Ολοκληρωτική καταστροφή ή ζημιές σε περισσότερα από 60 κτίρια –σπίτια, σχολεία, εκκλησίες ή κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις -, καθώς και σε υποδομές, κατέγραψαν τα επιστημονικά κλιμάκια του Ινστιτούτου Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών και Μελετών (ΙΓΜΕΜ) έπειτα από αυτοψίες στις πληγείσες από κατολισθήσεις περιοχές της χώρας.
Παράλληλα διαπιστώθηκε ότι τα φαινόμενα σε τρεις περιοχές (Ζωτικό Δωδώνης, Μεσόπυργο Καραϊσκάκη, Κλεπά Ναυπακτίας) είναι ακόμη σε εξέλιξη, οπότε θα πρέπει να γίνει επανεξέταση στο άμεσο μέλλον.
Η Ομάδα Αμεσης Παρέμβασης του Ινστιτούτου κινητοποιήθηκε μετά τα σοβαρά καταστροφικά καιρικά φαινόμενα που έπληξαν περιοχές της Ηπείρου, της Ευρυτανίας, της Αιτωλοακαρνανίας και της Αχαΐας με εντολή του υπουργού Παραγωγικής Ανασυγκρότησης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Παναγιώτη Λαφαζάνη και του γενικού διευθυντή του ΙΓΜΕΜ κ. Νικολάου Νικολάου.
Οι ζημιές στην Ηπειρο
Το κλιμάκιο των γεωλόγων που μελέτησε τις πληγείσες περιοχές στην Περιφέρεια Ηπείρου διαπίστωσε ότι στον οικισμό Ψηλοκάστρου Πωγωνίου τα φαινόμενα ήταν διάσπαρτα εντός του οικισμού και επηρέασαν σοβαρά τρεις οικίες, εκ των οποίων οι δύο είναι παλαιού τύπου κατασκευές από λιθοδομή. Η καταλληλότητά τους θα ελεγχθεί από μηχανικούς του δήμου. Επίσης απαιτείται συμπληρωματική αυτοψία για την αποτύπωση των φαινομένων ώστε να υποβληθούν προτάσεις για την ανάσχεση των φαινομένων.
Στο Ζωτικό Δωδώνης παρατηρήθηκε ενεργοποίηση παλαιότερων φαινομένων (υπάρχει προηγούμενο ιστορικό κατολισθήσεων στην περιοχή) τα οποία επηρέασαν τρεις οικίες, το παλαιό σχολείο και την εκκλησία. Τα φαινόμενα είναι ακόμη σε εξέλιξη, οπότε αναμένεται νέα αυτοψία.
Στην Μπεστιά Δωδώνης η κατολίσθηση κατέστρεψε ολοσχερώς κτηνοτροφική εγκατάσταση και στη Μηλιά Μετσόβου προκλήθηκε διάβρωση και αποκάλυψη θεμελίωσης κτιρίου (σε αυτό στεγάζεται βιοτεχνία ξυλόγλυπτων) από παρακείμενο χείμαρρο. Για προληπτικούς λόγους αποφασίστηκε η μετακίνηση του εξοπλισμού. Στη Μεγαλόχαρη του Δήμου Καραϊσκάκη διαπιστώθηκαν κατολισθήσεις κοντά σε δύο σπίτια, οι οποίες όμως δεν δημιούργησαν προβλήματα επικινδυνότητας.
Στον Μεσόπυργο Καραϊσκάκη οι κατολισθήσεις εντός του οικισμού επηρεάζουν κατοικίες, χωρίς όμως να υπάρχει άμεσος κίνδυνος για τους ενοίκους. Οι επιστήμονες του ΙΓΜΕΜ έδωσαν συγκεκριμένες οδηγίες, αλλά θα πρέπει να γίνει επανεξέταση επειδή τα φαινόμενα είναι σε εξέλιξη.
