Το Βήμα – The New York Times
Τη τελευταία δεκαετία η Κίνα, στα μάτια των περισσότερων, έχει γίνει ένα τέρας που εξαφανίζει τις θέσεις εργασίας, καταβροχθίζοντας ολόκληρες βιομηχανίες με την φαινομενικά απεριόριστη παροχή χαμηλόμισθων εργατών. Αλλά η πραγματικότητα είναι ότι η Κίνα τώρα στρέφει την προσοχή της προς τα ρομπότ, μία μετάβαση με σημαντικές συνέπειες για την οικονομία της Κίνας – και του κόσμου. Το 2014, στα κινεζικά εργοστάσια αναλογούσε το ένα τέταρτο των βιομηχανικών ρομπότ παγκοσμίως – αύξηση 54% σε σχέση με το 2013.
Σύμφωνα με τη Διεθνή Συνομοσπονδία Ρομποτικής, μέχρι το 2017 θα έχει εγκαταστήσει περισσότερα βιομηχανικά ρομπότ από οποιαδήποτε άλλη χώρα. Η Midea, που κατασκευάζει οικιακές συσκευές στη βιομηχανική περιφέρεια της Γκουανγκντόνγκ, σχεδιάζει να αντικαταστήσει 6000 εργάτες, δηλαδή το ένα πέμπτο του εργατικού της δυναμικού με ρομπότ μέχρι το τέλος του χρόνου. Η Foxconn που κατασκευάζει ηλεκτρονικές συσκευές για την Apple και άλλες εταιρίες, σχεδιάζει να αυτοματοποιήσει το 70% του εργατικού δυναμικού του εργοστασίου μέσα σε τρία χρόνια και ήδη έχει ένα εργοστάσιο που λειτουργεί πλήρως με ρομπότ στην Τσενγκντού.
Οι δουλειές στα εργοστάσια της Κίνας μπορεί επομένως να εξαφανιστούν με πολύ γρηγορότερο ρυθμό από ό,τι στις Ηνωμένες Πολιτείες και άλλες ανεπτυγμένες χώρες. Και αυτό μπορεί να καταστήσει πολύ δύσκολο για την Κίνα να αντιμετωπίσει μία από τις βασικές οικονομικές της προκλήσεις: την ανάγκη να επανα -ισορροπήσει την οικονομία της ώστε η εσωτερική κατανάλωση να παίζει πολύ πιο σημαντικό ρόλο σε σχέση με τώρα. Τα εργοστάσια πρέπει να παράγουν αγαθά που θα πωλούνται με κέρδος. Τα σπίτια πρέπει να έχουν ενοίκους και το ενοίκιο πρέπει να καταβάλλεται. Αυτά σημαίνουν ότι τα κινεζικά νοικοκυριά πρέπει να διαδραματίσουν μεγαλύτερο ρόλο.
Πρέπει να ξοδεύουν περισσότερα, όχι μόνο στα αγαθά που παράγονται στα εργοστάσια αλλά και στον τομέα των υπηρεσιών. Η κινεζική ηγεσία μιλάει γι’ αυτό επί χρόνια αλλά δεν έχει σημειωθεί πρόοδος. Ένα πρόβλημα είναι ότι παρά τις αυξήσεις στους μισθούς, το μέσο νοικοκυριό στην Κίνα έχει πολύ χαμηλό εισόδημα σε σχέση με το μέγεθος της οικονομίας της. Ένα ακόμη πρόβλημα είναι ότι οι Κινέζοι τείνουν να αποταμιεύουν χρήματα. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, το μέσο νοικοκυριό αποταμιεύει περίπου το 40% του εισοδήματός του ως ασφάλεια για το μη υπάρχον κράτος πρόνοιας.
Η ουσία είναι ότι οποιοσδήποτε πολιτικός σχεδιασμός για την οικονομική ανάπτυξη πρέπει να περιλαμβάνει αύξηση των εισοδημάτων και μείωση του ρυθμού αποταμίευσης. Αυτό είναι από μόνο του μία μεγάλη πρόκληση αλλά η επιτάχυνση της τεχνολογίας θα το καταστήσει ακόμη πιο δύσκολο. Το παραδοσιακό μονοπάτι που θα επέλεγαν οι ανεπτυγμένες χώρες θα ήταν πρώτα να αυξήσουν τα εισοδήματα και να δημιουργήσουν μία δυνατή μεσαία τάξη στη βάση της παραγωγής, και μετά να γίνει η μετάβαση στις υπηρεσίες. Στην Κίνα, μεταξύ του 1995 και του 2002, περίπου 16 εκατομμύρια θέσεις εργασίας σε εργοστάσια χάθηκαν εξαιτίας της αυτοματοποίησης.
Αυτή η τάση τώρα αναμένεται να επιταχυνθεί. Η Κίνα θα μπορούσε να γίνει το «σημείο μηδέν» της οικονομικής και κοινωνικής αποδιοργάνωσης που θα προκαλούταν από την άνοδο των ρομπότ. Το σχετικά εύθραυστο αυταρχικό καθεστώς της μαζί με την εξάρτησή της από ένα βιώσιμο επίπεδο οικονομικής ανάπτυξης που θα θεωρείτο εξαιρετικό σε οποιοδήποτε ανεπτυγμένο κράτος, δείχνουν ότι η Κίνα μπορεί να αντιμετωπίσει μία συγκλονιστική πρόκληση καθώς προσπαθεί να προσαρμοστεί στην πραγματικότητα της νέας εποχής.
