Να πρόκειται, άραγε, για μια γαλλοϊταλική εμμονή; Το γεγονός είναι πως, σε ό,τι αφορά τη ρητορική για την ανάγκη στροφής της Ευρώπης προς πολιτικές τόνωσης της ζήτησης, οι πρωταγωνιστές είναι είτε Γάλλοι και είτε Ιταλοί.
Δευτέρα βράδυ, την ώρα που η κυβέρνηση της πατρίδας της είχε παραιτηθεί και ο πρωθυπουργός Μανουέλ Βαλς αναζητούσε υπουργούς με λιγότερες κεϋνσιανές εμμονές από εκείνες του Αρνό Μοντμπούρ, του Μπενουά Αμόν και της Ορελί Φιλιπετί, η Κριστίν Λαγκάρντ μιλώντας στην κρατική ελβετική τηλεόραση εξέφραζε ακριβώς τις ίδιες εικονοκλαστικές απόψεις που προκάλεσαν την κυβερνητική κρίση στη Γαλλία.
Λίγες ημέρες νωρίτερα από την Κριστίν Λαγκάρντ, την Παρασκευή συγκεκριμένα, δηλαδή την ώρα που ο Μοντμπούρ κατακεραύνωνε την οικονομική ορθοδοξία που έχει επιβάλει σε ολόκληρη την Ευρώπη η Ανγκελα Μέρκελ, ο Ιταλός Μάριο Ντράγκι από την κοιλάδα του Τζάκσον Χόουλ στις ΗΠΑ υποστήριζε ότι «δίχως τόνωση της καταναλωτικής ζήτησης εμείς οι Ευρωπαίοι κινδυνεύουμε να εμπλακούμε στο φαύλο κύκλο μιας υψηλής διαρθρωτικής ανεργίας».
Σύμφωνοι! Ο Μάριο Ντράγκι είναι ιταλός και η Κριστίν Λαγκάρντ γαλλίδα. Αλλά ο πρώτος είναι πάνω απ’ όλα πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, απολαμβάνουν μάλιστα όχι την ανοχή αλλά την απόλυτη εμπιστοσύνη και την εκτίμηση της πολιτικής και της οικονομικοτραπεζικής ελίτ του Βερολίνου και της Φρανκφούρτης αντιστοίχως. Όσο για τη δεύτερη, είναι πάνω απ’ όλα επικεφαλής του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, του άγρυπνου φρουρού της παγκόσμιας χρηματοοικονομικής σταθερότητας, των συμφερόντων των πιστωτριών χωρών, του διεθνούς οικονομικού status quo και εν γένει των «εχόντων και κατεχόντων».
Επιπλέον, ουδείς μπορεί να καταλογίσει στη Λαγκάρντ ή στον Ντράγκι σοσιαλίζουσες τάσεις ή αριστερίζουσες αποκλίσεις τέλος πάντων. Η πρώτη είναι μέλος του UMP, του κόμματος που δημιούργησε το 2002 ο Ζακ Σιράκ συνενώνοντας το γκολικό RPR με μικρότερα κόμματα της κεντροδεξιάς, ενώ προτού αναλάβει το ΔΝΤ υπήρξε υπουργός των κυβερνήσεων του Φρανσουά Φιγιόν και του Ντομινίκ ντε Βιλπέν, επί προεδρίας Νικολά Σαρκοζί βεβαίως.
Ο δεύτερος δεν ανήκει σε κάποιο κόμμα –αυτό έλειπε δα, για κάποιον τραπεζίτη… Όμως, για να αντιληφθεί κανείς τις ιδεολογικοπολιτικές του απόψεις αρκεί να ρίξει μια ματιά στη συνέντευξη που είχε δώσει προ διετίας στην αμερικανική εφημερίδα «Wall Street Journal». «Πιστεύετε ότι η Ευρώπη απομακρύνεται από αυτό που αποκαλείται ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο;», τον ερωτά ο δημοσιογράφος και ο Ντράγκι απαντά: «Βλέποντας κανείς την ανεργία των νέων που υπάρχει σε ορισμένες χώρες, αντιλαμβάνεται ότι το ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο δεν υπάρχει πια. Η Ευρώπη θα στραφεί προς έναν αγγλοσαξονικού τύπου καπιταλισμό, μακριά από τον σοσιαλισμό της δια βίου απασχόλησης, που την χαρακτήριζε επί δεκαετίες…».
