Το Κίεβο φοβάται τον «μεγάλο τακτικιστή»

Ο Πάβλο είναι 55 ετών. Πριν από περίπου έναν μήνα εγκατέλειψε το σπίτι του, τη γυναίκα του και τα παιδιά του στη Μαριούπολη για να καταταγεί στην ουκρανική Εθνοφρουρά, ουσιαστικά μια παραστρατιωτική οργάνωση που λειτουργεί υπό την αιγίδα του ουκρανικού υπουργείου Εσωτερικών. Τον συναντήσαμε σε ένα στρατόπεδο σε απόσταση περίπου 45 λεπτών με το αυτοκίνητο από το Κίεβο.

«Η χώρα έχει τρομοκρατηθεί, μέρος της βρίσκεται υπό κατοχή και είναι βαθιά διεφθαρμένη. Πρέπει να τα αλλάξουμε αυτά αν είμαστε πατριώτες. Γι’ αυτό ήρθα». Ο Πάβλο μάς μιλάει σε πολύ καλά αγγλικά και μας το εξηγεί λέγοντας ότι έζησε για αρκετά χρόνια στις Ηνωμένες Πολιτείες, εργαζόμενος σε χαλυβουργία, όχι μακριά από το Νιου Τζέρσι. Η στολή παραλλαγής που φοράει δεν είναι ομοιόμορφη. Οι προμήθειες ρουχισμού για το Τάγμα του Ντονέτσκ, όπως έχει ονομαστεί η μονάδα στην οποία έχει ενταχθεί ο Πάβλο, έχουν προέλθει από διαφορετικές χώρες –ό,τι βρέθηκε γρήγορα στην αγορά.

«Το Βήμα» βρέθηκε στην Ουκρανία την προηγούμενη εβδομάδα συμμετέχοντας σε μια ενημερωτική νατοϊκή αποστολή με δημοσιογράφους και πολιτικούς αναλυτές. Αν μεταβεί κάποιος στο Κίεβο, πόλη ιστορική με τεράστια συμβολική σημασία για τους Ρώσους, αποκλείεται να καταλάβει ότι στο ανατολικό τμήμα της χώρας γίνεται πόλεμος, παρά την πρόσφατα ανακοινωθείσα εκεχειρία κατόπιν πρωτοβουλίας του νεοεκλεγέντος προέδρου Πέτρο Ποροσένκο. Το μόνο πράγμα που θυμίζει για ποιον λόγο συμβαίνουν όσα συμβαίνουν είναι τα οδοφράγματα, τα καμένα λάστιχα και οι φωτογραφίες των θυμάτων των ελεύθερων σκοπευτών στο Μαϊντάν.

Την ίδια στιγμή όμως η Ουκρανία φοβάται. Και ο φόβος της ακούει στο όνομα Βλαντίμιρ Πούτιν. Καθώς ουδείς μπορεί δε να προβλέψει ποια θα είναι η επόμενη κίνηση του «μεγάλου τακτικιστή του Κρεμλίνου», η ανησυχία κορυφώνεται και οδηγεί στην ανάγκη να σχηματιστεί αυτή η Εθνοφρουρά των 60.000 ατόμων στην οποία συμμετέχει και ο Πάβλο. Υπάρχει βέβαια και άλλος ένας λόγος: η νέα κυβέρνηση δεν εμπιστεύεται απόλυτα τον στρατό, που θεωρείται διαβρωμένος από τις ρωσικές μυστικές υπηρεσίες.

Μονάδες της Εθνοφρουράς θα σταλούν στα ανατολικά για να βοηθήσουν τις ένοπλες δυνάμεις, ιδιαίτερα στα αστικά κέντρα και σε κρίσιμες υποδομές. Προς το παρόν έχουν συγκεντρωθεί 33.000 άνδρες. Ανεπισήμως, υπάρχουν 6-7 εκπαιδευτές από χώρες όπως η Γεωργία, η Βουλγαρία και το Ισραήλ. Οσο για τη χρηματοδότηση; Με τα κυβερνητικά ταμεία άδεια, ας είναι καλά ορισμένοι ολιγάρχες και μέλη της ουκρανικής Διασποράς που έχουν βάλει το χέρι στην τσέπη.

