Η παγκοσμιοποίηση είναι μια κτηνώδης και μοχθηρή μηχανή στην οποία πρέπει όλοι να αντισταθούμε; Μπορεί και ναι, μπορεί και όχι. Οσοι συμφωνούν, πάντως, με τον Χάρολντ Πίντερ βλέπουν το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ του Νταβός ως την «καρδιά» της κτηνώδους αυτής μηχανής που χτυπάει ανελλιπώς από το 1971.
Το Φόρουμ του Νταβός έλαβε τα τελευταία χρόνια αρνητικό πρόσημο για μεγάλη μερίδα των Ελλήνων καθώς συνδέθηκε με την επιθετική κερδοσκοπία που έπληξε τη χώρα στο διάστημα 2009-2010, αλλά και με τα γεγονότα που οδήγησαν στον αποκλεισμό της ελληνικής οικονομίας από τις διεθνείς αγορές κεφαλαίων και στην τελική προσφυγή στο ΔΝΤ. Πολλοί βλέπουν ακόμη και σήμερα με καχυποψία τη «μάζωξη» των εκατοντάδων fund managers, τραπεζιτών, χρηματιστών, επιχειρηματιών, καθώς και ηγετών και επικεφαλής διεθνών οργανισμών στο ελβετικό χωριό των 11.000 κατοίκων, θεωρώντας πως στις Ελβετικές Αλπεις εξυφαίνονται οικονομικές συνωμοσίες που θα καθορίσουν τις τύχες των λαών τα επόμενα χρόνια.
Η ετήσια σύνοδος του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ του Νταβός για το 2014, που θα διεξαχθεί εντός της τρέχουσας εβδομάδας (22-25 Ιανουαρίου), έχει ως βασικό θέμα την «Αναμόρφωση του κόσμου: Συνέπειες για την κοινωνία, την πολιτική και τις επιχειρήσεις», τίτλος που σίγουρα «ιντριγκάρει» τους θιασώτες των θεωριών συνωμοσίας. Μια καλή ανάγνωση της ατζέντας του φόρουμ μπορεί να αποκαλύψει τον σκεπτικισμό με τον οποίο αντιμετωπίζουν οι διοργανωτές της εκδήλωσης επίκαιρα ζητήματα που σχετίζονται με την παγκοσμιοποίηση και ειδικά με τη διεθνή οικονομία. Για όσους παρακολουθούν συστηματικά τις εργασίες του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ του Νταβός η εφετινή θεματολογία φαίνεται ότι κινείται πιο κοντά σε «γήινα» ζητήματα και δεν χαρακτηρίζεται από την «ελιτίστικη» διάθεση του πρόσφατου παρελθόντος, που αφορούσε κυρίως τους διαχειριστές μεγάλων επενδυτικών κεφαλαίων και τους μεγαλοτραπεζίτες.
Ωστόσο, τα κυρίαρχα ερωτήματα, τα οποία θα κληθούν να απαντήσουν οι διεθνούς εμβέλειας και φήμης προσωπικότητες που μετέχουν στο φόρουμ, είναι το εάν το διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα είναι ασφαλέστερο σήμερα από ό,τι πριν από πέντε χρόνια, αλλά και το εάν οι διαρκείς κοινωνικές κρίσεις δείχνουν πως το υφιστάμενο νεοφιλελεύθερο καπιταλιστικό μοντέλο βαίνει προς πτώχευση. Οι περισσότεροι εξ ημών στην πρώτη ερώτηση θα απαντούσαν αρνητικά και στη δεύτερη θετικά. Αλλά το σημαντικό είναι τι θα απαντήσουν οι οικονομικοί και πολιτικοί παράγοντες που θα μετέχουν στο φόρουμ, άτομα με μεγάλη ισχύ και επιρροή, που πρωταγωνίστησαν τα περασμένα χρόνια στην εδραίωση της παγκοσμιοποίησης.
Πολλές θεματικές ενότητες του εφετινού φόρουμ έχουν μεγάλο ελληνικό ενδιαφέρον καθώς είναι αφιερωμένες στην ευρωζώνη και στο μέλλον της ευρωπαϊκής οικονομίας. Τα βασικά ερωτήματα που θα τεθούν σε αυτές τις ενότητες αφορούν το πότε θα σταθεροποιηθεί η ανάκαμψη, πώς θα καλυφθεί το κενό ανταγωνιστικότητας στην ΕΕ, πότε θα επανέλθει η ροή πιστώσεων, ποιες θα είναι οι προτεραιότητες για τη δημοσιονομική και νομισματική μεταρρύθμιση, πώς θα πρέπει να μεταρρυθμιστεί το τραπεζικό σύστημα της Ευρώπης, ποιο είναι το μέλλον του κοινού νομίσματος, αλλά και ποια μορφή θα έχει η Ευρώπη μετά τις ευρωεκλογές του 2014 και τη διαφαινόμενη άνοδο των λαϊκιστικών και εθνικιστικών κινημάτων.
Αναμφίβολα, αν κάποιος επενδυτής διάβαζε ως τίτλους τα προαναφερόμενα ζητήματα και δεν υπεισερχόταν στις λεπτομέρειες, μάλλον θα τρόμαζε από το πόσο περίπλοκη είναι η σημερινή κατάσταση της ευρωζώνης. Και για αυτόν τον λόγο οι απόψεις που θα διατυπωθούν από τους επενδυτές στο Φόρουμ του Νταβός είναι πρόσθετα σημαντικές καθώς αποτελούν –εν μέρει –δείκτες των προθέσεών τους.
Ο μεγαλοεπενδυτής Τζορτζ Σόρος (σχεδόν μόνιμος θαμώνας του Νταβός), μιλώντας στο φόρουμ το 2011, υποστήριξε πως η ανισορροπία μεταξύ των ισχυρότερων και των πιο αδύνατων οικονομιών της ευρωζώνης είναι πολιτικά μη διατηρήσιμη και παραμένει ένα άλυτο πρόβλημα που μπορεί να οδηγήσει έπειτα από χρόνια στην πολιτική διάλυση της Ευρώπης. Κάποιοι θα πουν πως τρία χρόνια μετά βρισκόμαστε ακριβώς στο ίδιο σημείο και κάποιοι άλλοι ότι στο διάστημα που παρήλθε η ευρωζώνη έχει καταγράψει πρόοδο. Η Ελλάδα μοιάζει να είναι σε καλύτερη θέση από ό,τι ήταν το 2010 ή το 2011 και σίγουρα αναμένεται να απασχολήσει πολύ λιγότερο τις εφετινές συζητήσεις του φόρουμ σε σχέση με το παρελθόν. Αυτό από μόνο του θα ήταν ένας θετικός δείκτης.
*Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 19 Ιανουαρίου 2014
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