Στην Ελάτη του Δήμου Καραϊσκάκη κρίθηκε αναγκαία η μετακίνηση των ενοίκων από δύο κατοικίες οι οποίες επηρεάστηκαν από κατολίσθηση. Στην Κοινότητα Μελιανών του ίδιου δήμου καταγράφηκαν μικρές κατολισθήσεις στον οικισμό του Αετού οι οποίες δεν προκάλεσαν σοβαρά προβλήματα. ΣτοΒελεντζικό σημειώθηκε κατολίσθηση σε επίχωμα μπροστά από κατοικία χωρίς να προκαλείται προς το παρόν πρόβλημα στην οικοδομή.
Φαινόμενα διάβρωσης στην Ευρυτανία
Στην Ευρυτανία, στο Κρίκελλο Καρπενησίου, οι γεωλόγοι του ΙΓΜΕΜ παρατήρησαν εκτεταμένα φαινόμενα διάβρωσης τα οποία οδήγησαν στην αποκοπή του επαρχιακού δικτύου (στη θέση Κρανόρεμα, πριν από την είσοδο της Δημοτικής Κοινότητας από Καρπενήσι) και στη ροή λάσπης η οποία κατέκλυσε το νοτιοδυτικό τμήμα της οικιστικής ζώνης (Δημοτικό Σχολείο, πλατεία, εκκλησία Αγ. Νικολάου).
Επίσης εντοπίστηκαν εδαφικές αστοχίες, μικρής επί το πλείστον έκτασης, σε δύο θέσεις. Στη μία περίπτωση προξένησε αποκοπή τμήματος ενδοκοινοτικής οδού σε μήκος περίπου 50 μέτρων.
Στην Καστανιά Καρπενησίου, στον συνοικισμό του Πλατάνου, καταγράφηκε μεγάλης έκτασης αστοχία η οποία οδήγησε στην ολοσχερή καταστροφή δύο οικιών και των βοηθητικών χώρων τους (αποθήκες, στάβλοι κ.τ.λ.), καθώς και των αναβαθμών που είχαν διαμορφωθεί για καλλιέργεια. Εντός του δομημένου ιστού παρατηρήθηκε αποκοπή σε όλο το πλάτος του επαρχιακού δρόμου που διέρχεται στη θέση Πάτωμα, για μήκος 50 μέτρων. Στον Προυσό Καρπενησίου διαπιστώθηκε επαναδραστηριοποίηση στο νοτιοδυτικό όριο της οικιστικής ζώνης, με συνέπεια τη ρωγμάτωση εκ νέου μιας παλιάς οικίας, την εγκάρσια ρωγμάτωση και μια μικρή καθίζηση του οδοστρώματος ενδοκοινοτικής οδού, καθώς και ζημιές στον προαύλιο χώρο νεόδμητης οικίας.
Εξάλλου το πρωί της περασμένης Πέμπτης (19 Φεβρουαρίου) προκλήθηκε εξαιρετικά μεγάλων διαστάσεων κατολίσθηση στη θέση Διπόταμα Ευρυτανίας. Βράχια και πέτρες καταπλάκωσαν μεγάλο κομμάτι της γέφυρας και ο δρόμος προς τον Προυσό έκλεισε.
Προβλήματα στην Αιτωλοακαρνανία
Στην Αιτωλοακαρνανία, στον ανατολικό οικισμό της Κλεπά Ναυπακτίας, εκδηλώθηκε μεγάλη κατολίσθηση (μήκος 240 μ. και πλάτος 130 μ.) η οποία έπληξε τμήμα του οικισμού, καθώς και τον κύριο δρόμο πρόσβασης προς αυτόν.
Η διαδικασία της καταγραφής των ζημιών δεν είχε ολοκληρωθεί κατά την αυτοψία. Σύμφωνα όμως με τις πληροφορίες του προέδρου του Τοπικού Συμβουλίου, πάνω από 30 σπίτια έχουν υποστεί ζημιές.
