Στο μηδέν η εμπιστοσύνη των Ευρωπαίων

Ο συνομιλητής μας, κορυφαίος διπλωμάτης μεγάλης ευρωπαϊκής χώρας, απολάμβανε πριν από λίγες ημέρες τον αττικό ήλιο αναρωτώμενος: «Πώς κατάφερε η νέα κυβέρνηση να εξανεμίσει τόσο γρήγορα το απόθεμα καλής πίστης που υπήρχε για την Ελλάδα την επομένη της 25ης Ιανουαρίου;». Ερωτηθείς να διευκρινίσει τι εννοούσε, συνέχισε: «Ολοι μας γνωρίζαμε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα ήταν ο νικητής των εκλογών. Μπορεί σε ορισμένους Ευρωπαίους να μην άρεσε αυτό, αλλά ήταν όλοι αποφασισμένοι να εργαστούν με τον Αλέξη Τσίπρα. Υπήρχε επίσης η κατανόηση ότι έπρεπε να δοθεί “χώρος” στην Ελλάδα να αναπνεύσει δημοσιονομικά. Το μήνυμα αυτό είχε σταλεί. Φαίνεται όμως ότι επικράτησαν άλλες προτεραιότητες στον Πρωθυπουργό και στο επιτελείο του».

Ο όρος «Grexit» έχει επανέλθει δυναμικά στο λεξιλόγιο όσων ασχολούνται με το ελληνικό πρόβλημα. Στις Βρυξέλλες, όπως και σε άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, η ατμόσφαιρα για την κυβέρνηση έχει δηλητηριαστεί. Τόσοι οι ευρωπαίοι εταίροι όσο και το ΔΝΤ διαπιστώνουν ότι τα δυσκοίλια βήματα που γίνονται αδυνατούν να κρύψουν το θεμελιώδες πρόβλημα. Και αυτό δεν είναι άλλο από τη χαώδη διαφορά φιλοσοφίας που διαπιστώνεται σε κάθε επίπεδο της διαπραγμάτευσης.

Το κλίμα στο Βερολίνο έχει επιβαρυνθεί σε επίπεδο κοινής γνώμης αλλά και στην Μπούντεσταγκ, όπου ήδη εμφανίζονται τριγμοί στο συντηρητικό στρατόπεδο CDU/CSU. Η Ανγκελα Μέρκελ δεν έχει απομακρυνθεί από τη θέση ότι μια έξοδος της Ελλάδας από την ευρωζώνη δεν ωφελεί κανέναν –πριν απ’ όλα την ευρωπαϊκή υστεροφημία της Γερμανίας. Αυτός ήταν και ο λόγος που αφιέρωσε τόσες ώρες στον Αλέξη Τσίπρα όταν ο έλληνας πρωθυπουργός επισκέφθηκε την Καγκελαρία. «Ηθελε να τον κάνει να καταλάβει πώς λειτουργεί το ευρωπαϊκό παιχνίδι» σημειώνει άνθρωπος με γνώση των συνομιλιών.

Αυτός ήταν ο σκοπός και της «επταμερούς των Βρυξελλών» λίγες ημέρες νωρίτερα. Ωστόσο όλα έχουν τα όριά τους. Μπορεί η γερμανίδα καγκελάριος και ο γάλλος πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ να θέλουν πάση θυσία να αποφύγουν ένα «Grexit», αυτή τη στιγμή όμως υπάρχουν άλλες χώρες, πέραν της Γερμανίας, που θεωρούν ότι η Μέρκελ εμφανίζεται υπερβολικά χαλαρή. Η Ολλανδία, το Βέλγιο, τα κράτη της Βαλτικής, η Σλοβακία, η Ισπανία και η Πορτογαλία είναι μερικές από αυτές.

