Την αρχή του τέλους μιας ιστορικής εποχής «τυπώματος χρήματος», η οποία αναμένεται να ολοκληρωθεί μέσα στο 2014, ανεβάζοντας πάντως τον ισολογισμό της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ στα 4,5-5 τρισ. δολάρια, σηματοδοτεί η απόφαση του Μπεν Μπερνάνκι, ο οποίος στο τέλος της οκταετούς θητείας του ως προέδρου της Fed αποφάσισε την απομάκρυνση από την υπερβολικά χαλαρή αμερικανική νομισματική πολιτική μειώνοντας τις μηνιαίες αγορές ομολόγων από τα 85 στα 75 δισ. δολάρια.
Επιθετική πολιτική
Η Fed, που τον Δεκέμβριο συμπληρώνει 100 χρόνια από την ίδρυσή της, εφάρμοσε πάντως την πιο επιθετική νομισματική πολιτική τόνωσης στην ιστορία της. Καθώς αυτός ο ρυθμός νομισματικής επέκτασης δεν μπορούσε να διατηρηθεί και παρά το γεγονός της σχετικά διαλλακτικότερης διαδόχου του Μπερνάνκι κυρίας Τζάνετ Γέλεν στην προεδρία της Fed (αναλαμβάνει την 1η Φεβρουαρίου), φαίνεται πιθανόν οι αγορές ομολόγων να μειωθούν σταδιακά ώσπου να διακοπούν εντός του 2014, εκτίμησαν αναλυτές της JP Morgan, με τους οικονομολόγους της Credit Suisse να προβλέπουν μάλιστα πως το τέλος των αγορών θα επέλθει τον ερχόμενο Οκτώβριο. Τα βασικά επιτόκια όμως αναμένεται να διατηρηθούν σε σχεδόν μηδενικά επίπεδα κατά πάσα πιθανότητα ως και το 2015.
Η απόφαση θεωρείται σημείο καμπής για τις διεθνείς χρηματιστηριακές αγορές, που οδηγούνται από το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης (QE3) επί έναν χρόνο και πλέον. Με τη λήξη της απόλυτα χαλαρής αμερικανικής πιστωτικής πολιτικής το δολάριο θα γίνει πιο ελκυστικό και το αποκαλούμενο taper ίσως οδηγήσει σε μια νέα περίοδο αναταραχής στις αναδυόμενες αγορές. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι αναλυτές νομισμάτων των μεγάλων επενδυτικών τραπεζών βλέπουν ως το τέλος του 2014 ισχυροποίηση του δολαρίου, με την ισοτιμία του ως προς το ευρώ να κινείται στο 1,15-1,24, κάνοντας λόγο για τη «χρονιά του δολαρίου». Ηδη το δολάριο ενισχυόταν έναντι των σημαντικών νομισμάτων, ενώ νομίσματα ευάλωτων χωρών όπως η τουρκική λίρα –καθώς η χώρα στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στα φθηνά ξένα κεφάλαια για να χρηματοδοτεί το υψηλό έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών της –υποχωρούσαν. Η τιμή του χρυσού σημείωσε μεγάλες απώλειες καθώς η αρχή του τέλους του φθηνού χρήματος αλλά και η βελτίωση της αμερικανικής οικονομίας και των προοπτικών της περιορίζουν τη ζήτηση για εναλλακτικές επενδύσεις σε πολύτιμα μέταλλα.
Τα επιτόκια
Οι επενδυτές στα χρηματιστήρια φαίνεται ότι πήραν θετικά την απόφασή της θεωρώντας ότι αποτελεί μια περιορισμένη κίνηση που θα μπορέσει να αντέξει καλά η αμερικανική οικονομία, την ώρα εξάλλου που η Fed λείανε την απόφαση αυτή κάνοντας ακόμη πιο χαλαρή την πρόβλεψή της για τα επιτόκια στο μέλλον. Οταν οι επενδυτές αρχίζουν να προεξοφλούν την άνοδο των βασικών επιτοκίων, τότε οι πιέσεις στις μετοχές αναμένεται να ενταθούν, λένε οι αναλυτές. Σε κάθε περίπτωση, η εγκατάλειψη της πολιτικής του φθηνού χρήματος θεωρείται εξαιρετικά δύσκολη υπόθεση. Εκτιμάται ότι μια τέτοια κίνηση μπορεί να προκαλέσει «νευρικότητα» στις χρηματαγορές και στην παγκόσμια οικονομία και ότι ενδέχεται να καταφέρει πλήγμα στην οικονομική ανάπτυξη.