Συγκεκριμένα από την κατολίσθηση έχουν καταστραφεί ολοσχερώς τρία σπίτια και μία ταβέρνα, ενώ αρκετά σπίτια που βρίσκονται στο μέτωπο της κατολίσθησης έχουν υποστεί σοβαρές βλάβες και έχουν εκκενωθεί, ενώ ακόμη περισσότερα έχουν υποστεί ρωγματώσεις σε απόσταση ως και 50 μέτρα από το σημείο της κατολίσθησης. Το φαινόμενο, αν και έχει επιβραδυνθεί, βρίσκεται σε εξέλιξη. Προκειμένου να προταθούν τα κατάλληλα μέτρα ανάσχεσης των φαινομένων και προστασίας του οικισμού απαιτείται η εκπόνηση μελέτης με γεωτεχνικές γεωτρήσεις.
Στον οικισμό της Αράχοβας Ναυπακτίας υποδείχθηκαν από τον πρόεδρο του Τοπικού Συμβουλίου κ. Βασίλη Τσαρούχη στους επιστήμονες του ΙΓΜΕ τέσσερις θέσεις κατολισθήσεων, δύο εντός του οικισμού και δύο στα όριά του. Οι κατολισθήσεις μέσα στον οικισμό έχουν καταστρέψει δευτερεύοντες εσωτερικούς δρόμους και δεν απειλούν άμεσα οικίες. Το πρόβλημα μπορεί να αντιμετωπιστεί με κατάλληλα έργα αντιστήριξης προκειμένου να αποκατασταθεί η κυκλοφορία πεζών και οχημάτων.
Η κατολίσθηση που εκδηλώνεται στη βόρεια έξοδο της Αράχοβας οφείλεται σε καθίζηση του εξωτερικού επιχώματος και δεν δημιουργεί σοβαρό πρόβλημα λειτουργίας του δρόμου. Τέλος, ένα από τα πλησιέστερα σπίτια κοντά στο τέταρτο σημείο κατολίσθησης έχει κριθεί ακατάλληλο λόγω συνεχούς εκδήλωσης ρωγμών. Η περιοχή αυτή χρειάζεται λεπτομερή τεχνικογεωλογική μελέτη.
Στην Περίστα Ναυπακτίας ο οικισμός έχει πληγεί επίσης από σοβαρά κατολισθητικά φαινόμενα που εκδηλώθηκαν τόσο σε τμήμα του οικισμού όσο και στο φυσικό πρανές ανάντη του χωριού. Από την κατολίσθηση που εκδηλώθηκε ανάντη του χωριού δημιουργήθηκε λασπορροή με ογκολίθους και κορμούς δένδρων που λόγω της μεγάλης κλίσης του πρανούς κινήθηκαν με μεγάλη ταχύτητα κατά μήκος του παρακείμενου ρέματος προς το χωριό καλύπτοντας δρόμους του οικισμού.
Επιπλέον, τμήμα της λασπορροής εκτράπηκε κατά μήκος των δρόμων αφήνοντας επί τόπου ογκολίθους και γκρεμίζοντας ένα σπίτι κατάντη του δρόμου. Εξάλλου, από την κατολίσθηση που εκδηλώθηκε μέσα στον οικισμό έχουν δημιουργηθεί βλάβες σε άλλα τρία σπίτια. Οι επιστήμονες εκτιμούν ότι απαιτείται λεπτομερής τεχνικογεωλογική μελέτη του οικισμού.
Στο Αργυρό Πηγάδι Θέρμου έχουν εκδηλωθεί δύο κατολισθήσεις μέσα στον οικιστικό χώρο που έχουν αποκόψει σε τρία σημεία τον κεντρικό δρόμο του χωριού αλλά δεν απειλούνται σπίτια.
