Τα πράγματα συνεχίζουν να γίνονται όλο και πιο δύσκολα για τον Κιρ Στάρμερ. Ο βρετανός πρωθυπουργός βαλλόταν ήδη από πολλαπλά μέτωπα: η βρετανική οικονομία υπό την ηγεσία του αναπτύσσεται οριακά, επικριτές του επιτίθενται από τα αριστερά και τα δεξιά, ενώ η δημοτικότητά του έχει φτάσει σε ιστορικά χαμηλά μόλις ένα χρόνο μετά τη σαρωτική του νίκη στις βρετανικές εκλογές.
Όμως την Παρασκευή (5/9), ο Στάρμερ υπέστη ίσως το πιο σοβαρό πλήγμα μέχρι σήμερα, σύμφωνα με τα βρετανικά μέσα, όταν η υπ’ αριθμόν δύο στην κυβέρνησή του, η Άντζελα Ρέινερ, παραιτήθηκε παραδεχόμενη ότι διέπραξε φοροδιαφυγή.
Ποια είναι η Άντζελα Ρέινερ
Η 45χρονη Ρέινερ, μέχρι πρότινος αναπληρώτρια πρωθυπουργός και υπουργός Στέγασης, δεν συμφωνούσε πάντα με τον Στάρμερ, ωστόσο αποτελούσε κορυφαία προσωπικότητα στο Εργατικό Κόμμα. Θεωρούνταν πολιτικό «αντίβαρο» για την απογοητευμένη αριστερή πτέρυγα του κόμματος απέναντι στον κεντρώο και πιο συντηρητικό ηγέτη τους.
Μέχρι αυτή την εβδομάδα, η Ρέινερ συγκαταλεγόταν στις πιο ισχυρές γυναίκες της βρετανικής πολιτικής, με φήμες να τη φέρουν ακόμη και ως πιθανή μελλοντική υποψήφια για την πρωθυπουργία.
Αυτοπροσδιοριζόμενη ως «κανονική εργατική τάξη», μεγάλωσε στη φτώχεια, εγκατέλειψε το σχολείο στα 16, όταν απέκτησε το πρώτο της παιδί, και εργάστηκε στη φροντίδα ηλικιωμένων. Μέσω του συνδικαλισμού και της ενεργού πολιτικής δράσης, εξελέγη βουλευτής το 2015, ξεκινώντας μια εντυπωσιακή πολιτική πορεία που την έφερε στην κορυφή και η οποία φαίνεται πως έληξε με μια εξίσου θεαματική πτώση.
Το σκάνδαλο φοροδιαφυγής
Φέτος, η Ρέινερ αγόρασε ένα διαμέρισμα στην παραθαλάσσια πόλη Χόουβ, στη νότια Αγγλία, για περίπου 800.000 λίρες (λίγο πάνω από 920.000 ευρώ),
για το οποίο πλήρωσε τέλος χαρτοσήμου (όπως ονομάζεται ο συγκεκριμένος φόρος στη Βρετανία) ύψους 30.000 λιρών. Αυτό θα ήταν το προβλεπόμενο ποσό εάν επρόκειτο για κύρια κατοικία, αλλά η βρετανική φορολογική νομοθεσία απαιτεί υψηλότερο ποσό εάν πρόκειται για δεύτερη κατοικία, εν προκειμένω 70.000 λίρες.
Μετά από μήνες εικασιών στον Τύπο, η Ρέινερ τελικά παραδέχτηκε την περασμένη εβδομάδα ότι δεν πλήρωσε το ποσό που έπρεπε. Δικαιολογήθηκε ότι δεν το έκανε εσκεμμένα, καθώς θεωρούσε ότι είχε ακολουθήσει τους κανόνες, και ότι μπερδεύτηκε λόγω των «περίπλοκων συνθηκών της ζωής της», συμπεριλαμβανομένου του διαζυγίου της το 2023 και του γιου της με ειδικές ανάγκες. Όλα αυτά βέβαια συνέβησαν ενώ υπηρετούσε ως υπουργός Στέγασης της κυβέρνησης.
Στη συνέχεια, παραιτήθηκε από τους ρόλους της στην κυβέρνηση. «Αναλαμβάνω πλήρως την ευθύνη για αυτό το λάθος», ανέφερε σε επιστολή της προς τον πρωθυπουργό.
