Η σημερινή επίσκεψη του Αλέξη Τσίπρα στην Τεχεράνη και οι συναντήσεις του με την πολιτική ηγεσία της χώρας χαρακτηρίζονται από κυβερνητικές πηγές απόδειξη ότι η συστηματική προσπάθεια προσέγγισης αυτής της τόσο σημαντικής χώρας τον τελευταίο χρόνο αποδίδει καρπούς. Η οικονομική, εμπορική και ενεργειακή συνεργασία κρίνονται ως τα θεμέλια πάνω στα οποία μπορούν να οικοδομηθούν οι διμερείς σχέσεις. Σε αυτό το πλαίσιο η πολυεπίπεδη συμφωνία που σχεδιάζεται μεταξύ των Ελληνικών Πετρελαίων (ΕΛΠΕ) και της κρατικής εταιρείας πετρελαίου του Ιράν (NIOC) φέρεται να αποτελεί, σε πρώτη φάση, την αιχμή του δόρατος.
Πύλη για την Ευρώπη
Το σκεπτικό είναι απλό: η Τεχεράνη, πέραν της επιστροφής της στο παγκόσμιο οικονομικό σύστημα έπειτα από τη συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα και την άρση του συντριπτικού μέρους των κυρώσεων, αναζητεί είσοδο στην ευρωπαϊκή αγορά. Προφανώς τα μεγάλα deals, όπως η παραγγελία περισσότερων των 100 Airbus, θα γίνουν με χώρες όπως η Γερμανία, η Γαλλία και η Ιταλία.
Ωστόσο η πιθανή αγορά ακόμη και μεριδίου στα ΕΛΠΕ θα σηματοδοτούσε ότι το Ιράν βλέπει τη χώρα μας ως «πύλη» στην ΕΕ και θα έστελνε ξεκάθαρο μήνυμα πως οι δύο χώρες έχουν συμπληρωματικές οικονομίες. Αλλωστε έπειτα από χρόνια ασφυκτικών κυρώσεων οι ιρανικές υποδομές χρειάζονται αναβάθμιση και υπάρχουν ελληνικές επιχειρήσεις που μπορούν να δραστηριοποιηθούν εκεί. Το γεγονός ότι πλέον υπάρχει αεροπορική σύνδεση των δύο χωρών, καθώς και εταιρείες που μπορούν να δραστηριοποιηθούν στην ιρανική αγορά (Ελληνικά Καλώδια, Σωληνουργία Κορίνθου, φαρμακοβιομηχανίες, τσιμεντοβιομηχανίες και φυσικά η ελληνική ναυτιλία) κρίνεται ως πολύ σημαντικό.
Ενδεικτικό του «οικονομικού προσήμου» που έχει η επίσκεψη του έλληνα πρωθυπουργού στο Ιράν είναι και το ποιοι υπουργοί τον συνοδεύουν. Η κυβερνητική αποστολή θα αποτελείται από τον υπουργό Εξωτερικών Νίκο Κοτζιά, τον υπουργό Ενέργειας Πάνο Σκουρλέτη, τον υπουργό Οικονομίας Γιώργο Σταθάκη, τον υφυπουργό Εξωτερικών αρμόδιο για οικονομικές υποθέσεις Δημήτρη Μάρδα και τον Γιώργο Τσίπρα, γενικό γραμματέα Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων στο υπουργείο Εξωτερικών.
Ο Γιώργος Τσίπρας ήταν άλλωστε εκείνος που στην αρχή της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ είχε πραγματοποιήσει την πρώτη μυστική επίσκεψη στην Τεχεράνη για να βολιδοσκοπήσει τις ιρανικές προθέσεις σε σειρά ζητημάτων. Στην ιρανική πρωτεύουσα θα βρεθεί και αποστολή επιλεγμένων ελλήνων επιχειρηματιών.