Η αίσθηση που έχει καλλιεργηθεί είναι ότι η Αθήνα κινείται εκβιαστικά έναντι των δανειστών της. Αυτό ενισχύεται από την αντίληψη που δημιουργείται ότι η Αθήνα αξιοποιεί και την προσέγγιση με τη Μόσχα για τον ίδιο σκοπό. Ωστόσο με αυτή την πρακτική εμφανίζεται να έχει καταφέρει ακριβώς το αντίθετο: να συνασπίσει εναντίον της τους πάντες. Η περίφημη επιχειρηματολογία, μετά το Eurogroup της 20ής Φεβρουαρίου, ότι η Ελλάδα δεν είναι πλέον μόνη της και ότι ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε έχει απομονωθεί ακούγεται, δυστυχώς, παράταιρη…

Αλλά και η Κομισιόν εμφανίζεται προβληματισμένη. Ο Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ θέλει πραγματικά να βοηθήσει. Ακόμη και αυτή η «αλεπού» των κοινοτικών διαδρόμων όμως έχει βρεθεί στη γωνία. Η υπερβολική στήριξη της κυβέρνησης Τσίπρα στις δυνατότητες της Κομισιόν την «έκαψε» ως παίκτη και σήμερα η ατμόσφαιρα στο Κολέγιο είναι πολύ βαριά. Ο εκπρόσωπος της Επιτροπής είπε πριν από λίγες ημέρες ότι είναι η Αθήνα που πρέπει πλέον να κάνει κάποια κίνηση. Οσο για την ΕΚΤ, το να αναμένει η ελληνική κυβέρνηση κίνηση από τη Φρανκφούρτη χωρίς ουσιαστική συμφωνία αποτελεί φρούδα ελπίδα.

Σύμφωνα με ορισμένες πληροφορίες, ο Πρωθυπουργός έχει αρχίσει να αντιλαμβάνεται τις δυσκολίες. Ακόμη και αν αυτό ισχύει όμως, το πρόβλημα επικεντρώνεται στις πρακτικές των υφισταμένων του και στον πληθωρισμό των φωνών που ακούγονται και μοιάζουν η μία να αντικρούει την άλλη. «Ποιος τελικά είναι αρμόδιος να ομιλεί στο Brussels Group ή στο Euroworking Group; Ποιος εκφράζει ποιον; Δεν μπορούμε να αναρωτιόμαστε κάθε φορά» λέει στο «Βήμα» κοινοτική πηγή με γνώση των διαμειβομένων.

Και πράγματι ποιος είναι ο καθ’ ύλην αρμόδιος; Είναι ο Νίκος Θεοχαράκης, ο οποίος φέρεται να πρόσκειται στον Γιάνη Βαρουφάκη; Είναι ο Γιώργος Χουλιαράκης, ο άνθρωπος που έχει αφήσει προς το παρόν την καλύτερη εντύπωση και φέρεται να τον εμπιστεύεται περισσότερο ο Πρωθυπουργός; Επίσης, ποιος είναι ο ρόλος του Γιάννη Δραγασάκη; Συμπληρωματικός ή παράλληλος αυτού του κ. Βαρουφάκη; Στο EWG της 25ης Μαρτίου, ο κ. Θεοχαράκης φέρεται να μπλόφαρε προς τους συνομιλητές του, λέγοντας ότι η Αθήνα δεν έχει χρήματα να πληρώσει το ΔΝΤ και ότι πρέπει να συγκληθεί έκτακτο Eurogroup για να αποδεσμευθεί μέρος της δόσης. Οταν η μπλόφα δεν έπιασε, απάντησε: «Μας σπρώχνετε στον γκρεμό!».

Το ερώτημα που ανακύπτει είναι βασανιστικό. Ανώτερος ευρωπαίος αξιωματούχος το διατυπώνει αφοπλιστικά: «Ας υποθέσουμε ότι, έστω με δυσκολία, φθάνουμε σε μια συμφωνία με την Αθήνα ως τα τέλη Απριλίου. Φαντάζεστε πόσο δύσκολη θα είναι μια διαπραγμάτευση για το επόμενο βήμα, μετά τον Ιούνιο, υπό τη δαμόκλειο σπάθη των ομολόγων της ΕΚΤ; Και επιπλέον, με ποια εμπιστοσύνη θα προχωρήσουμε;».