Παιδιά, ΙΧ και γηρατειά εκτινάσσουν στα ύψη τον πληθωρισμό

Η υιοθέτηση του ευρώ έδωσε την «ευκαιρία» σε εκατομμύρια ευρωπαίους καταναλωτές να διαπιστώσουν ότι ο επίσημος δείκτης του πληθωρισμού δεν συμβαδίζει με την κοινώς λεγόμενη ακρίβεια. Την περίεργη αυτή αίσθηση που έχει κάποιος ότι, παρά τις χαμηλές τιμές του δείκτη τιμών καταναλωτή που ανακοινώνουν οι κυβερνήσεις, η τσέπη του επί καθημερινής βάσεως αδειάζει ταχύτερα. Δεν είναι ωστόσο μόνο οι ευρωπαίοι καταναλωτές που είχαν την εμπειρία αυτή τα τελευταία χρόνια. Είναι και οι Αμερικανοί που διαπιστώνουν ότι, «πέρα από τον επίσημο πληθωρισμό, υπάρχει κι άλλος ένας, ο… πραγματικός», όπως γράφει χαρακτηριστικά ο αρθρογράφος του Bloomberg Μπεν Στίβερμαν.

Μια μελέτη του Αμερικανικού Ινστιτούτου Οικονομικών Ερευνών που αναλύει ο Στίβερμαν εξηγεί πώς η αύξηση του κόστους ορισμένων αγαθών πρώτης ανάγκης που καταναλώνουν οι Αμερικανοί ανεβάζει τον προσωπικό τους πληθωρισμό πολύ υψηλότερα του επισήμου. Εν προκειμένω στις ΗΠΑ ο επίσημος πληθωρισμός ήταν 1,8% τον Μάιο παραμένοντας χαμηλότερος από τον διεθνώς επιθυμητό 2%, ενώ στην ευρωζώνη τον ίδιο μήνα είχε διαμορφωθεί μόλις στο 0,5% –στην Ελλάδα, αν και σε ετήσια βάση έχει θετικό πρόσημο, εδώ και τέσσερις μήνες ο πληθωρισμός είναι αρνητικός, φλερτάρουμε δηλαδή με τον αποπληθωρισμό.

Το Αμερικανικό Ινστιτούτο για να μετρήσει την ακρίβεια επινόησε πέρα από τον δείκτη τιμών καταναλωτή και τον καθημερινό δείκτη τιμών. Διότι ο πρώτος διαμορφώνεται από τις τιμές αγαθών και υπηρεσιών που δεν αγοράζει καθημερινά ο μέσος καταναλωτής. Πέρα από τις τιμές των ζαρζαβατικών, του ψωμιού και της βενζίνης, τον δείκτη τιμών καταναλωτή διαμορφώνουν και η τιμή ενός ανδρικού κοστουμιού, η τιμή ενός κρεβατιού, ακόμη και η δαπάνη για μια κηδεία. Και οι περισσότεροι καταναλωτές δεν αγοράζουν συχνά κοστούμια και στρώματα ύπνου, ενώ με την εξαίρεση του Λαζάρου οι άνθρωποι πεθαίνουν μόνο μία φορά στη ζωή τους.

Πολλές τιμές έχουν υποχωρήσει τα τελευταία χρόνια. Από το έτος 2000 που καλύπτει η έρευνα οι τιμές των ανδρικών κοστουμιών έχουν υποχωρήσει κατά 4% στις ΗΠΑ, ενώ οι τιμές των επίπλων μειώθηκαν κατά 13%. Το κόστος άλλων περισσότερο καθημερινών αναγκών ωστόσο όπως είναι η τιμή του νερού και τα τέλη αποχέτευσης έχουν διπλασιαστεί. Και η τιμή της βενζίνης έχει αυξηθεί κατά 183%, ενώ ο αμερικανικός δείκτης τιμών καταναλωτή (ο επίσημος πληθωρισμός δηλαδή) έχει αυξηθεί από το 2000 κατά μόνο 47%. Ο καθημερινός δείκτης τιμών, ο δείκτης ακρίβειας του Αμερικανικού Ινστιτούτου δηλαδή, έχει αυξηθεί την περίοδο αυτή κατά 69%.

Σύμφωνα με τους επιστήμονες του Ινστιτούτου, το κόστος ζωής είναι υψηλότερο για τους οικογενειάρχες. Η αύξηση των τιμών των αγαθών και των υπηρεσιών για μια τετραμελή οικογένεια έφθασε από το έτος 2000 στο 85%. Και αυτό διότι στο διάστημα αυτό αυξήθηκαν κατά 130% τα δίδακτρα, ενώ κατά 72% αυξήθηκαν τα είδη παιδικής φροντίδας. Επίσης το κόστος για το πετρέλαιο θέρμανσης έχει αυξηθεί για μια τετραμελή αμερικανική οικογένεια κατά 232% από το 2000 –ας είναι καλά ο Πόλεμος κατά της Τρομοκρατίας και κυρίως κατά του τρομοκράτη Σαντάμ με τα πυρηνικά του που ακόμη αναζητούνται διότι ο Τόνι Μπλερ έχει διαβεβαιώσει εξαρχής ότι υπάρχουν.

