Δυο επισημάνσεις από πρόσωπα και επιστημονικά κέντρα διεθνούς κύρους για τη νέα Κομισιόν που ανέλαβε καθήκοντα από χθες, 1η Νοεμβρίου, με πρόεδρο τον Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ, δίνουν ίσως το πλαίσιο μέσα στο οποίο θα πρέπει –είτε θα μπορέσει –να λειτουργήσει στην πενταετία της.
«Δεν μπορούμε να ξέρουμε αν το σημερινό χάος και η αλληλοσύγκρουση στην Ευρώπη τελειώσουν με μεταρρυθμίσεις ή με επαναστατική σύγκρουση, αλλά αν οι σπουδαίοι της Ευρώπης δεν καταφέρουν να δώσουν δουλειές στον κόσμο και να δημιουργήσουν ανάπτυξη ίσως γίνουμε μάρτυρες μιας τεράστιας ανατροπής» γράφει σε αναλυτικό άρθρο του με τίτλο «Πολιτικός σεισμός προμηνύεται στην ΕΕ» ο Σάιμον Νίξον της «Wall Street Journal».
Λιγότερο απαισιόδοξο και εκφοβιστικό το Chatham House του Λονδίνου προφήτευε την περασμένη Τετάρτη ότι «η αιφνίδια αλλαγή γνώμης στο ζήτημα του προϋπολογισμού της Γαλλίας και της Ιταλίας, την οποία επέδειξε η Επιτροπή Μπαρόζο στην επιθανάτιο κλίνη της, μαρτυρεί για ακόμη μια φορά ότι η Κομισιόν δεν έχει το πολιτικό θάρρος και τις νομικές δυνατότητες να επιβάλει κυρώσεις στα άτακτα μέλη της ΕΕ».
Υπερβολές; Ισως. Στις Βρυξέλλες εξηγούν ότι ο Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο επέδειξε «συναντίληψη» με τον γάλλο πρόεδρο Φρανσουά Ολάντ και τον ιταλό πρωθυπουργό Ματέο Ρέντσι στο ζήτημα του προϋπολογισμού των κρατών τους για «να αφήσει καλές αναμνήσεις» αποχωρώντας τουλάχιστον σε Γάλλους και Ιταλούς. Για τους Γερμανούς, Βρετανούς και άλλους δεν γίνεται λόγος. Θέλησε επίσης, λέγουν άλλες πηγές, να διευκολύνει τον νέο γάλλο επίτροπο Πιερ Μοσκοβισί ώστε να μην είναι εκείνος που, ως αρμόδιος για τα οικονομικά, θα έπρεπε να τιμωρήσει την πατρίδα του για τις παραβιάσεις της οικονομικής νόρμας.
Γεωπολιτικό σύστημα σε κρίση
Ωστόσο είναι γεγονός ότι η Επιτροπή Γιούνκερ αναλαμβάνει σε μια στιγμή όπου περνά κρίση όχι μόνο η Ευρώπη αλλά όλο το γεωπολιτικό σύστημα που δημιούργησε η παγκοσμιοποίηση. Η προοπτική του προβλήματος της μετανάστευσης δημιουργεί πολιτικό χάσμα και οικονομικό αδιέξοδο, καθώς η Βρετανία επιβάλλει ήδη περιορισμούς και η Δανία και Σουηδία είναι έτοιμες να την ακολουθήσουν. Προβλέπεται να φθάσουν στις χώρες της ΕΕ τουλάχιστον ενάμιση εκατομμύριο «ανειδίκευτοι, απείθαρχοι και ίσως επικίνδυνοι» την ερχόμενη πενταετία με οικονομικό κόστος για την ΕΕ πάνω από 8 δισ. ευρώ. Οι όροι της Συνθήκης του Σένγκεν απειλούνται με ακύρωση, κάτι που δεν συμφέρει πολλές χώρες. Ακόμη και η Ισπανία θέλει να εξασφαλίσει την ελεύθερη είσοδο των τουριστών της και δηλώνει προκαταβολικά ότι «θα αντιδράσει».