Η προσέγγιση με το Ιράν εντάσσεται, σύμφωνα με κυβερνητικές και διπλωματικές πηγές, στο ευρύτερο πλαίσιο της στρατηγικής για την Ανατολική Μεσόγειο. Οι δύο πλευρές αναμένεται να υπογράψουν και ένα Σχέδιο Δράσης για τα επόμενα βήματα συνεργασίας, στο μοντέλο αυτού που υπεγράφη με τη Γαλλία κατά την επίσκεψη του προέδρου Ολάντ. Η σύσφιγξη των ελληνοϊρανικών σχέσεων επικεντρώνεται στην αναζήτηση συνεννόησης με μια σειρά παικτών που μπορεί να μοιάζουν ορισμένες φορές αντιθετικοί αλλά δεν είναι.
Η κυβέρνηση θεωρεί ότι μπορεί να συνομιλεί με το Ισραήλ, την Ιορδανία και την Αίγυπτο, παράλληλα όμως με το Ιράν, τους Παλαιστινίους και την Τουρκία. Ο χρόνος θα δείξει αν μπορεί να ισορροπήσει σωστά στο ευαίσθητο αυτό γεωπολιτικό πεδίο. Πάντως είναι σαφές ότι σε ορισμένους κυβερνητικούς κύκλους υπάρχει η ιδέα πως η Αθήνα πρέπει να διαμορφώσει σχέσεις με άλλα κράτη που, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, έχουν χαλάσει τις σχέσεις τους με την Αγκυρα.
Στο καθαρά οικονομικό πεδίο, το ενδιαφέρον των Ιρανών για τα ΕΛΠΕ συζητήθηκε αρχικά στην πρόσφατη επίσκεψη του Νίκου Κοτζιά στην Τεχεράνη. Η συνέχεια ήταν η άφιξη στην Αθήνα του αναπληρωτή υπουργού Πετρελαίου του Ιράν Αμίρ Χουσεΐν Ζαμανίγια και η συνάντησή του με τον Πάνο Σκουρλέτη. Οι δύο άνδρες κατέληξαν σε μια συμφωνία-πλαίσιο για την προμήθεια αργού πετρελαίου από τα ΕΛΠΕ.
Σημειώνεται ότι το Ιράν προμήθευε τη χώρα μας από το 2011 με πετρέλαιο επί πιστώσει, σε μια περίοδο που η οικονομική κρίση την είχε χτυπήσει σκληρά. Στη συνέχεια και σε συνδυασμό με την επιβολή σκληρών οικονομικών κυρώσεων στην Τεχεράνη, ο αποκλεισμός από το διεθνές τραπεζικό σύστημα κατέστησε τις πληρωμές αδύνατες, εξ ου και έχει συσσωρευθεί ένα χρέος που κυμαίνεται μεταξύ 600 και 700 εκατ. ευρώ (ανάλογα με το πώς η κάθε πλευρά υπολογίζει τους τόκους).
Τα χρωστούμενα
Στη νέα συμφωνία, τα ΕΛΠΕ θα προμηθεύονται ημερησίως 4.000 βαρέλια από τη NIOC. Το ποσό αυτό καλύπτει περίπου το 20% των αναγκών των ΕΛΠΕ. Κατά την επίσκεψη Τσίπρα θα διευθετηθούν λογικά και ορισμένες τεχνικές λεπτομέρειες όπως π.χ. το ζήτημα των εγγυητικών επιστολών (η Τεχεράνη δεν έχει καταλήξει αν θα δεχθεί εγγυητικές επιστολές ελληνικών τραπεζών). Παράλληλα, για να αποπληρωθούν οι παρελθούσες οφειλές, ένα μέρος θα αντισταθμιστεί από πωλήσεις έτοιμων προϊόντων όπως βενζίνη πίσω στο Ιράν, ενώ αναμένεται να υπάρξει, πιο άμεσα, η καταβολή ενός ποσού περί τα 100 εκατ. ευρώ.
Εφόσον όλα προχωρήσουν καλά, ενημερωμένες πηγές θεωρούν ότι οι Ιρανοί μπορεί να ενδιαφερθούν άμεσα για την αγορά μεριδίου στα ΕΛΠΕ. Μια τέτοια κίνηση, σε συνδυασμό με πληροφορίες ότι στο στόχαστρό τους ίσως βρεθεί και άλλη εταιρεία του κλάδου στην Ελλάδα, οδηγεί στην άποψη πως η Τεχεράνη θα έβλεπε θετικά τη διείσδυσή της στη σχετική βαλκανική αγορά.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