Επιπλέον, τρεις συγκλίνουσες μεγάλες κατολισθήσεις εκδηλώθηκαν στα πρανή του ρέματος δυτικά του χωριού. Τα υλικά των κατολισθήσεων (εδαφικά και ογκόλιθοι) παρασύρθηκαν από τη μεγάλη παροχή του ρέματος, μεταφέρθηκαν και αποτέθηκαν κατά μήκος της κοίτης σε απόσταση μεγαλύτερη των 15 χλμ. Αποτέλεσμα της ροής των υλικών ήταν η πλήρης κάλυψη (και πιθανή βλάβη) των γεφυρών στους δύο δρόμους πρόσβασης στο Αργυρό Πηγάδι, η επικοινωνία του οποίου έχει ουσιαστικά αποκοπεί.
Σήμερα το χωριό επικοινωνεί με τις γειτονικές περιοχές μέσω ενός χωματόδρομου κακής βατότητας ο οποίος παρουσιάζει υψηλή επικινδυνότητα λόγω συχνών καταπτώσεων. Σύμφωνα με τους ειδικούς επιστήμονες, η αποκατάσταση των εσωτερικών δρόμων του χωριού μπορεί να γίνει άμεσα με προσεκτική απομάκρυνση των υλικών των κατολισθήσεων. Ομως η αποκατάσταση της δυτικής εισόδου (του παλαιότερου δρόμου) δεν θα πρέπει να εξεταστεί ως τη θερινή περίοδο λόγω της συνεχιζόμενης μετακίνησης μεγάλου όγκου υλικών μέσω του ρέματος.
Το τμήμα του συγκεκριμένου δρόμου, το οποίο βρίσκεται εκατέρωθεν του ρέματος και σε μήκος τουλάχιστον 150 μέτρων, κρίνεται εξαιρετικά επικίνδυνο, ακόμγ και για διέλευση πεζών. Η πρόσβαση του κατώτερου δρόμου (που είναι ο κύριος δρόμος εισόδου στο χωριού) είναι επίσης προβληματική, αφού η εκεί γέφυρα έχει καλυφθεί εντελώς από τα μπάζα του ρέματος (πάχος υλικών 4-5 μ.).
Οπως αναφέρει το κλιμάκιο του ΙΓΜΕΜ, «η δυνατότητα αποκατάστασης θα πρέπει να εξεταστεί από μηχανικό λαμβάνοντας υπόψη ότι ενδεχόμενη ισχυρή βροχόπτωση θα οδηγήσει σε νέα μεταφορά υλικών από το ρέμα».
Στην περιοχή του οικισμού Νεροσύρτης Θέρμου έχει εκδηλωθεί εκτεταμένη κατολίσθηση στο βόρειο πρανές του ρέματος, στην είσοδο του χωριού. Τα υλικά της κατολίσθησης έχουν καταστρέψει έναν στάβλο, ενώ έχει εκκενωθεί μια οικία για προληπτικούς λόγους. Σε άλλη θέση του χωριού επισημαίνεται ο κίνδυνος βλάβης οικιών από ασταθείς ογκολίθους. Και στην περίπτωση του Νεροσύρτη απαιτείται λεπτομερής τεχνικογεωλογική μελέτη.
Κατολισθήσεις στην Αχαΐα
Στην Αχαΐα στην Πλάκα Καλαβρύτων εκδηλώθηκε κατολίσθηση σε απόσταση περίπου 200 μέτρων από την οικιστική περιοχή. Ωστόσο ελήφθησαν άμεσα μέτρα ώστε να δημιουργηθεί ένας χώρος «ηρεμίας» για την απόθεση των υλικών της λασπορροής.
Στα κλιμάκια του ΙΓΜΕΜ συμμετείχαν οι γεωλόγοι: Ελευθερία Πογιατζή, Παναγιώτης Πάσχος, Ευάγγελος Νικολάου, Λάμπρος Πυργιώτης, Ναταλία Σπανού, Δημήτρης Κανάρης, Γαρυφαλλιά Κωνσταντοπούλου.
HeliosPlus