Η ασφάλεια επί τάπητος
Το ζήτημα της ασφάλειας έφθασε ήδη στην επιφάνεια –η Επιτροπή Μπαρόζο το άφησε στη διάδοχό της –και η αντιμετώπισή του προϋποθέτει τουλάχιστον «συναντίληψη» με κυβερνήσεις χωρών οι οποίες δεν διατηρούν τις καλύτερες σχέσεις με την ΕΕ, λ.χ. με τη Ρωσία. Οδηγεί επίσης σε κάποιας μορφής και έκτασης συνεργασία με το ΝΑΤΟ –οι τζιχαντιστες δεν εξαφανίζονται ούτε με τους κούρδους εθελοντές ούτε με τους αεροπορικούς βομβαρδισμούς. Κάποιες χώρες της ΕΕ –η Γερμανία, η Ελλάδα, μεταξύ των πρώτων –έχουν δηλώσει προκαταβολικά ότι «σε καμία περίπτωση» δεν θα εμπλέξουν τις ένοπλες δυνάμεις τους σε σύγκρουση με τους ισλαμιστές.
Ούτε είναι ελεύθερος ο δρόμος για τη διατλαντική εμπορική συμφωνία που θέλει η Ουάσιγκτον.
Ο βρετανός πρωθυπουργός Ντέιβιντ Κάμερον είναι υπέρμαχος αλλά η γερμανίδα καγκελάριος Ανγκελα Μέρκελ –και όχι μόνον αυτή –δεν δείχνει ενδιαφέρον. Καθώς πολλές και μεγάλες ευρωπαϊκές τράπεζες είναι υπέρ της συμφωνίας και ασκούν πίεση στις κυβερνήσεις των χωρών τους, όπως στην Ιταλία, προμηνύεται πολυμέτωπη σύγκρουση όχι μόνο στα ευρωπαϊκά συμβούλια των ηγετών αλλά και μέσα στην Κομισιόν Γιούνκερ. Ο νέος πρόεδρός της είναι «κάτι περισσότερο από επιφυλακτικός», πιστεύοντας ότι «θα άξιζε να ερευνηθεί το ζήτημα (της διατλαντικής συμφωνίας) υπό το πρίσμα των γενναίων ανοιγμάτων που κάνει το Πεκίνο (…) και ισως έχει να προσφέρει πιο αξιόλογα» έγραψε το «Economist».
Το Λονδίνο απειλεί
Η απειλή της διάσπασης
Ενα μεγάλο αγκάθι στον δρόμο της Επιτροπής Γιούνκερ είναι η συνοχή της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Ο Κάμερον απειλεί ότι η Βρετανία θα αποχωρήσει από την ΕΕ αν δεν γίνουν «μεταρρυθμίσεις τις οποίες θα υιοθετούσε» η κυβέρνησή του, ενώ παράλληλα η πλειονότητα των Βρετανών δεν είναι ικανοποιημένη με την ΕΕ και οι πάσης προελεύσεως ευρωσκεπτικιστές του Ευρωκοινοβουλίου θα κάνουν ό,τι είναι δυνατόν για να αποχωρήσει η Βρετανία. Αν οι «Μεγάλοι της ΕΕ» κρίνουν ότι η Βρετανία «πρέπει» να παραμείνει στην Ευρώπη, θα αρχίσει ένα παζάρι δελεαστικών προτάσεων και υποχωρήσεων, με αποτέλεσμα να εξαφανιστούν ακόμη και οι βασικές αρχές και αξίες επάνω στις οποίες δημιουργήθηκε και (υπο)λειτούργησε η ΕΕ. Οι διαβεβαιώσεις του Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ στο Ευρωκοινοβούλιο ότι «θα κάνει το παν για να ξαναζωντανέψει το ιδανικό της ενότητας, της αλληλεγγύης και της συνεργασίας» στην Ευρώπη δεν είναι αρκετές.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
