Ενας θησαυρός στα «κόκκινα» δάνεια – ως σήμερα έχουν ανακτηθεί €750 εκ.

Η 26η Οκτωβρίου του 2011 αποτελεί ημερομηνία-ορόσημο για το ελληνικό τραπεζικό σύστημα. Εκείνη την ημέρα στις Βρυξέλλες η Σύνοδος Κορυφής της ΕΕ λαμβάνει την ιστορική απόφαση της πρώτης αναδιάρθρωσης δημόσιου χρέους στην ιστορία της ευρωζώνης με «κούρεμα» των ιδιωτών επενδυτών. Η αρχή του τέλους για τον κλάδο των τραπεζών, τουλάχιστον όπως τον ξέραμε μετά την είσοδο της χώρας στο ευρώ, ξεκινά.

Η αναδιάταξη των κρατικών ομολόγων (PSI) προκαλεί αλυσιδωτές επιπτώσεις στο εγχώριο πιστωτικό σύστημα, καθώς μεμιάς χάνονται κεφάλαια 30 δισ. ευρώ περίπου. Από τον Ιούλιο του 2012 και μέσα σε ένα χρόνο πτωχεύουν και τίθενται σε εκκαθάριση 4 εμπορικές τράπεζες, μεταξύ των οποίων ιστορικά brands, όπως το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο και η Αγροτική Τράπεζα. Την ίδια κατάληξη έχουν άλλα 10 ιδρύματα.

Νέα αγορά

Μια νέα αγορά έχει μόλις δημιουργηθεί. «Κόκκινα» δάνεια και άλλα περιουσιακά στοιχεία, αρχικού ύψους 9,5 δισ. ευρώ, μεταφέρονται σταδιακά στις 14 ανεξάρτητες bad banks που λειτουργούν ως σήμερα υπό την εποπτεία της Διεύθυνσης Επιθεώρησης Εποπτευόμενων Εταιρειών της ΤτΕ. Ο τότε διοικητής της κεντρικής τράπεζας Γιώργος Προβόπουλος βλέπει πως έχει στα χέρια του έναν «θησαυρό».

Οι κινήσεις του είναι άμεσες. Με τη συγκέντρωση της πρώτης κρίσιμης μάζας επισφαλειών, ο ξεκινά το σχεδιασμό για τη δημιουργία μιας ενιαίας bad bank. Σε πρώτη φάση, δίνεται η δυνατότητα στους εκκαθαριστές να προχωρούν σε ρυθμίσεις, καθώς ως εκείνη τη στιγμή είχαν μόνο δύο επιλογές: Είτε εξωδικαστική συμφωνία με τον οφειλέτη για τακτοποίηση του συνόλου του χρέους ή προσφυγή στα δικαστήρια.

Οι πρώτες ρυθμίσεις

Ηταν ξεκάθαρο ότι το μοντέλο αυτό δεν μπορούσε να λειτουργήσει, καθώς θα καταδίκαζε σε «ξαφνικό θάνατο» ακόμη και υγιείς επιχειρήσεις που βρέθηκαν «στριμωγμένες» λόγω της κρίσης. Στο πλαίσιο αυτό, δίνεται η ευχέρεια ρυθμίσεων μέσω: επιμήκυνσης της διάρκειας του δανείου ως και 10 χρόνια στην επιχειρηματική πίστη και ως 20 χρόνια στα στεγαστικά, αλλά και μείωσης των επιτοκίων.

Τα αποτελέσματα δεν αργούν να φανούν. Τα πρώτα έσοδα από όλες τις κατηγορίες δανείων αρχίζουν να μπαίνουν στα Ταμεία από το 2013. Οι ρυθμοί ανάκτησης ενισχύονται το 2014 και το 2015, με την πλήρη εφαρμογή της νέας στρατηγικής.

Ο κ. Προβόπουλος κάνει το 2013 τα πρώτα test drive για αυτό που θέλει να δημιουργήσει. Θέτει υπό ενιαία εκκαθάριση τις Probank και Πανελλήνια Τράπεζα, αναθέτοντας τη διαχείρισή τους στην PWC, ενώ δίνει αντίστοιχα τις συνεταιριστικές Δωδεκανήσου, Μακεδονίας και Ευβοίας στην ΕΥ. Το πείραμα κρίνεται πετυχημένο, καθώς μέσα σε λίγους μήνες ο ρυθμός ανάκτησης αυξάνεται εντυπωσιακά.

