Ρήγμα φαίνεται ότι έχει ανοίξει μεταξύ των ΗΠΑ και της Ευρώπης για τη στάση απέναντι στη Ρωσία. Την ώρα που οι Αμερικανοί αναζητούν τρόπους για να τιμωρήσουν τον Βλαντίμιρ Πούτιν για τη ρωσική κατοχή στην Κριμαία, οι ευρωπαϊκές πρωτεύουσες αντιστέκονται στις προτάσεις της Ουάσιγκτον για αυστηρές κυρώσεις.
Με την υποστήριξη από χώρες της Ανατολικής Ευρώπης και από τη Σουηδία, οι ΗΠΑ πιέζουν για κατασταλτικά μέτρα εναντίον της Μόσχας, ενώ οι υπουργοί Εξωτερικών της ΕΕ χωρίζονται σε «γεράκια» και «περιστερές». Οι περισσότεροι προτιμούν να συνεχιστούν η διαμεσολάβηση και η παρακολούθηση της κατάστασης στην Ουκρανία, και άλλοι αντιστέκονται σθεναρά, για λόγους οικονομικών συμφερόντων, σε μια ισχυρή δέσμη κυρώσεων κατά της Ρωσίας.
Τη Δευτέρα το βράδυ ο Λευκός Οίκος ανακοίνωσε ότι ανέστειλε τις στρατιωτικές σχέσεις και τον συντονισμό με τη Ρωσία, ο οποίος καλύπτει τις διμερείς δραστηριότητες όπως ασκήσεις και επισκέψεις λιμένων. Ο Μπαράκ Ομπάμα δήλωσε ότι οι ΗΠΑ «εξετάζουν μια ολόκληρη σειρά από βήματα –οικονομικά, διπλωματικά –που θα απομονώσουν τη Ρωσία και θα έχουν αρνητικό αντίκτυπο στην οικονομία και στη θέση της στον κόσμο».
Αλλά σε έκτακτη συνεδρίαση στις Βρυξέλλες οι υπουργοί Εξωτερικών της Γερμανίας, της Γαλλίας, της Ιταλίας και της Ισπανίας αντιτάχθηκαν στις εκκλήσεις για επιβολή εμπορικών κυρώσεων. Εξετάζουν πιο ήπια μέτρα, όπως το πάγωμα των μακροχρόνιων συνομιλιών με τη Ρωσία για την απελευθέρωση της βίζας που θα διευκόλυνε τους Ρώσους να επισκέπτονται την Ευρώπη.
Η Ουάσιγκτον απειλεί επίσης να αποβάλει τη Ρωσία από την ομάδα G8 των κορυφαίων οικονομιών, αλλά το Βερολίνο αντιτίθεται και σε αυτό. Οι λόγοι είναι κοινό μυστικό. Η Ρωσία είναι ο τρίτος μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της ΕΕ, και η ΕΕ η μεγαλύτερη αγορά για τις ρωσικές εξαγωγές, με εμπορικές σχέσεις που ανέρχονται σε 300 δισ. ευρώ τον χρόνο. Η Ρωσία προμηθεύει στην ΕΕ το ένα τρίτο των αναγκών της σε αργό πετρέλαιο και περίπου το ένα τέταρτο των αναγκών της σε φυσικό αέριο, το 80% του οποίου διέρχεται από την Ουκρανία.
Η επιβολή περιορισμών στις εμπορικές συναλλαγές θα μπορούσε να αποφέρει καρπούς, αλλά η επιλογή αυτής της οδού θα επηρέαζε και τις δύο πλευρές: οποιαδήποτε επιβολή εμπορικών κυρώσεων προς τη Ρωσία θα οδηγούσε σε αντίστοιχη ρωσική απάντηση προς την ΕΕ. Επίσης μια επιβολή εμπορικών περιορισμών δύσκολα θα μπορούσε να λειτουργήσει στην πράξη, αφού η Ρωσία, ως μέλος του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου, προστατεύεται από πλέγμα σχετικών διατάξεων.
Συμπέρασμα; Η αλληλεξάρτηση όσον αφορά την ενέργεια, την οικονομία και την ασφάλεια μεταξύ Ρωσίας και ΕΕ είναι τεράστια, και δεν πρόκειται να μεταβληθεί στο ορατό μέλλον. Πολλοί αναλυτές δεν είναι διόλου βέβαιοι για το αν τα κράτη-μέλη της ΕΕ είναι πραγματικά πρόθυμα να πληρώσουν το τίμημα για την Ουκρανία.
Επιπλέον, διαφορετικές προτεραιότητες μεταξύ των κρατών-μελών της ΕΕ διχάζουν την Ευρώπη, όταν πρόκειται για τις σχέσεις με το Κρεμλίνο και την ανατολική γειτονιά γενικότερα. Κράτη-μέλη όπως η Πολωνία και η Γερμανία είναι περισσότερο προσανατολισμένα προς τη Ρωσία. Ιδίως η Γερμανία έχει στενούς δεσμούς με τη Μόσχα, και σχέδιο για κοινό αγωγό στη Βαλτική Θάλασσα (North Stream).
Εξ ου και όλα τα μάτια είναι στραμμένα στο Βερολίνο. Η Ανγκελα Μέρκελ θεωρεί ότι δεν είναι σκόπιμο να πέσει κι άλλο λάδι στη φωτιά με ρητορική που θα θυμίζει τον Ψυχρό Πόλεμο. Σύμφωνα με πηγές από την Καγκελαρία, πιστεύει ότι η επιβολή κυρώσεων θα είναι αντιπαραγωγική.
Κατά τη γερμανική ανάλυση, το Κρεμλίνο δεν έχει αποφασίσει περαιτέρω κλιμάκωση της κατάστασης στην Κριμαία ούτε εισβολή στα ανατολικά της Ουκρανίας. Σημαίνει αυτό ότι δέχονται ως τετελεσμένα τα γεγονότα στην Κριμαία; Μήπως βλέπουμε μια πολιτική κατευνασμού;
Στην Καγκελαρία το διαψεύδουν. Λένε ότι η στρατιωτική επέμβαση εκεί παραβιάζει τους κανόνες του διεθνούς δικαίου και τις συμφωνίες που υπέγραψε η Ρωσία. Δεν πρόκειται για πολιτική κατευνασμού αλλά για πολιτική που θέτει τη Ρωσία προ των ευθυνών της. Ο Πούτιν θα πρέπει να διαλέξει ανάμεσα στην επιστροφή στον Ψυχρό Πόλεμο και στον δρόμο της συνεργασίας, τονίζουν.
Δημοσιεύτηκε στο Helios Plus στις 4 Μαρτίου 2014
HeliosPlus