Μιλώντας με στελέχη Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων, με διπλωμάτες στο υπουργείο Εξωτερικών αλλά και με άτομα που συμμετείχαν στην εξέγερση του Μαϊντάν καταλαβαίνει κανείς ότι η πεποίθηση των περισσότερων Ουκρανών είναι απλή: οι Ρώσοι ετοίμαζαν όσα έγιναν, με την κατάληψη της Κριμαίας και τις συγκρούσεις στην Ανατολική Ουκρανία, εδώ και χρόνια. Απλώς περίμεναν την κατάλληλη στιγμή. Αρκετοί όμως μοιάζει να έχουν καταλάβει και κάτι άλλο: ότι αυτή είναι η τελευταία ευκαιρία να αλλάξουν ορισμένα πράγματα στη χώρα και κυρίως να χτυπηθεί η σοβούσα διαφθορά.

Η κατάσταση στα ανατολικά, στις επαρχίες Ντονέτσκ και Λουχάνσκ, μοιάζει πάντως να είναι εκτός ελέγχου. Σύμφωνα με τον Μπράιαν Μπόνερ, διευθυντή της αγγλόφωνης εφημερίδας «Kyiv Post», τον οποίο συναντήσαμε στο ξενοδοχείο «Ουκρανία», σε απόσταση λίγων μέτρων από το Μαϊντάν, «στην Ανατολική Ουκρανία υπάρχει νοσταλγία για τη σοβιετική εποχή. Το Κόμμα των Περιφερειών είχε προετοιμάσει την κατάσταση εδώ και χρόνια, ενώ η ρωσική προπαγάνδα λειτουργεί πολύ καλά». «Μην ξεχνάτε» προσθέτει «ότι το Ντονέτσκ, αν και βιομηχανική περιοχή, έχει πολύ χαμηλό βιοτικό επίπεδο, μισθούς που δεν ξεπερνούν τα 200 ευρώ τον μήνα και οι κάτοικοι εξακολουθούν να επιβιώνουν με επιδοτήσεις».

Σύμφωνα με ορισμένες μετρήσεις, το ποσοστό όσων επιθυμούν να ενταχθεί η χώρα στο ΝΑΤΟ έχει ανέλθει σε 47%. Η κυβέρνηση κατανοεί τους περιορισμούς και γνωρίζει ότι η ένταξη στη Συμμαχία είναι όνειρο μακρινό, αν όχι ανύπαρκτο. Ζητεί όμως βοήθεια για να δημιουργήσει αξιόπιστες Ενοπλες Δυνάμεις. «Η ιστορία λέει ότι πρέπει να είσαι σκληρός με τους Ρώσους» σημειώνει πηγή που για ευνόητους λόγους θέλει να διατηρήσει την ανωνυμία της.

Προσθέτει δε ότι, παρά τα περί αντιθέτου, η Ανατολική Ουκρανία είναι γεμάτη μισθοφόρους που καταφθάνουν, αφού πρώτα στρατολογηθούν σε γραφεία στη Μόσχα, ακόμη και από την Τσετσενία. «Κάθε βράδυ φορτηγά που μεταφέρουν ομάδες των 30-40 ατόμων περνούν τη μεθόριο» εξηγεί. Το Τάγμα του Βοστόκ, υπό τον Αλεξάντρ Μποροντάι, που είναι ρώσος πολίτης και έχει αυτοανακηρυχθεί πρωθυπουργός της «Λαϊκής Δημοκρατίας του Ντονέτσκ», είναι οπλισμένο σαν αστακός, σημειώνει.