρξία του κράτους δικαίου». Αναφερόμενη στις
σύγχρονες προκλήσεις, η τ. Πρόεδρος σημείωσε ότι «οι αντιπαραθέσεις στις μέρες μας έχουν οξυνθεί», φτάνοντας σε σημείο ακόμα και ο επιστημονικός διάλογος να διεξάγεται με όρους facebook και να αποδοκιμάζονται δικαστικές αποφάσεις «πριν καν δημοσιευτούν με βάση μόνο το διατακτικό τους», με αποτέλεσμα η ελευθερία της έκφρασης να χάνει τη σημασία της. Κλείνοντας, η κ. Σακελλαροπούλου συνέδεσε τη ρίζα του κακού, όπως την εντοπίζει ο Γιαννίτσης, στη συλλογική κουλτούρα όπου το ατομικό συμφέρον επικρατεί του συλλογικού καλού. «Δεν σεβόμαστε ό,τι μας περιβάλλει, αντιθέτως το απαξιώνουμε», σημείωσε, αναφερόμενη και στην κουλτούρα της βίας και την αντίληψη ότι «όποιος δεν είναι μαζί μας είναι εναντίον μας». Τέλος, η κ. Σακελλαροπούλου κατέληξε στην παρατήρηση ότι «συζητάμε για την αναθεώρηση του Συντάγματος ενώ θα έπρεπε να εστιάσουμε στην αναθεώρηση των νοοτροπιών».
Η εκδήλωση για τον Τάσο Γιαννίτση
Η παρουσίαση του βιβλίου του Τάσου Γιαννίτση, «Ελλάδα, 1953-2024: Χρόνος και Πολιτική Οικονομία», συγκέντρωσε πλήθος κόσμου στην αίθουσα «Γιάννης Μαρίνος» του Συλλόγου «Οι Φίλοι της Μουσικής» στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών.
Στο πάνελ, πέραν της κ. Σακελλαροπούλου, συμμετείχαν ο Κώστας Κωστής, ομότιμος καθηγητής ΕΚΠΑ και διευθυντής του ΜΙΕΤ (ως συντονιστής-ομιλητής), ο Σταύρος Θωμαδάκης, ομότιμος καθηγητής ΕΚΠΑ, και ο Πάνος Τσακλόγλου, καθηγητής του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών και πρώην υφυπουργός, καθώς και ο ίδιος ο συγγραφέας. Οι ομιλητές ανέδειξαν την αξία του βιβλίου ως ενός εμπεριστατωμένου έργου που αναλύει κρίσιμες περιόδους και αναπτυξιακές προκλήσεις της ελληνικής πορείας.
