H κλιμάκωση της έντασης στο Ιράκ, μιας χώρας που τροφοδοτεί καθημερινά με περίπου 3,3 εκατ. βαρέλια αργού πετρελαίου τον πλανήτη, αρκεί για να συντηρήσει τη νευρικότητα στην αγορά του μαύρου χρυσού. Η επέλαση της σουνιτικής οργάνωσης Ισλαμικό Κράτος στο Ιράκ και στο Λεβάντε (ISIL) και η κλιμακούμενη βία ενδέχεται εξάλλου να αποτελέσουν απειλή για την προσφορά πετρελαίου από τη δεύτερη μεγαλύτερη χώρα παραγωγής του Οργανισμού Εξαγωγών Πετρελαιοπαραγωγών Χωρών (OPEC), εφόσον η ένταση επεκταθεί και στα νότια της χώρας.
Αυτό συμβαίνει σε μια κρίσιμη στιγμή για τον OPEC, καθώς ο Οργανισμός ήδη δυσκολεύεται να επιτύχει τον στόχο παραγωγής των 30 εκατομμυρίων βαρελιών ανά ημέρα. Την κατάσταση δυσχεραίνει η Λιβύη, όπου η παραγωγή έχει μειωθεί κατά 90% σε σχέση με τα ανώτερα επίπεδα παραγωγής της, αλλά και το Ιράν, όπου ενδέχεται να επιβληθούν επιπλέον κυρώσεις μετά τον Ιούλιο εφόσον δεν επιτευχθεί συμφωνία με τη Δύση σχετικά με τα πυρηνικά.
Αν η παραγωγή πετρελαίου του Ιράκ ακολουθήσει τον δρόμο της Λιβύης, ο κόσμος δύσκολα θα μπορούσε να αντικαταστήσει τη χαμένη παραγωγή, παρατηρούν ο Seth M. Kleinman και η ομάδα εμπορευμάτων της Citigroup. Ωστόσο, όπως εκτιμούν, σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα η τρέχουσα αναταραχή θα μπορούσε να οδηγήσει σε περισσότερο και όχι λιγότερο πετρέλαιο, απόρροια της αύξησης των εξαγωγών μαύρου χρυσού από την κουρδική περιοχή του Ιράκ. Αν και εκτιμάται ότι η αναταραχή δεν θα επεκταθεί σημαντικά στις ευαίσθητες πετρελαϊκά περιοχές του Νότου, εν τούτοις ένα «ασφάλιστρο φόβου» («fear premium») θα διατηρήσει τις τιμές στην περιοχή των 114 δολαρίων/βαρέλι και το τρίτο τρίμηνο.
Από την άλλη πλευρά όμως, αν η κατάσταση ξεφύγει από τον έλεγχο και επέλθει πλήρης ρήξη, υπάρχει κίνδυνος η αναταραχή να επηρεάσει όλες τις χώρες της περιοχής, υποστηρίζουν οι αναλυτές, οι οποίοι δεν αποκλείουν να ξεκινήσει η φημολογία ότι η τρέχουσα αύξηση στο κόστος ενέργειας θα μπορούσε να βλάψει τη ζήτηση και να παγώσει την –ακόμη εύθραυστη –ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας, όπως είδαμε να συμβαίνει κατά τις δύο προηγούμενες αυξήσεις τιμών, το 2011 και το 2012. Στη χειρότερη περίπτωση, οι συνολικές απώλειες της παραγωγής του Ιράκ θα μπορούσαν να φθάσουν την πλεονάζουσα παραγωγική ικανότητα του OPEC στα 1,3 εκατ. βαρέλια ημερησίως. Η τελευταία φορά που συνέβη αυτό, το brent διακινούνταν στα 140 δολάρια το βαρέλι, παρατηρεί η BNP Paribas.