Πέρα από τους οικογενειάρχες, μεγάλα θύματα της ακρίβειας είναι και οι ηλικιωμένοι. Παρότι καταναλώνουν λιγότερη βενζίνη για μετακινήσεις, το κόστος της καθημερινής τους φροντίδας (γιατροί, φάρμακα, βοήθεια στο σπίτι κ.τ.λ.) έχει αυξηθεί κατά 5,9% υψηλότερα από τον μέσο όρο του κόστους της καθημερινής ζωής των εργαζομένων από το 1985, σύμφωνα με στοιχεία της J.P. Morgan.

Πώς μπορεί όμως κάποιος να κρατήσει τον προσωπικό του δείκτη πληθωρισμού χαμηλότερα από τον επίσημο; Απλούστατα θα πρέπει να ζει στο κέντρο της πόλης, σε νοικιασμένο σπίτι, να μην αγοράσει αυτοκίνητο και κυρίως να μην αποκτήσει παιδιά! Το Ινστιτούτο εκτιμά ότι στο υποθετικό αυτό σενάριο του μπακούρη το κόστος ζωής έχει αυξηθεί μόλις κατά 43% από το έτος 2000. Μιλάμε για προσωπικό πληθωρισμό σαφώς μικρότερο από τον αμερικανικό μέσο όρο και στο ήμισυ του πληθωρισμού ενός παντρεμένου με παιδιά.

Είναι αλήθεια ότι οι δημόσιες συγκοινωνίες έχουν ανατιμηθεί κατά 71% στις μεγάλες αμερικανικές πόλεις τον 21ο αιώνα. Αλλά αν αποφύγει κανείς τις βενζίνες, τις ασφάλειες αυτοκινήτων, τα σπίτια στα προάστια και την ανατροφή παιδιών, σίγουρα θα του μένουν χρήματα για να πίνει καθημερινά όσα ποτηράκια σηκώνει η όρεξή του στο μπαράκι της γωνίας, έτσι μπακούρης που θα είναι –στις ΗΠΑ άλλωστε οι αυξήσεις στις τιμές των οινοπνευματωδών ποτών ήταν κατά 10% χαμηλότερες από τον επίσημο πληθωρισμό. Και αν το παρακάνει με το ποτό, το χειρότερο που θα μπορούσε να του συμβεί είναι να γλιτώσει τα πολυδάπανα γηρατειά.

Το Μουντιάλ εκτόξευσε τον δείκτη τιμών στη Βραζιλία
Ενα παράδειγμα αντίστροφο εκείνου των ΗΠΑ και της Ευρώπης με τους χαμηλούς δείκτες πληθωρισμού, που όμως συνοδεύονται με ακρίβεια, αποτελεί η Βραζιλία. Στη χώρα του Μουντιάλ ο επίσημος δείκτης τιμών καταναλωτή έχει πάρει εδώ και μήνες την ανιούσα. Αλλά το καλάθι της βραζιλιάνας νοικοκυράς δεν έχει χτυπηθεί από την ακρίβεια –και αυτό ίσως συμβάλλει σημαντικά στη διατήρηση, έστω και με τα δόντια, της κοινωνικής ειρήνης στη χώρα από την κυβέρνηση της Ντίλμα Ρουσέφ, έπειτα μάλιστα από τη δραματική τροπή που πήρε η πορεία της Εθνικής Ποδοσφαίρου στο Κύπελλο με την εξευτελιστική «εφτάρα» από τη Γερμανία.

Συγκεκριμένα τον Ιούνιο στη Βραζιλία ο πληθωρισμός εκτινάχθηκε στο 6,52% σε ετήσια βάση από το 6,37% που ήταν τον Μάιο, ξεφεύγοντας από τα όρια που έχει θέσει η κυβέρνηση (ιδανικός στόχος το 4,5% και ανοχή συν πλην δύο ποσοστιαίες μονάδες). Η έξαρση των πληθωριστικών πιέσεων όμως οφείλεται κυρίως στην εκτίναξη στα ύψη των αεροπορικών εισιτηρίων (+21,95% τον Ιούνιο συγκριτικά με τον Μάιο) και των τιμών των ξενοδοχείων (+25,33% τον ίδιο μήνα), επιγενόμενα ασφαλώς της διεξαγωγής του Παγκοσμίου Κυπέλλου Ποδοσφαίρου στη χώρα.

Οι τιμές των τροφίμων ωστόσο τον Ιούνιο υποχώρησαν κατά 0,11% συγκριτικά με τον αμέσως προηγούμενο μήνα και αυτό παρά την ξηρασία που έπληξε τις νότιες επαρχίες της χώρας. «Το Μουντιάλ επιδρά ασφαλώς στην οικονομία αλλά δεν μπορούμε να τα ρίχνουμε όλα σ’ αυτό. Ο πληθωρισμός θα παραμείνει υψηλός μετά τη λήξη των αγώνων αλλά σταδιακά θα υποχωρήσει» δήλωσε στο Reuters ο Λουτσιάνο Ροστάνιο της Banco Mizuho στο Σάο Πάολο. Μακάρι να έχει δίκιο ο βραζιλιάνος αναλυτής. Διότι σε δύο χρόνια η χώρα διοργανώνει και Ολυμπιακούς Αγώνες…