«Ει ης ώδε, εάν ήσουν εδώ». Ο Χρήστος Παλλαντζάς λάτρευε από μικρός τα ανοιχτά βιβλία και αν επρόκειτο να ζήσει μια στιγμή από αυτές που διάβαζε εκεί μέσα, θα διάλεγε την ανάσταση του Λαζάρου. Ηθελε να αφουγκραστεί το παράπονο της απουσίας, το «εάν ήσουν εδώ» που είπε η Μάρθα στον Χριστό και τον έκανε τη μοναδική φορά επί γης να δακρύσει. Αυτό κάνει και ο Χρήστος χρόνια τώρα μέσα στο ωραίο νεοκλασικό σπίτι στο Μεταξουργείο. Ακουμπά ο ίδιος και τα έργα του στον πανύψηλο τοίχο που τον λέμε και «τοίχο των δακρύων» και ζωγραφίζει με μεγάλες, εκφραστικές, χειρονομίες την πολύχρωμη απουσία, χρησιμοποιώντας παρόντα, ζωντανά, μοντέλα. «Σε αυτόν ακουμπάω, αλλά αυτός ήταν και το μαρτύριό μου πάντα» λέει. Και ο ίδιος ο ζωγράφος μοιάζει με τον Εσταυρωμένο καθώς συμπλέκεται με το βαρύ καβαλέτο του. Μόνο που τον «σταυρό» του τον έφτιαξε ο ίδιος, με τα χέρια του, όταν ήταν ακόμη στο πρώτο έτος της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών.
Το πιο εκφραστικό έργο του Χρήστου Παλλαντζά, το οποίο σε μαγνητίζει μόλις μπαίνεις στο εργαστήριό του, είναι η παλέτα του. Ενας κάμπος καθαρών, λαμπερών χρωμάτων που ανακατεύονται και βασανίζονται για να συνθέσουν διαδοχικές απαντήσεις στο μεγάλο «γιατί» που διατυπώνει η ζωγραφική του. Και οι απαντήσεις ή, πιο σωστά, τα σχόλια είναι περίτεχνα, προσθήκες ομορφιάς στην πραγματικότητα, όσο σκληρή και στενάχωρη κι αν είναι. Αυτή την αίσθηση αναπαραγάγουν τα έργα της έκθεσης «Ει ης ώδε». Μεγάλες και μικρές ιστορίες απουσίας ακουμπούν στον τοίχο. Μεγάλες όπως η μητέρα που ξεκίνησε να φύγει και μικρές όπως της Γωγώς που εκείνη την ώρα που μιλούσαμε ο Χρήστος πληροφορήθηκε ότι δεν θα έρθει να ποζάρει στο εργαστήριο γιατί τελικά βρήκε τρόπο και έφυγε για την Τουρκία για καλύτερη ζωή. Στο βάθος του πίνακα υπάρχει το φυτό με το ένα κλαδί του τσακισμένο σαν την ελπίδα. Και στην πραγματικότητα συνέβη αυτό και ο ζωγράφος τού έφτιαξε νάρθηκα με ένα πινέλο για να το κρατήσει συνδεδεμένο με τις ρίζες και να συνεχίσει να ζει και να αναπτύσσεται:
«Φέτος, μέσα σε όλη αυτή την αίσθηση της απώλειας, νιώθω ότι το “αν ήσουν εδώ” το λέμε όλοι μας τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα. Αν ήταν ένας ηγέτης εδώ… Δηλαδή, ξαφνικά, είναι σαν να ελπίζουμε σε ένα θαύμα για να γλιτώσουμε από αυτό που ζούμε. Κι αυτό ακριβώς κάνει η τέχνη. Μικρά θαύματα. Μπαίνοντας εδώ μέσα φαντασιώνομαι πραγματικές καταστάσεις, αλλά ζωγραφίζοντάς τες μετουσιώνω την τραγικότητά τους σε κάτι ευχάριστο. Πάντα έχουμε διάθεση να ξεφύγουμε με την τέχνη πέρα από την πραγματικότητα. Η τέχνη ποντάρει στο φανταστικό».
Ο Χρήστος Παλλαντζάς ζει με τη ζωγραφική, πιστεύει στη δύναμη της ζωγραφικής. «Ενας ζωγράφος μπορεί να μην είναι και τόσο σπουδαίος. Πόσο σπουδαίο είναι όμως η μητέρα που προσεύχεται για το παιδί της μπροστά στην εικόνα που έχει ζωγραφίσει» σχολιάζει. Ωστόσο η ζωγραφική είναι ένα ψέμα, παρηγορητικό όμως. «Κανείς δεν ζωγράφισε την πραγματικότητα» λέει. «Ολα είναι παράλογα. Από τον υπερβατικό, χρυσό, ουρανό των βυζαντινών εικόνων μέχρι τους πράσινους ουρανούς του Βαν Γκογκ. Δεν είναι ο ουρανός αυτός, είναι ένας άλλος ουρανός».
Να πάλι εκείνο το «γιατί». Πώς και γιατί βρεθήκαμε σε αυτόν τον κόσμο; «Αυτά αγγίζει η τέχνη. Ερωτας, ζωή, θάνατος. Μέσα εκεί είναι όλα. Θεωρώ ότι ο έρωτας είναι Θεός που θα έπρεπε κάποια στιγμή όλοι να υπηρετήσουμε, γιατί είναι ο μόνος που μπορεί να μας βγάλει από τον εαυτό μας, να απολέσουμε τα πάντα για να καταλάβουμε ποιοι είμαστε».
Και ξανά και ξανά η δημιουργική αίσθηση της απώλειας. «Ολα αυτά τα έργα, από το 2010 μέχρι σήμερα, έχουν δημιουργηθεί με την αίσθηση ότι οι άνθρωποι γύρω μου χάνουν κάτι. Αλλος τη δουλειά του, άλλος τον άνθρωπό του, άλλος την ελπίδα του. Είπα να τα δείξω για να πω ότι αυτό που μας μένει πλέον είναι να βασιστούμε στις αρετές της καρτερικότητας και της υπομονής, προσπαθώντας να γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι. Αλλιώς δεν μας σώζει κανείς. Το δράμα έχει συντελεστεί. Να εστιάσουμε στο βαθύτερο κομμάτι που έχουμε απολέσει, που είναι το θεϊκό μας κομμάτι, το υπερβατικό. Αυτό δεν το κερδίζεις ούτε με την κατανάλωση, ούτε με τη φυγοπονία, ούτε με την πολλή διασκέδαση. Αν οι άνθρωποι βασίζονταν περισσότερο στο ρήμα “μοιράζομαι”, θα μπορούσαμε να ελπίζουμε σε μια ανάσταση όλων των απονεκρωμένων μέσα μας αισθήσεων, να μπορέσουμε να ξανακούσουμε τον διπλανό μας, να συναισθανθούμε, να μοιραστούμε ό,τι έχουμε, έστω και λίγο χρόνο. Δεν έχει χαθεί τίποτα, οι γονείς μας έζησαν με πολύ λιγότερα. Αν οι θεατές της έκθεσης σκεφτούν ότι πρέπει να δούμε το πράγμα κάπως αλλιώς, εγώ και η ζωγραφική έχουμε κερδίσει».
πότε & πού:
«Ει ης ώδε, εάν ήσουν εδώ», Γκαλερί Ευριπίδη (Ηρακλείτου 10 & Σκουφά, Κολωνάκι). Εγκαίνια στις 18 Φεβρουαρίου, στις 20.00. Διάρκεια ως τις 26 Μαρτίου.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
