Ο έλεγχος των τιμών των φαρμακευτικών προϊόντων αποτέλεσε τον βασικότερο μηχανισμό περιορισμού της φαρμακευτικής δαπάνης κατά την περίοδο του Μνημονίου. Η παρέμβαση αυτή είχε τρεις άξονες. Πρώτον, τη μείωση των τιμών των φαρμάκων γενικά. Είναι χαρακτηριστικό ότι από το 2010 ως σήμερα έχουν δημοσιευθεί 26 δελτία τιμών φαρμάκων. Δεύτερον, την περαιτέρω επιβάρυνση της βιομηχανίας, μέσω της εισαγωγής μηχανισμού επιστροφής (rebates) ενός ποσοστού της εργοστασιακής τιμής στον ΕΟΠΥΥ. Οι επιστροφές για κάποια προϊόντα φθάνουν ως το 23% της τιμής παραγωγού. Ο τρίτος άξονας ήταν η επίδραση των τιμών στον καθορισμό της ασφαλιστικής τιμής των φαρμακευτικών προϊόντων, η οποία οδήγησε σε αύξηση της επιβάρυνσης των ασθενών. Το ποσοστό συμμετοχής των ασθενών διαμορφώνεται περίπου στο 30%.
Προοδευτικά τα τελευταία τέσσερα χρόνια διαμορφώθηκε ένα νέο πλαίσιο τιμολόγησης των φαρμάκων, το οποίο αποτυπώνεται ως εξής:
1. Μεταβλητότητα. Κάθε ανακοστολόγηση συνοδεύεται από νέα διάταξη τιμολόγησης. Η φαρμακευτική βιομηχανία είναι ίσως η μόνη βιομηχανία της οποίας οι ονομαστικές τιμές διαμορφώνονται από την κυβέρνηση, με κανόνες τους οποίους η ίδια η κυβέρνηση μεταβάλλει τουλάχιστον δύο φορές ετησίως. Ετσι υπονομεύεται η υγιής επιχειρηματικότητα.
2. Υπέρμετρο διοικητικό κόστος. Η μεταβλητότητα των κανόνων αναγκάζει την εκ νέου διαμόρφωση της μεθοδολογίας τιμολόγησης τουλάχιστον δύο φορές τον χρόνο, με συνέπεια τη σημαντική επιβάρυνση των αφοσιωμένων δημοσίων υπαλλήλων που δουλεύουν νυχθημερόν για να προσαρμοστούν στους νέους κανόνες. Η μεταβλητότητα δημιουργεί λάθη πολλαπλασιάζοντας τη διοικητική επιβάρυνση. Επίσης η βιομηχανία σπαταλά υπέρμετρα πολλές εργατοώρες για να ανταποκριθεί σε παράλογες διοικητικές απαιτήσεις, όπως το να ελέγξει την ορθότητα πολλών κωδικών προϊόντων και να υποβάλει ενστάσεις και τεκμηρίωση συχνά εντός 48 ωρών, σε ένα περιβάλλον μεταβαλλόμενων και αποσπασματικών ρυθμίσεων.
3. Πολυπλοκότητα. Η έλλειψη σταθερών κανόνων οδηγεί στην πολυπλοκότητα του συστήματος. Ο βασικός κανόνας της τιμολόγησης των προϊόντων με βάση τις τρεις χαμηλότερες αντίστοιχες τιμές παραγωγού μεταξύ των χωρών της ΕΕ σπανίως τηρείται. Τα πρωτότυπα φάρμακα υποφέρουν από τις μεταβαλλόμενες συναλλαγματικές ισοτιμίες, περίεργες αναγωγές, απαγόρευση αυξήσεων όταν αλλάζουν οι τιμές αναφοράς. Τα φάρμακα εκτός πατέντας είτε μειώνονται κάτω από τον μέσο όρο των τριών, είτε, τα παλαιότερα, διατηρούνται τεχνητά ακριβότερα και πάνω από τον μέσο όρο, καθώς εφαρμόζονται οριζόντιες μειώσεις που δεν μειώνουν τις τιμές τους όσο πρέπει. Ως συνέπεια πολλά γενόσημα φάρμακα διατηρούνται σήμερα πάνω από τον αντίστοιχο μέσο όρο των τριών χαμηλότερων ευρωπαϊκών χωρών.
4. Υπέρμετρη επιβάρυνση των ασθενών. Το αντιφατικό σύστημα τιμολόγησης επηρεάζει το σύστημα αποζημίωσης της θετικής λίστας. Ο συνδυασμός ανεπιτυχών ταξινομήσεων με την ανακολουθία των τιμών επιβαρύνει υπέρμετρα τους ασθενείς. Η επιβάρυνση των ασθενών αυξήθηκε κατά 25% περίπου το 2013 και από τη μεσοσταθμική συμμετοχή του 10% περίπου το 2009 φθάνουμε πλέον στο 30%
5. Ελλείψεις φαρμάκων. Η πολυπλοκότητα των τιμών ενισχύει τις αρνητικές επιδράσεις των ελληνικών τιμών σε άλλες χώρες οι οποίες χρησιμοποιούν την Ελλάδα ως χώρα αναφοράς. Αυτό οδηγεί σε ελλείψεις προϊόντων στην Ελλάδα λόγω διασυνοριακού εμπορίου ή λόγω της καθυστέρησης εισαγωγής νέων.
Ενα νέο πλαίσιο τιμολόγησης θα μπορούσε να αποτελέσει μια σημαντική διαρθρωτική αλλαγή που θα οδηγούσε στην απλοποίηση των κανόνων, στον περιορισμό της διοικητικής επιβάρυνσης, στην ενίσχυση της επιχειρηματικότητας και στη μείωση της επιβάρυνσης των ασθενών.
Το νέο αυτό πλαίσιο θα στηρίζεται στην αρχή της ελεύθερης διαμόρφωσης των τιμών για τη μη αποζημιωνόμενη αγορά και τη διαμόρφωση ειδικού πλαισίου διαπραγμάτευσης και συμφωνιών για τον υπολογισμό του ύψους της τιμής αποζημίωσης του ΕΟΠΥΥ. Η τελευταία θα μπορούσε να αποτελέσει εσωτερικό ζήτημα του ελληνικού συστήματος υγείας χωρίς να επηρεάζει τις αντίστοιχες τιμές σε άλλες χώρες. Με τον τρόπο αυτόν θα έχουμε ταχεία πρόσβαση των ασθενών στα νέα φάρμακα, αύξηση των επενδύσεων και της απασχόλησης και έλεγχο της δαπάνης υγείας. Θα υπάρξει σημαντική διοικητική ελάφρυνση, η οποία θα επιτρέψει στις αντίστοιχες υπηρεσίες να εστιάσουν στην ορθολογικοποίηση του όγκου και της σύνθεσης της φαρμακευτικής κατανάλωσης. Τέλος, η εκλογίκευση της δαπάνης θα μπορούσε να επιφέρει μείωση της συμμετοχής των ασθενών εξασφαλίζοντας την πρόσβασή τους στις αναγκαίες θεραπείες.
Ο κ. Αντώνης Καρόκης είναι διευθυντής Εταιρικών Υποθέσεων στην MSD Ελλάδας.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