Η εποχή Στουρνάρα

Τη σκυτάλη παραδίδει ο κ. Προβόπουλος στον σημερινό διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννη Στουρνάρα, ο οποίος καλείται να ολοκληρώσει τη δημιουργία της πρώτης μεγάλης bad bank στην Ελλάδα. Μάλιστα, στις πρώτες δηλώσεις του ως κεντρικού τραπεζίτη επισημαίνει ότι χωρίς την αντιμετώπιση του προβλήματος των «κόκκινων» δανείων δεν μπορεί να υπάρξει ανάκαμψη. Ο κ. Στουρνάρας συνεχίζει με τους ίδιους εντατικούς ρυθμούς τη δουλειά του προκατόχου του.

Μέσα σε τρία χρόνια ανακτώνται περί τα 750 εκατ. ευρώ, η πλειονότητα των οποίων είναι δόσεις από επιχειρηματικά δάνεια που ρυθμίστηκαν. «Πρόκειται για σχήματα που είχαν τη δυνατότητα για το come back και διασώθηκαν» αναφέρει γενικός διευθυντής συστημικού ομίλου.

Το project δημιουργίας bad bank φτάνει στο τέλος του, τρία χρόνια μετά την έναρξή του. Επειτα από διεθνή διαγωνισμό, η Τράπεζα της Ελλάδας επιλέγει την εταιρεία που θα αναλάβει τη διοίκηση και την καθημερινή λειτουργία της νέας bad bank, ως «ομπρέλας» των 14 υπό εκκαθάριση τραπεζών.

Νέος ειδικός διαχειριστής με απόφαση της ΤτΕ ορίζεται η PQH Ενιαία Ειδική Εκκαθάριση, με μετόχους κορυφαίες εταιρείες στη διαχείριση επισφαλειών. Πρόκειται για την πολυεθνική PwC, την ελληνική εταιρεία Qualco, καθώς και τη σουηδική Hoist Kredit Aktiebolag, η οποία φημίζεται για την επίτευξη «φιλικών διακανονισμών». Η κοινοπραξία θα λειτουργεί ως προς τις ρυθμίσεις όπως και μια κανονική τράπεζα, καθώς θα μπορεί να διευθετεί τις υποθέσεις, κάνοντας χρήση όλων των εργαλείων που προβλέπονται στο πλαίσιο που έχει ορίσει η Τράπεζα της Ελλάδος.

Τα πλεονεκτήματα

Με τον τρόπο αυτόν θα επιτευχθεί αποτελεσματικότερη διαχείριση, αλλά και υψηλότεροι επιχειρησιακοί στόχοι. Για παράδειγμα, ο διαχειριστής θα μπορεί να αναζητεί επενδυτές για μια ομάδα υπερδανεισμένων εταιρειών, γεγονός που μπορεί να διευκολύνει την πώλησή τους.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν τα ξενοδοχεία. Η ενιαία bad bank θα έχει την ευχέρεια να «πακετάρει» δάνεια τουριστικών επιχειρήσεων, που σήμερα διαχειρίζονται τρεις διαφορετικοί διαχειριστές, και να βρει π.χ. μέσω της PwC Λονδίνου, funds που θέλουν να ποντάρουν στον κλάδο.

Οι στόχοι του ΤΧΣ

Σημειώνεται ότι η εταιρεία που επιλέχθηκε δεν ανήκει στην κατηγορία των funds που χαρακτηρίζονται ως «κοράκια», λόγω του επιθετικού τρόπου με τον οποίο κινούνται για να ανακτήσουν δάνεια.

Ο διευθύνων σύμβουλος της PQH Γιάννης Πεχλιβανίδης καλείται εντός 30 ημερών να υποβάλει στον επόπτη της, στην Τράπεζα της Ελλάδος δηλαδή, τους στόχους που θα θέσει και εντός δυόμισι μηνών από σήμερα να παρουσιάσει τη στρατηγική για την επίτευξή τους. Ο ιδιοκτήτης των περιουσιακών στοιχείων της bad bank, το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ), προβλέπει ότι τα έσοδα από εδώ και στο εξής θα φτάσουν συνολικά τα 2,3 δισ. ευρώ. Αν προστεθούν σε αυτό το ποσό τα 750 εκατ. ευρώ που έχουν ήδη εισπραχθεί, το ποσοστό ανάκτησης του αρχικού ενεργητικού ξεπερνά το 30%.

Τονίζεται πάντως ότι τον τελικό λόγο για τα πάντα θα έχει η Διεύθυνση Επιθεώρησης Εποπτευόμενων Εταιρειών, καθώς τίποτε δεν θα προχωράει προτού δοθεί η σύμφωνη γνώμη της. «Πρόκειται ουσιαστικά για τον μόνο θεσμό που δεν ελέγχεται από τους δανειστές, αλλά από καθαρά ελληνική αρχή» σημειώνουν κύκλοι της κεντρικής τράπεζας.