Η ζωή ενός νεαρού παιδιού, του καταδικασμένου Νίκου Ρωμανού, σώθηκε και αυτό είναι το πιο σημαντικό μέγεθος (αν θέλουμε να βιώνουμε την κουλτούρα του δυτικού πολιτισμού)!
Όμως σε αυτή την υπόθεση συγκρούστηκαν «δύο κόσμοι».οι οποίοι και οι δύο δυστυχώς «αλληθωρίζουν» έντονα προς ένα παρωχημένο αξιακό παρελθόν και εμποδίζουν την ελληνική κοινωνία να προχωρήσει ανοδικά σε μια πραγματικότητα (η οποία είναι πάντοτε πιο σύνθετη και πιο αμφίσημη).
Τι εννοώ; Ή μια πλευρά ακύρωνε σκόπιμα την ιστορική διαδρομή του Νίκου Ρωμανού, δηλαδή ότι το παιδί αυτό είχε καταδικαστεί για ληστεία (δηλαδή ένα κακούργημα το οποίο «τυποποιείται» στο άρθρο 380 του Ποινικού Κώδικα). Επιπλέον εναντίον του είχε κινηθεί ποινική δίωξη για συμμετοχή σε τρομοκρατική δράση.
Επομένως, έστω και αν ήταν 23 ετών, το παιδί τούτο – είτε το θέλουμε είτε όχι – εξέπεμπε μια έντονη επικινδυνότητα για την υπόλοιπη κοινωνία και κατά συνέπεια η λύση που προτεινόταν αρχικά – ιδίως από την αξιωματική αντιπολίτευση – ότι θα μπορούσε ο Νίκος Ρωμανός να παρακολουθεί, όπως οποιοσδήποτε άλλος φοιτητής τα μαθήματα ενός πανεπιστημίου εντελώς ελεύθερα (χωρίς αστυνομική ή ηλεκτρονική παρακολούθηση) ήταν σίγουρα ασύμβατη με τη φιλοσοφία ενός κράτους δικαίου.
Σε τελευταία ανάλυση, αν γινόταν αποδεκτή μια τέτοια κοσμοθεωρία, δεν θα υπήρχε καμία διαφορά ανάμεσα σε αυτούς που διαπράττουν αξιόποινες πράξεις και στους υπόλοιπους ανθρώπους!
Σε αυτή την πλευρά ανήκει δυστυχώς και ένα τμήμα της πιο οπισθοδρομικής Αριστεράς που πάντα πίστευε ότι ένας βαθμός παρανομίας και περιφρόνησης των νόμων μπορεί να έχει αριστερό χαρακτήρα («Raffaele Simone, Το μειλίχιο τέρας – Γιατί η Δύση δεν πηγαίνει αριστερά»).
Και υπό το πρίσμα αυτό «καθαγιάζει» συνήθως τις παράνομες καταλήψεις των πανεπιστημιακών σχολών, των δημόσιων κτιρίων κλπ.
Όμως με τις ίδιες απόψεις συντάχθηκε και ένα μέρος της κοινωνίας, που έχει περιθωριοποιηθεί οικονομικά και αξιακά από τις ασκούμενες πολιτικές της λιτότητας, και αναζητεί «ήρωες» σε ανθρώπους που αντιστέκονται απέναντι «στο σύστημα».
Ωστόσο παραμένει ένα αμείλικτο ερώτημα: Άραγε τι είδους ήρωες κατασκευάζονται μέσα από τη διάπραξη αξιόποινων πράξεων; Εκτός και αν πιστεύει κανείς παράδοξα στο αξίωμα που είχε διατυπώσει υπέρ της βίας των ηρώων ο Δαντόν κατά την εποχή της γαλλικής επανάστασης, δηλαδή « Ας είμαστε εμείς τρομεροί, ώστε να μη χρειάζεται να είναι τρομερός ο λαός» !
Όμως υπήρχε και μια άλλη ιδεολογική προσέγγιση στην υπόθεση Ρωμανού – που εκπροσωπούνταν κυρίως από το Υπουργείο Δικαιοσύνης – και πίστευε εντελώς λανθασμένα ότι ένας 23χρονος κατάδικος δεν μπορεί να αναδιαμορφωθεί – στη δόμηση της προσωπικότητάς του – μέσα από την παροχή αδειών και το καθεστώς της «ημιελεύθερης διαβίωσης», δηλαδή όλα τα εναλλακτικά της ποινής μέτρα τα οποία προβλέπονται από τα άρθρα 58 και 59 του υφιστάμενου Σωφρονιστικού Κώδικα !
Με άλλα λόγια η άποψη τούτη πίστευε οπισθοδρομικά, ότι οι κατάδικοι έπρεπε να παραμένουν εσαεί απομονωμένοι και άρρωστοι σε ένα «κάστρο του Ίφ», όπως αυτό που μας είχε περιγράψει ο Αλέξανδρος Δουμάς στο περίφημο έργο του για τον «Κόμη Μόντεκρίστο».
Και άρα αγνοώντας επιδεικτικά τα πορίσματα της διεθνούς ερευνητικής εμπειρίας, η οποία καταδεικνύει ότι η παροχή ιδίως εκπαιδευτικών αδειών μειώνει σημαντικά τον αριθμό των κρατουμένων που ξαναπερνούν το κατώφλι των φυλακών και υποτροπιάζουν («Σύκιώτου, Το Σχέδιο του νέου Σωφρονιστικού Κώδικα, 2013»).
Το συμπέρασμα; Και οι δύο οι παραπάνω απόλυτες απόψεις είναι οπισθοδρομικές και επωάζονται σε μια κοινωνία, όπου κατά την περίφημη εκδοχή του Αντόνιο Γκράμσι « το παλιό έχει πεθάνει, το νέο δεν έχει γεννηθεί και είναι η ώρα των τεράτων»!
Ευτυχώς τελικά ανιχνεύτηκε η πιο σύνθετη πραγματικότητα και ψηφίστηκε η τροποποίηση, που δίνει τη δυνατότητα χορήγησης αδειών στους κρατούμενους φοιτητές (με ηλεκτρονική παρακολούθηση), εφόσον βεβαίως προηγούμενα ο κρατούμενος φοιτητής έχει παρακολουθήσει τουλάχιστον δύο μήνες μαθημάτων μέσω τηλεδιάσκεψης ή εξ αποστάσεως.
Τέλος, ας ελπίσουμε ότι τέτοιες σύνθετες ιδεολογικές προσεγγίσεις θα αποτυπωθούν και στην επερχόμενη εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας (ή στις επερχόμενες εκλογές) και δεν θα παρουσιαστούν είτε από την κυβέρνηση είτε από την αξιωματική αντιπολίτευση απόλυτες θεωρήσεις που ανήκουν «στην ώρα των τεράτων» !
* Ο Γρηγόρης Καλφέλης είναι καθηγητής της Νομικής Σχολής του ΑΠΘ
