Πολύ μελάνι έχει χυθεί για να περιγραφούν οι κίνδυνοι και να αναλυθούν οι επιπτώσεις από την εξάρτηση των ανηλίκων από τις ηλεκτρονικές συσκευές, έξυπνες και μη. Δεν είναι όμως μόνο οι νέοι «κολλημένοι» ολημερίς κι ολονυχτίς σε μια οθόνη. Είναι και οι γονείς τους! Καθημερινές, γιορτές και αργίες –ακόμη και στις διακοπές… –τσεκάρουν διαρκώς τα μηνύματα και τα mail τους σε κινητά και ταμπλέτες. Οχι ασφαλώς (πλην ελαχίστων εξαιρέσεων) από ακατανίκητη περιέργεια ή κανένα άλλο βίτσιο αλλά από… επαγγελματική υποχρέωση.
«Τα σημερινά στελέχη των επιχειρήσεων αλλά και οι ελεύθεροι επαγγελματίες είναι αδύνατον να κλείσουν τα κινητά τους όταν επιστρέφουν στο σπίτι, είτε είναι βράδυ είτε Σαββατοκύριακο είτε βρίσκονται σε διακοπές. Διότι οι προϊστάμενοι και οι συνεργάτες τους είναι δυνατόν να τους καλέσουν οποιαδήποτε ώρα και οποιαδήποτε ημέρα. Με ό,τι συνεπάγεται αυτό, βεβαίως, για την ψυχική κατάσταση στην οποία βρίσκονται άπαντες οι λαμβάνοντες μέρος σε αυτές τις εκτός ωραρίου, πλην συχνότατες επικοινωνίες» γράφει η Κριστίν Λαγκούτ στη «Figaro».
Δεν χρειάζονται δα και ειδικές μελέτες των επιστημόνων για να διαπιστωθεί πόσο στρεσογόνες είναι αυτές οι επικοινωνίες που σχετικοποιούν μέχρι καταργήσεως την έννοια του ελεύθερου χρόνου των εργαζομένων. Ουδείς ειδικός χρειάζεται να υπολογίσει τα… λίτρα της αδρεναλίνης που εκκρίνουν οι (ούτως ή άλλως πρησμένοι) αδένες των εργαζομένων που υποχρεούνται να βρίσκονται διαρκώς «απίκο και εν εγρηγόρσει» για μια έκτακτη τηλεδιάσκεψη.
«Δικαίωμα στην αποσύνδεση»
Σύμφωνα με έρευνα που διενήργησε το 2013 η εταιρεία λογισμικού Roambi, τα επιχειρηματικά στελέχη σε ποσοστό 89% συμβουλεύονται τα επαγγελματικά τους ηλεκτρονικά μηνύματα κατά τη διάρκεια του ελεύθερου χρόνου τους, σε ποσοστό 93% τα συμβουλεύονται κατά τη διάρκεια των διακοπών τους, σε ποσοστό 82% μέσα στο αυτοκίνητό τους και σε ποσοστό 51% στο… κρεβάτι τους!
«Το Διαδίκτυο έφερε την επανάσταση στη ζωή μας και η ψηφιοποίηση έχει επηρεάσει σε βάθος το σύνολο των λειτουργιών μιας επιχείρησης» σημειώνει σε βιβλίο που εξέδωσε πρόσφατα ο υπεύθυνος Ανθρώπινου Δυναμικού του γαλλικού τηλεπικοινωνιακού ομίλου Orange Μπρουνό Μετλίνγκ. Ο γάλλος μάνατζερ προσθέτει όμως ότι «ίσως ήρθε η ώρα για να αναγνωριστεί το δικαίωμα της αποσύνδεσης των εργαζομένων από το Διαδίκτυο».
Είναι αλήθεια ότι ο ανταγωνισμός και η εργασιακή ανασφάλεια δεν επιτρέπουν στα στελέχη να αντιδράσουν στην οιονεί κατάργηση του ελεύθερου χρόνου τους από τους εργοδότες. Το φαινόμενο –και η επικινδυνότητά του για την ψυχική και σωματική υγεία και εν τέλει τη συνολική απόδοση των στελεχών –άρχισε να απασχολεί ωστόσο τα εργατικά συνδικάτα. Και έστω και αργά, και τους εργοδότες.
Κατεβάζουν τους διακόπτες
Δεν χωρεί αμφιβολία ότι τα έξυπνα κινητά και οι ταμπλέτες έχουν επιφέρει μια πρωτοφανή ώσμωση της επαγγελματικής και της ιδιωτικής ζωής των εργαζομένων. Ο καθηγητής Κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Πο Φρανσίς Ζορεκιμπερί σημειώνει στη «Figaro» ότι σχεδόν το 80% των εργαζομένων έχουν συναίσθηση ότι οι επικοινωνίες με τους προϊσταμένους ή με συνεργάτες τους εκτός του εργασιακού χώρου και εκτός ωραρίου εργασίας τούς γεμίζουν με άγχος.
Τον περασμένο Απρίλιο εκπρόσωποι των γαλλικών συνδικάτων CFDT και CFE-CGC υπέγραψαν συμφωνία με τις εργοδοτικές οργανώσεις των μηχανολογικών εταιρειών και των εταιρειών παροχής συμβουλευτικών υπηρεσιών που αναγνωρίζουν το «δικαίωμα στην ψηφιακή αποσύνδεση» στους περίπου 900.000 εργαζομένους στους συγκεκριμένους κλάδους.
«Παρά τις συμφωνίες μεταξύ εργοδοτών και εργαζομένων, το 72% των στελεχών εργάζονται σε επιχειρήσεις που δεν έλαβαν κανένα μέτρο για να ρυθμίσουν τις εκτός ωραρίου και εκτός εργασιακού χώρου επικοινωνίες» σημειώνει ο καθηγητής Ζορεκιμπερί. Και προσθέτει ότι περισσότεροι από το ένα τρίτο των στελεχών έχουν την αίσθηση ότι δεν απολαμβάνουν κανένα «δικαίωμα ψηφιακής αποσύνδεσης».
Υπάρχουν βεβαίως και τα φωτεινά παραδείγματα. Δηλαδή, επιχειρήσεις που προσπαθούν με διάφορες πρωτοβουλίες να διαχειριστούν καλύτερα την εισβολή της ψηφιακής κουλτούρας στον επαγγελματικό βίο των ανθρώπων. Ετσι η Orange και η (επίσης γαλλική) εταιρεία παροχής υπηρεσιών εστιάσεως, καθαριότητας και τεχνικής συντήρησης εγκαταστάσεων Sodexo μπλοκάρουν την πρόσβαση στα ηλεκτρονικά μηνύματα των στελεχών τους μετά από μια συγκεκριμένη ώρα.
Επίσης η γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία Daimler δημιούργησε εφέτος το καλοκαίρι μια υπηρεσία «αρωγής των απόντων», που σβήνει τα mail των εργαζομένων που κάνουν χρήση της θερινής τους άδειας. Οσο για τη Volkswagen, κατεβάζει τους διακόπτες των servers της καθημερινά από τις 18.15 έως τις 07.00 το επόμενο πρωί.
HeliosPlus