Ο Στάρμερ υπό πίεση
Η πολιτική ζημιά για τον Στάρμερ εκτιμάται από τους αναλυτές πως θα είναι μεγάλη, ιδίως εφόσον έρχεται να προστεθεί στα αρκετά προβλήματα που ήδη αντιμετωπίζει. Μόλις πριν από 14 μήνες, ο βρετανός πρωθυπουργός πέτυχε μια ιστορική εκλογική νίκη απέναντι σε ένα Συντηρητικό Κόμμα, του οποίου η 14ετής διακυβέρνηση είχε στιγματιστεί από σκάνδαλα και εκτεταμένη λαϊκή δυσαρέσκεια. Ωστόσο, οι δημοσκοπήσεις έδειξαν ότι η επιτυχία του οφειλόταν περισσότερο στη φθορά των αντιπάλων του, παρά σε ενθουσιασμό για το δικό του πολιτικό πρόγραμμα.
Ενώ ο προκάτοχός του, Τζέρεμι Κόρμπιν, είχε επιχειρήσει να επαναφέρει τους Εργατικούς στις ριζοσπαστικές, αριστερές τους θέσεις, ο Στάρμερ ακολούθησε το πρότυπο του Τόνι Μπλερ: προοδευτικές κοινωνικές αξίες σε συνδυασμό με έναν πιο συγκρατημένο, οικονομικά συντηρητικό λόγο — μια προσέγγιση που, κατά τους επικριτές του, δεν διαφέρει σημαντικά από εκείνη της δεξιάς.
Πολλοί στην αριστερά τον κατηγορούν για αδράνεια απέναντι στη συνεχιζόμενη οικονομική κρίση που, όπως υποστηρίζουν, απαιτεί ριζοσπαστική και προοδευτική δράση. Για την ώρα, βασικές μεταρρυθμίσεις όπως η αναδιάρθρωση της φορολογικής πολιτικής, ο πολεοδομικός σχεδιασμός, η ανασυγκρότηση του Εθνικού Συστήματος Υγείας (NHS) και η βελτίωση της δημόσιας διοίκησης παραμένουν στάσιμες ή ανεπαρκείς.
Από την άλλη, η δεξιά του προσάπτει υπερβολική επιείκεια στο μεταναστευτικό, ιδίως όσον αφορά την κρίση των «μικρών σκαφών», με δεκάδες χιλιάδες αιτούντες άσυλο να διασχίζουν τη Μάγχη κάθε χρόνο.
Μάλιστα, η μετανάστευση έχει φτάσει πλέον να αναδεικνύεται σε κορυφαία προτεραιότητα για τους βρετανούς ψηφοφόρους, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις. Η συζήτηση αυτή ενισχύεται από την αυξανόμενη επιρροή του Νάιτζελ Φάρατζ, φίλου και συμμάχου του πρώην προέδρου των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος ηγείται του κόμματος Reform. Ο Φάρατζ, ο οποίος έχει σημειώσει τεράστια δημοκοπική άνοδο, έχει δεσμευτεί πως, αν εκλεγεί πρωθυπουργός στις εκλογές του 2029, θα εφαρμόσει ένα φιλόδοξο σχέδιο μαζικών απελάσεων 600.000 παράτυπων μεταναστών.
Μέσα σε όλο αυτό το πλαίσιο, η Ρέινερ με το λαϊκό υπόβαθρό της είχε καταφέρει να καλλιεργήσει μια αυθεντική σχέση με τους απλούς πολίτες, σε αντίθεση με τον Στάρμερ, που συχνά κατηγορείται για έλλειψη αμεσότητας. Θεωρούνταν ένα από τα πιο ισχυρά πολιτικά «όπλα» των Εργατικών απέναντι στην αυξανόμενη δυσαρέσκεια της εργατικής τάξης, την οποία ο ακροδεξιός Φάρατζ αξιοποιεί με ιδιαίτερη επιτυχία. Η αποχώρησή της θεωρείται, ως εκ τούτου, σημαντική απώλεια για την κυβέρνηση.
Η σημασία της παραίτησής της είναι διπλή, καθώς αποχώρησε και από τη θέση της αναπληρώτριας αρχηγού του κόμματος – θέση που εκλέγεται από τα μέλη και δεν ορίζεται από τον ηγέτη. Αυτό δημιουργεί το ενδεχόμενο να εκλεγεί κάποιος πιο έντονα αριστερός βουλευτής, αυξάνοντας έτσι την εσωκομματική πίεση προς τον Στάρμερ να στραφεί αριστερότερα στην αναζήτηση πολιτικής ισορροπίας.
