στη μπούκα

«Καρέκλες». Το κλασικό έργο του Ευγένιου Ιονέσκο, γραμμένο στις αρχές της δεκαετίας του ’50 μετέφερε στη σκηνή ένα έπιπλο…

Αλλοτε η θεατρική σκηνή γέμιζε με καρέκλες, άλλοτε έμοιαζε σαν να γέμιζε με καρέκλες. Η χρήση ήταν άλλωστε συμβολική. Οι δύο υπερήλικοι ήρωες, ο γέρος και η γριά, σε μια προσπάθεια να καταπολεμήσουν την πλήξη τους, καλούσαν κόσμο για να ακούσει ένα μήνυμά τους, για το οποίο είχαν προσκαλέσει, ως μεσάζοντα, έναν ρήτορα.

Η αγωνία τους ήταν να μπορέσουν να καθήσουν όλοι και ένα από τα στοιχεία επιτυχίας της παράστασης ήταν να καταφέρουν να γεμίσουν το κενό του χώρου, το κενό της ψυχής τους και της ψυχής του θεατή.

Κι όμως: Σε ένα έργο με αυτόν τον τίτλο, σπανίως έβλεπε κανείς καρέκλες.

Αντιθέτως το συγκεκριμένο έπιπλο παρέμεινε ως σκηνικό αντικείμενο. Εσχάτως έχει μετατραπεί σε σκηνοθετικό εύρημα.

Η κρίση πάντως «γέννησε» καρέκλες στις θεατρικές σκηνές της πόλης.

Ισως γιατί είναι ένα απλό πρακτικό αντικείμενο –ενίοτε και φθηνό, ίσως γιατί πήρε τη θέση «σκηνοθετικής άποψης», ουκ ολίγες παραστάσεις διαθέτουν καρέκλες ως αποκλειστικό σκηνογραφικό στοιχείο, πολλές φορές μάλιστα πάνω σε μια άδεια σκηνή.

Ισως να έγινε και μόδα, να πιστοποιεί το μοντέρνο, το σύγχρονο, το προχωρημένο. Μέσα στη γενικότερη αποδόμηση που χαρακτηρίζει μερίδα του ελληνικού θεάτρου, η καρέκλα μετατράπηκε σε «επαναστατική σημαία…».

Καρέκλες λοιπόν.

Καρέκλες, ένας σωρός επί σκηνής, στον «Σωσία» του Ντοστογέφσκι, με τον Αρη Σερβετάλη (φωτογραφία) –στις Ροές. Στην παράσταση οι ηθοποιοί τις χρησιμοποιούν, τις μετακινούν, κάθονται πάνω τους και τις μετατρέπουν, σχεδόν, σε πρωταγωνίστριες.

Καρέκλες, με ρόδες, στον «Γλάρο» του Τσέχοφ που σκηνοθετεί ο Κώστας Φιλίππογλου, στο Θησείον. Οι θεατές μπαίνοντας στον χώρο, όπου σκηνή και πλατεία είναι πολύ κοντά, μπορεί και να μπερδευτούν, μια που οι καρέκλες είναι ήδη εκεί προτού βγουν οι ηθοποιοί.

Καρέκλες στη σειρά και στο «Σλάντεκ» του Εντεν φον Χόρβατ, υπό τη σκηνοθεσία του Δημήτρη Καραντζά, στη σκηνή του Πόρτα (ολοκληρώθηκαν οι παραστάσεις).

Καρέκλες και στο «Σκυλί του Ωρίωνα» του Τηλέμαχου Τσαρδάκα από την Ηλέκτρα Ελληνικιώτη στο Θέατρο του Νέου Κόσμου.

Καρέκλες παντού…

Καρέκλες είδαμε και στη σκηνή του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά στην «Κοιλάδα των εκπλήξεων» του Πίτερ Μπρουκ.

Ο βρετανός θεατράνθρωπος πράγματι περιόρισε το σκηνικό του στις λίγες καρέκλες –μαζί με τραπέζι και άλλα μικροαντικείμενα, αλλά με τη δύναμη του ταλέντου του μας ταξίδεψε σαν η καρέκλα να έγινε… αεροπλάνο.

Στις αθηναϊκές σκηνές (όχι σε όλες, φυσικά) οι καρέκλες περιορίζουν τελικά τον σκηνοθέτη, σε μια κλισέ εκδοχή, χωρίς φαντασία. Δεν διαφοροποιούνται, δεν δείχνουν την ποικιλία τους.

Καιρός να σηκωθούμε, όλοι, από τις καρέκλες μας.