Στα 4,5 τρισ. δολ. αυξάνεται ο ισολογισμός της Fed
Την τελευταία πενταετία τα αποθέματα σε δολάρια, ευρώ και γεν αυξήθηκαν παγκοσμίως κατά 21%
Από τον Δεκέμβριο του 2008, όταν μείωσε το επιτόκιο-στόχο του βραχυπρόθεσμου διατραπεζικού δανεισμού (Fed Funds Rate) σε επίπεδα 0%-0,25%, η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ στηρίζεται στην ποσοτική χαλάρωση και στις δηλώσεις της για την πολιτική που θα ακολουθήσει όσον αφορά τα επιτόκια (forward guidance) προκειμένου να ελέγξει τα μακροπρόθεσμα επιτόκια. Τα αλλεπάλληλα προγράμματα ποσοτικής χαλάρωσης ενίσχυσαν το μέγεθος του ισολογισμού της στο εντυπωσιακό μέγεθος των 4 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, που μπορεί να φθάσει στα 4,5-5 τρισ. δολ. το 2014. Καθώς αυτό δεν μπορεί να συνεχιστεί, αρχίζοντας από τον Ιανουάριο, η Fed θα μειώσει τις αγορές κρατικών ομολόγων κατά 5 δισ. δολ. στα 40 δισ. δολ. τον μήνα και τις αγορές χρεογράφων στεγαστικής πίστης MBS κατά 5 δισ. δολ. στα 35 δισ. δολ. τον μήνα. Η Fed επίσης ενίσχυσε το «forward guidance», τη δέσμευση ότι τα επιτόκια πιθανότατα θα παραμείνουν κοντά στο μηδέν, δηλώνοντας ότι αυτό θα γίνει για «αρκετό καιρό αφότου η ανεργία θα μειωθεί κάτω από το 6,5%».
Στα 4,5 τρισ. δολ. αυξάνεται ο ισολογισμός της Fed
Την τελευταία πενταετία τα αποθέματα σε δολάρια, ευρώ και γεν αυξήθηκαν παγκοσμίως κατά 21%
Από τον Δεκέμβριο του 2008, όταν μείωσε το επιτόκιο-στόχο του βραχυπρόθεσμου διατραπεζικού δανεισμού (Fed Funds Rate) σε επίπεδα 0%-0,25%, η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ στηρίζεται στην ποσοτική χαλάρωση και στις δηλώσεις της για την πολιτική που θα ακολουθήσει όσον αφορά τα επιτόκια (forward guidance) προκειμένου να ελέγξει τα μακροπρόθεσμα επιτόκια. Τα αλλεπάλληλα προγράμματα ποσοτικής χαλάρωσης ενίσχυσαν το μέγεθος του ισολογισμού της στο εντυπωσιακό μέγεθος των 4 τρισεκατομμυρίων δολαρίων, που μπορεί να φθάσει στα 4,5-5 τρισ. δολ. το 2014. Καθώς αυτό δεν μπορεί να συνεχιστεί, αρχίζοντας από τον Ιανουάριο, η Fed θα μειώσει τις αγορές κρατικών ομολόγων κατά 5 δισ. δολ. στα 40 δισ. δολ. τον μήνα και τις αγορές χρεογράφων στεγαστικής πίστης MBS κατά 5 δισ. δολ. στα 35 δισ. δολ. τον μήνα. Η Fed επίσης ενίσχυσε το «forward guidance», τη δέσμευση ότι τα επιτόκια πιθανότατα θα παραμείνουν κοντά στο μηδέν, δηλώνοντας ότι αυτό θα γίνει για «αρκετό καιρό αφότου η ανεργία θα μειωθεί κάτω από το 6,5%».
Να σημειωθεί ότι κατά την τελευταία πενταετία τα αποθέματα σε δολάρια, ευρώ και γεν αυξήθηκαν παγκοσμίως κατά 21%, επισκιάζοντας κατά πολύ την αύξηση του ονομαστικού ΑΕΠ ύψους 10% στις ΗΠΑ, την ευρωζώνη και την Ιαπωνία. Ακόμη πιο εντυπωσιακή κατά την ίδια περίοδο ήταν η αύξηση της νομισματικής βάσης που, ουσιαστικά, ανάγεται στο δικαίωμα επέκτασης των καταθέσεων. Αυτή η υπερμεγέθης επέκταση αποτυπώνει τις συνέπειες των προγραμμάτων ποσοτικής χαλάρωσης (QE) που εφάρμοσαν οι κεντρικές τράπεζες, προκειμένου να ελέγξουν τα μακροπρόθεσμα επιτόκια αφού εξάντλησαν τα παραδοσιακά μέσα μείωσης των βραχυπρόθεσμων επιτοκίων.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
