Διαγραφή του 90% του χρέους ζητεί η κυβέρνηση του Κιέβου

Εναν χρόνο μετά την απώλεια της Κριμαίας και έναν μήνα μετά την εξασφάλιση νέας δανειακής στήριξης από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ), η καθημαγμένη από έναν ιδιότυπο εμφύλιο πόλεμο Ουκρανία ζητεί διαγραφή χρεών. Για τον λόγο αυτόν η κυβέρνηση του Κιέβου προσέλαβε την έμπειρη στα κουρέματα δημοσίου χρέους Lazard. Από την άλλη πλευρά, ωστόσο, οι πιστωτές της ουκρανικής κυβέρνησης προσέλαβαν την επίσης έμπειρη σε παρόμοιες υποθέσεις Blackstone. Το σκηνικό της αντιπαράθεσης των δύο εταιρειών συμβούλων παραπέμπει στο ελληνικό κούρεμα του 2012, όμως οι ομοιότητες μάλλον σταματούν εδώ. Πρώτον επειδή η Ουκρανία ζητεί τη διαγραφή του… 90% των δημοσίων χρεών της. Και δεύτερον επειδή στο παιχνίδι πρωταγωνιστικό ρόλο παίζει η Ρωσία, η οποία διακρατεί πάνω από το 17,5% του συνολικού ουκρανικού χρέους. Το οποίο, ασφαλώς, αρνείται να διαγράψει…

Πίσω από τις εντυπωσιακές (αν και ελεγχόμενες και για τη μέθοδο και για τους στόχους) πρωτοβουλίες οικονομικής ανόρθωσης της Ουκρανίας βρίσκεται η νέα υπουργός Οικονομικών της χώρας Νατάλια Γιαρέσκο. Η αμερικανοτραφής υπουργός (διορίστηκε τον περασμένο Δεκέμβριο) εξέπληξε τη διεθνή κοινότητα ανακοινώνοντας ότι θα διεκδικήσει από τους πιστωτές της χώρας της τη διαγραφή των 15 από τα 17 δισ. δολάρια που διακρατούν συνολικά. Οπως έγραφαν την περασμένη Δευτέρα οι «Financial Times», ένας όμιλος ομολογιούχων που ελέγχει περίπου το 50% της Ουκρανίας προσέλαβε την Blackstone για να διαπραγματευθεί το κούρεμα. Επικεφαλής του ομίλου φέρεται η εταιρεία χαρτοφυλακίου Franklin Templeton, η οποία είναι μακράν η μεγαλύτερη πιστώτρια του Κιέβου, κάτοχος ομολόγων αξίας περίπου 7 δισ. ευρώ –αποκτηθέντων ασφαλώς πριν από το ξέσπασμα της πολεμικής κρίσης και την οικονομική καταστροφή που αυτή προκάλεσε.

Η αναδιάρθρωση του ουκρανικού δανείου αποτελεί μέρος μιας νέας δανειακής σύμβασης ύψους 40 δισ. δολ. που υπέγραψε στις αρχές Μαρτίου το Κίεβο με το ΔΝΤ. Ουσιαστικά πρόκειται για παράταση του προηγούμενου δανείου 17 δισ. ευρώ που είχε συνάψει με το Ταμείο η Ουκρανία λίγο προτού προσαρτήσει η Μόσχα την Κριμαία και ξεσπάσει ο πόλεμος. Η Γιαρέσκο έχει ξεκαθαρίσει ότι η αναδιάρθρωση που ζητεί περιλαμβάνει εκτός από τη διαγραφή του 88,24% του χρέους, μείωση των επιτοκίων και επιμήκυνση εκείνου που θα απομείνει.