Νευρικότητα στην αγορά
Οι αγορές δεν τιμολογούν σήμερα ακραία σενάρια από την πλευρά της προσφοράς μαύρου χρυσού, αλλά αν σημαντικές υποδομές βρεθούν υπό τον έλεγχο των ανταρτών αυτό μπορεί και να αλλάξει. Αν η κατάσταση ξεφύγει από τον έλεγχο και επέλθει πλήρης ρήξη στο Ιράκ, υπάρχει κίνδυνος η αναταραχή να επηρεάσει όλες τις χώρες της περιοχής, εκτιμούν αναλυτές της αγοράς.
Η τιμή του μαύρου χρυσού κινείται πάντως στα υψηλότερα επίπεδα του τελευταίου εννεαμήνου, καθώς παρά τις δηλώσεις του Μπαράκ Ομπάμα, οι οποίες επιβεβαίωσαν ότι οι ΗΠΑ δεν προτίθενται να προχωρήσουν σε γενικευμένη στρατιωτική επέμβαση στο Ιράκ, η κατάσταση διάλυσης που επικρατεί στη χώρα αρκεί για να συντηρήσει τη νευρικότητα στην αγορά πετρελαίου. Η ιρακινή ένταση αυξάνει τις ανησυχίες για νέα άνοδο του πετρελαίου, εκτιμά ο Ole Hansen, Head of Commodity Strategy της Saxo Bank. Το Ιράκ ως σήμερα είχε αποτελέσει ένα από τα θετικά παραδείγματα από πλευράς αύξησης παραγωγής, με παραγωγή 3,3 εκατ. βαρέλια ανά ημέρα, ενώ η κυβέρνησή του είχε θέσει τον φιλόδοξο στόχο να φθάσει τα 4 εκατ. βαρέλια την ημέρα ως το τέλος του έτους και τα 7 εκατ. βαρέλια ως το 2016. Ωστόσο, με την τρέχουσα κατάσταση συμπλοκών, είναι σχεδόν αδύνατο να παραμείνουν ανεπηρέαστες οι πηγές παραγωγής στα βόρεια και στα ανατολικά της χώρας. Το βασικό ερώτημα κατά τις προσεχείς ημέρες και εβδομάδες είναι αν τα κοιτάσματα πετρελαίου και οι εγκαταστάσεις εξαγωγής που ελέγχονται από τη Βαγδάτη, την Καρμπάλα και τους σιίτες στον Νότο μπορούν να αποφύγουν την εμπλοκή στις συγκρούσεις και να συνεχίσουν τη λειτουργία τους.
Περίοδος διαταραχής
Αρκετοί επενδυτές εκτιμούν ότι έρχεται μια μακρά περίοδος διαταραχής των προμηθειών, καθώς οι συγκρούσεις στο Ιράκ συμπίπτουν με την ένταση στην Ουκρανία, που απειλεί και τις προμήθειες από τη Ρωσία. Εξάλλου, παρά τον ενθουσιασμό για το σχιστολιθικό αέριο, ανεπτυγμένες και αναπτυσσόμενες χώρες θα χρειάζονται πετρέλαιο για πολλές δεκαετίες ακόμη.
Για ορισμένους αναλυτές, η ιρακινή κρίση μπορεί να έχει περιορισμένες βραχυπρόθεσμες επιπτώσεις, ωστόσο η μακροπρόθεσμη αύξηση των επί μέρους γεωπολιτικών κινδύνων, όπως η ρωσική προσάρτηση της Κριμαίας και η πιθανή διάλυση της Λιβύης, μεταβάλλει το ρίσκο, αυξάνοντας τις προκλήσεις τόσο για την παγκόσμια σταθερότητα όσο και για τη διατήρηση των συνόρων στη Συρία και στο Ιράκ, όπως αυτά έχουν δημιουργηθεί εδώ και έναν αιώνα. Ισως, λένε κάποιοι, βρισκόμαστε στη διαδικασία επανασχεδιασμού του χάρτη της Μέσης Ανατολής, σχεδόν έναν αιώνα μετά, με τη δημιουργία νέων κρατών, και δημιουργίας νέων οικονομικών δεδομένων στην περιοχή.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
