Ενα από τα πιο φριχτά κλισέ στο θέατρο είναι εκείνο το «έργο, επίκαιρο όσο ποτέ». Ελα όμως που στην περίπτωση του «Ρινόκερου» ταιριάζει γάντι! Και κάτι ακόμη, που έχει πολλά να πει για την εποχή στην οποία ζούμε: ξαφνικά νιώθεις ότι δεν πασχίζεις ιδιαίτερα για να κατανοήσεις το θέατρο παραλόγου του Ιονέσκο. Η τρέλα και η ασυναρτησία των ημερών δίνουν στα ευφυή λόγια του κυριολεκτική βαρύτητα.
Ο Θωμάς Μοσχόπουλος έκανε για άλλη μια φορά το θαύμα του, καταφέρνοντας να σκαρώσει ένα συμπαγές σύμπαν με ελάχιστα σκηνικά μέσα και εφέ. Κάπου, κάπως, κάποτε, οι πολίτες αρχίζουν να μεταμορφώνονται ο ένας μετά τον άλλο σε ρινόκερους. Σαρώνουν τα πάντα στο πέρασμά τους, ποδοπατούν κατοικίδια, γκρεμίζουν σκάλες και μαγαζιά, απαρνιούνται την ανθρώπινη φύση τους και γίνονται ζώα υποταγμένα στα ζωώδη ένστικτά τους. Μόνο ένας, ο Μπερανζέ, κεντρικός ήρωας και ίσως alter ego του συγγραφέα, αντιστέκεται μέχρι τέλους, ακόμη κι όταν η γυναίκα που λατρεύει του λέει ότι δεν ωφελεί να τα βάλουν με όλους και τον εγκαταλείπει για να αποκτήσει κι εκείνη με τη σειρά της τραχύ πρασινωπό δέρμα και κέρατο πάνω στη μύτη που σε εμποδίζει να βλέπεις καθαρά.
Το έργο έχει πολλαπλές αναγνώσεις. Κατ’ αρχήν, η άνοδος του φασισμού που απασχολούσε τον Ιονέσκο και στη δική του εποχή και τόσο πολύ ταιριάζει με τη δική μας. Αλλά υπάρχουν και χίλια δυο άλλα πράγματα με τα οποία ο κάθε, ή σχεδόν ο κάθε θεατής μπορεί να επικοινωνήσει: πόσο τρελός και μόνος αισθάνεσαι όταν βλέπεις όλους τους άλλους να φέρονται με τρόπο που δεν είναι ούτε της προσωπικής σου ηθικής ούτε του γούστου σου; Πώς μπορείς να περιφρουρήσεις αυτό που είσαι όταν όλα γύρω σου υπαγορεύουν να γίνεις ένα αηδιαστικό κομματάκι της μάζας; Και τελικά, είσαι σε θέση να πεις «όχι. Δεν θα γίνω σαν κι αυτούς. Θα παραμείνω άνθρωπος» όπως λέει ο Μπερανζέ στο τέλος, λίγο προτού σβήσουν τα φώτα της σκηνής;
Ο Μανώλης Μαυροματάκης γίνεται αμέσως συμπαθής ως κεντρικός ήρωας, άλλος Δον Κιχώτης που εδώ δεν τα βάζει με ανεμόμυλους αλλά με ρινόκερους. Και ο τελευταίος του μονόλογος, σπαρακτικά υπαρξιακός, σε πείθει ότι αξίζει να πολεμάς για τα πιστεύω σου, ακόμη κι αν είσαι ένας εναντίον όλων. Είναι όμως και φορές που ο ηθοποιός χάνει την ορμή του, σα να του τελειώνει η ενέργεια, ειδικά σε σκηνές πολύ κρίσιμες, όπως όταν βλέπει τον φίλο του Ζαν να μεταμορφώνεται σε θηριώδη ρινόκερο μπροστά στα μάτια του.
Τον Ζαν τον υποδύεται ο Γιώργος Χρυσοστόμου, ο οποίος για μια ακόμη φορά αποδεικνύει πόσο καλός ηθοποιός είναι. Λες και κάθε φορά που παίζει, υπογράφει ένα μυστικό συμβόλαιο, βάζει ενέχυρο την ψυχή του και την ξαναβρίσκει λίγη ώρα μετά το παρατεταμένο χειροκρότημα.
Ξεχωρίζει επίσης η Ηρώ Μπέζου, μια νέα ηθοποιός που από πολύ νωρίς απέδειξε ότι μπορεί να έχει πασίγνωστους ηθοποιούς για γονείς, αλλά και να μην είχε, και πάλι θα πρωταγωνιστούσε και θα έλαμπε. Ως γυναίκα ερωτευμένη με τον Μπερανζέ, την βλέπουμε να μεταλλάσσεται μέσα σε λίγα λεπτά από στοργική σύντροφος σε απαιτητική σύζυγο και τελικά σε ένα πλάσμα που δεν πιστεύει ότι το κέλυφος του έρωτα μπορεί να σε προστατεύσει από τα πάντα. Αλλά και ο Γιώργος Παπαγεωργίου, ως συνωμοσιολόγος-πόσο αναγνωρίσιμο είδος στις μέρες μας-που θεωρεί ότι η ρινοκερίτιδα είναι μια σκευωρία, για να υποταχθεί κι αυτός τελικά στο πεπρωμένο του. Είναι παρών διαρκώς, είτε όταν διαδραματίζει κεντρικό, είτε βοηθητικό ρόλο και αυτό εκτός από ταλέντο φωνάζει και αφοσίωση.
Η παράσταση σε καλεί στο τέλος να κοιταχτείς στον καθρέφτη και να κάνεις τη δική σου αυτοκριτική. Τώρα που όλα όσα ζούμε θυμίζουν θέατρο του παραλόγου και ο Ιονέσκο μοιάζει με ταλαντούχο ιστορικό που είχε καταγράψει και τα παλιά, και τα μελλούμενα, το να βλέπεις μια καλοσκηνοθετημένη εκδοχή της σημερινής παράνοιας, μπορεί να σε κάνει να νιώσεις λιγότερο μόνος.
Θέατρο Θησείον
Τουρναβίτου 7, Ψυρρή
τηλ: 210 3255 444