Ζήτηση επειγόντως
Τώρα τα πράγματα και η φρασεολογία –όχι βεβαίως οι ιδέες… –φαίνεται πως έχουν αλλάξει. «Είναι πολύ σημαντικό για τη Γερμανία να συμμετάσχει με τρόπο έντονο και πρωταγωνιστικό σε ένα κίνημα ανάκαμψης της Ευρώπης. Έχει τα μέσα για να το κάνει. Αντιλαμβάνεται κανείς ότι στις μισθολογικές διαπραγματεύσεις μεταξύ των συνδικαλιστικών οργανώσεων και των εργοδοτικών ενώσεων τα περιθώρια χειρισμών είναι ελεύθερα. Θα πρέπει οι Γερμανοί να αυξήσουν τους μισθούς και να ενισχύσουν την αγοραστική τους δύναμη», είπε τη Δευτέρα μιλώντας στη RTS η γενική διευθύντρια του ΔΝΤ.
Ο πρόεδρος της ΕΚΤ μιλώντας την περασμένη Παρασκευή σε συμπόσιο κεντρικών τραπεζιτών από ολόκληρη την υφήλιο σημείωσε τη διαφορετική πορεία που ακολουθούν οι ανακάμπτουσες από την παγκόσμια κρίση οικονομίες των ΗΠΑ και της Ευρώπης. «Η ανεργία στις ΗΠΑ έχει υποχωρήσει στα επίπεδα του 2008, ενώ στην Ευρωζώνη παραμένει υψηλότερη κατά 4% συγκριτικά με τα επίπεδα που βρισκόταν προ εξαετίας», είπε.
Ο ιταλός τραπεζίτης εξήγησε ότι η ευρωατλαντική διαφορά οφείλεται στη ζήτηση. «Είμαι πεπεισμένος ότι το πακέτο μέτρων που ανακοινώσαμε από την ΕΚΤ στις αρχές Ιουνίου θα δώσει μια ώθηση στην καταναλωτική ζήτηση στην Ευρωζώνη».
Ο Ντράγκι δεν μάσησε τα λόγια του όταν μίλησε για πολιτικές. «Οι πολιτικές που πρέπει να εφαρμόσουμε και σε επίπεδο Ευρωζώνης και σε εθνικό επίπεδο είναι οι πολιτικές ενθάρρυνσης της ζήτησης και της προσφοράς», είπε, δίχως να απομακρύνεται και πολύ από τις θέσεις που είχε διατυπώσει στη «Wall Street Journal», διότι πρώτη στην εφαρμογή των πολιτικών τόνωσης της ζήτησης –με αύξηση μάλιστα των δημοσίων δαπανών –για την έξοδο από την κρίση αναδείχθηκε η κυβέρνηση της Ουάσιγκτον.
«Ο Μάριο Ντράγκι στο Τζάκσον Χόουλ καθόρισε με σαφήνεια ότι η ΕΚΤ έχει συμπληρωματικό ρόλο σε ό,τι αφορά την στήριξη της οικονομίας. Τον πρώτο λόγο για την ανάκαμψη τον έχουν οι εθνικές κυβερνήσεις. Και, δίχως να τις κατονομάσει, απευθύνθηκε αφ’ ενός στη Γερμανία που διστάζει να στηρίξει τη ζήτηση και αφ’ ετέρου στη Γαλλία που διστάζει να προχωρήσει σε σημαντικές διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις», σχολιάζει στη «Figaro» (στο φύλλο της Τρίτης) ο Μπρουνό Καβαλιέ, οικονομολόγος της Oddo Securities.
«Ολοι μπορούν να βρουν κάτι που τους εκφράζει στις πρόσφατες δηλώσεις και τις θέσεις που εξέφρασαν η Κριστίν Λαγκάρντ και ο Μάριο Ντράγκι. Ακόμα και ο Αρνό Μοντμπούρ, ο πρώην υπουργός Οικονομίας της Γαλλίας είναι πρόθυμος να τους επικαλεστεί για να στηρίξει τις απόψεις του, που δεν θα διεκδικούσαν άλλωστε καμία πρωτοτυπία αν δεν εκφράζονταν με τόσο κραυγαλέο τρόπο», γράφει ο συντάκτης της «Figaro» Ζαν-Πιερ Ρομπέν.