Δεν απαιτείται να διαθέτει κανείς μαντικές ικανότητες για να προεξοφλήσει μεγάλη μάχη μεταξύ της ουκρανικής κυβέρνησης και των πιστωτών (ή μεταξύ Lazard και Blackstone). Καθοριστικό ρόλο ασφαλώς θα διαδραματίσει και η Μόσχα, η οποία ήδη έχει ξεκαθαρίσει ότι απαιτεί το σύνολο των κεφαλαίων που έχει δανείσει στην Ουκρανία –διότι η Γιαρέσκο προ 10ημέρου είχε προειδοποιήσει ότι «δεν θα υπάρξει ειδική μεταχείριση απέναντι στη Ρωσία». Οπως είναι φυσικό, η στάση της Μόσχας ανησυχεί σφόδρα την Blackstone και τους άλλους πιστωτές, που φοβούνται απαιτήσεις της Ουκρανίας για ακόμη μεγαλύτερο κούρεμα των δικών τους ομολόγων προκειμένου να πληρωθούν οι Ρώσοι. Οσο για τη νέα υπουργό, εκείνο που φοβάται είναι, σύμφωνα με τους «FT», μήπως παραταθεί επί μακρόν η αντιδικία και χάσει πολύτιμο χρόνο από την εφαρμογή του προγράμματος οικονομικής ανόρθωσης της χώρας της.

ΔΝΤ
Ενα πρόγραμμα με μεγάλο ρίσκο
«Το πρόγραμμα βοήθειας προς την Ουκρανία είναι ένα πρόγραμμα με μεγάλο ρίσκο. Οι διαπραγματεύσεις για την αναδιάρθρωση του χρέους ίσως παραταθούν σε βάθος χρόνου καθώς κάποιοι ομολογιούχοι έχουν μεγάλη έκθεση στο ουκρανικό χρέος» σημειώνει σε ανακοίνωσή του το ΔΝΤ. Και η ίδια η Κριστίν Λαγκάρντ, όμως, ανακοινώνοντας τη συμφωνία για νέα δανειακή σύμβαση, αναγνώρισε ότι «το πρόγραμμα είναι φιλόδοξο και εμπεριέχει ρίσκα, κυρίως εκείνα που συνδέονται με τις συγκρούσεις στα ανατολικά της χώρας».

Διευκρινίζοντας ότι πρόκειται ουσιαστικά για μια τετραετή παράταση του υπάρχοντος προγράμματος στήριξης της χώρας από τη διεθνή κοινότητα, η Λαγκάρντ εξήρε τις ουκρανικές Αρχές επειδή «συνεχίζουν να δείχνουν την ισχυρή προσήλωσή τους στις μεταρρυθμίσεις», αναφέροντας μεταξύ άλλων και την απόφασή τους να… αυξήσουν τις τιμές λιανικής πώλησης του φυσικού αερίου.

Σίγουρα δεν ικανοποιεί όλους η νέα δανειακή σύμβαση του Κιέβου με το ΔΝΤ. Και ένας εξ αυτών σίγουρα είναι ο Στιβ Φορμπς. Ο πρόεδρος και αρχισυντάκτης του αμερικανικού οικονομικού περιοδικού με αφορμή την πρώτη συμφωνία Κιέβου – ΔΝΤ είχε δημοσιεύσει στις 24 Μαρτίου 2014 την εκτίμηση ότι η εμπλοκή του Ταμείου στην Ουκρανία θα στείλει τη χώρα στην αγκαλιά του Βλαντίμιρ Πούτιν!

«Δίχως μια Νομισματική Επιτροπή το ΔΝΤ θα εξελιχθεί σε έναν ακούσιο σύμμαχο του Βλαντίμιρ Πούτιν. Δυστυχώς το Ταμείο δεν έχει ιδέα πώς να βοηθήσει μια οικονομία. Δεν έχει αντιληφθεί ακόμη ότι τα νομισματικά μέτρα δεν τονώνουν την ανάπτυξη, ότι το ασθενέστερο νόμισμα, οι υποτιμήσεις και η αύξηση της φορολόγησης δεν κάνουν ανταγωνιστικότερη μια οικονομία. Αν μια χώρα συμφωνήσει να εφαρμόσει το τοξικό μείγμα πολιτικής που προτείνουν τα στελέχη του, το ΔΝΤ της χορηγεί σωτήρια δάνεια. Το πρόβλημα είναι ότι η συνταγή αυτή βλάπτει σοβαρά κάθε προσπάθεια για οικονομική ανάκαμψη» έγραφε πέρυσι τέτοιες μέρες ο Φορμπς. Και κατέληγε με την ατάκα: «Δεν μπορούμε να κρατήσουμε τον Πούτιν έξω από την Ουκρανία αλλά μπορούμε να κρατήσουμε έξω το ΔΝΤ»!