Με την οκταετή θητεία του ως προέδρου της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ (Fed) να πλησιάζει στο τέλος της, ο Μπεν Μπερνάνκι προχώρησε στην πρώτη κίνηση λήξης μιας ιστορικής εποχής «τυπώματος χρήματος», αποφασίζοντας να μειώσει τις μηνιαίες αγορές ομολόγων από τα 85 στα 75 δισ. δολάρια, μία κίνηση την οποία οι αναλυτές χαρακτηρίζουν ως «χαμηλών τόνων». Η απόφαση πάντως θεωρείται σημείο καμπής για τις διεθνείς χρηματιστηριακές αγορές, που οδηγούνται από το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης (QE3) επί έναν χρόνο και πλέον. Με τη λήξη της απόλυτα χαλαρής αμερικανικής πιστωτικής πολιτικής, το δολάριο θα γίνει πιο ελκυστικό και το αποκαλούμενο taper ίσως οδηγήσει σε μια νέα περίοδο αναταραχής στις αναδυόμενες αγορές.
Αρχίζοντας από τον Ιανουάριο, η Fed θα μειώσει τις αγορές κρατικών ομολόγων κατά 5 δισ. δολ. στα 40 δισ. δολ. τον μήνα και τις αγορές χρεογράφων στεγαστικής πίστης MBS κατά 5 δισ. δολ. στα 35 δισ. δολ. τον μήνα. Η Fed επίσης ενίσχυσε το «forward guidance», τη δέσμευση ότι τα επιτόκια πιθανότατα θα παραμείνουν κοντά στο μηδέν, δηλώνοντας ότι αυτό θα γίνει για «αρκετό καιρό αφότου η ανεργία θα μειωθεί κάτω από το 6,5%». Η αποκλιμάκωση αυτή προκύπτει 15 μήνες αφότου η Fed ξεκίνησε τον πρωτοφανή τρίτο κύκλο αγορών τον Σεπτέμβριο του 2012, οι οποίες ξεπέρασαν το 1 τρισ. δολ. σε κρατικά ομόλογα και MBS. Ο στόχος της αγοράς ομολόγων είναι να κατεβάσει τα μακροπρόθεσμα επιτόκια και να τονώσει την οικονομία, τώρα που τα βραχυπρόθεσμα επιτόκια βρίσκονται ήδη κολλημένα στο μηδέν.
Η Fed, που τον Δεκέμβριο συμπληρώνει 100 χρόνια από την ίδρυσή της, εφάρμοσε πάντως την πιο επιθετική νομισματική πολιτική τόνωσης στην ιστορία της. Από τον Δεκέμβριο του 2008, όταν μείωσε το επιτόκιο-στόχο του βραχυπρόθεσμου διατραπεζικού δανεισμού (Fed Funds Rate) σε επίπεδα 0-0,25%, στηρίζεται στην ποσοτική χαλάρωση και στις δηλώσεις της για την πολιτική που θα ακολουθήσει όσον αφορά τα επιτόκια (forward guidance) προκειμένου να ελέγξει τα μακροπρόθεσμα επιτόκια. Τα αλλεπάλληλα προγράμματα ποσοτικής χαλάρωσης ενίσχυσαν το μέγεθος του ισολογισμού της Fed και επέκτειναν τους χρόνους λήξης των τίτλων της. Μέχρι στιγμής, με αυτόν τον τρόπο αυξήθηκε το ενεργητικό της Fed στο εντυπωσιακό μέγεθος των 3,9 τρισεκατομμυρίων δολαρίων και παρά την αποκλιμάκωση των αγορών ομολόγων σύντομα ο ισολογισμός της τράπεζας θα ξεπεράσει τα 4 τρισ. δολ.
Καθώς αυτός ο ρυθμός νομισματικής επέκτασης δεν μπορούσε να διατηρηθεί σε μόνιμη βάση και παρά το γεγονός της σχετικά διαλλακτικότερης διαδόχου του Μπερνάνκι κυρίας Τζάνετ Γέλεν στην προεδρία της Fed (αναλαμβάνει την 1η Φεβρουαρίου), φαίνεται πιθανό οι αγορές ομολόγων να μειωθούν σταδιακά έως ότου διακοπούν εντός του 2014, εκτίμησαν αναλυτές της JP Morgan. Ωστόσο, στελέχη της Fed τόνισαν ότι το επιτόκιο βραχυπρόθεσμου διατραπεζικού δανεισμού (Fed Funds Rate) μάλλον θα διατηρηθεί σε σχεδόν μηδενικά επίπεδα για αρκετό διάστημα μετά τη διακοπή των αγορών ομολόγων.
Η αντίδραση των αγορών
Κέρδη σημείωναν οι μεγάλες χρηματιστηριακές αγορές μετά τη δέσμευση της Fed να διατηρήσει τα χαμηλά επιτόκια για μεγάλο διάστημα και να προχωρήσει σε έναν μέτριο περιορισμό του προγράμματος στήριξης της οικονομίας των ΗΠΑ. Το δολάριο ενισχυόταν έναντι του γεν και του ευρώ, αλλά και των άλλων σημαντικών νομισμάτων. Η τουρκική λίρα υποχωρούσε καθώς η χώρα στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στα φθηνά ξένα κεφάλαια για να χρηματοδοτεί το υψηλό έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών της.
Η τιμή του χρυσού υποχωρεί περισσότερο από 20 δολάρια ανά ουγκιά, καθώς η βελτίωση της αμερικανικής οικονομίας και των προοπτικών της περιορίζει τη ζήτηση για εναλλακτικές επενδύσεις σε πολύτιμα μέταλλα. Οι ευρωπαϊκές αγορές χρέους δεν έδειξαν κάποια σημαντική αντίδραση στην απόφαση της αμερικανικής κεντρικής τράπεζας. Μετά από μήνες μεγάλης ανησυχίας για τη στάση που θα τηρούσε η Fed αναφορικά με τη μείωση της νομισματικής της στήριξης, οι επενδυτές φαίνεται ότι πήραν θετικά την απόφασή της, θεωρώντας ότι αποτελεί μία περιορισμένη κίνηση που θα μπορέσει να αντέξει καλά η αμερικανική οικονομία. Πολύ σημαντικό είναι ότι η Fed λείανε την απόφαση αυτή, κάνοντας ακόμη πιο χαλαρή την πρόβλεψή της για τα επιτόκια στο μέλλον, με τους αναλυτές να μην αποκλείουν ότι θα παραμείνουν χαμηλά ως το 2016. Ορισμένοι οικονομολόγοι πάντως βασισμένοι στα χαμηλά ποσοστά του πληθωρισμού ισχυρίστηκαν ότι η απόφαση της FOMC ήταν βιαστική, καθώς η αμερικανική οικονομία δεν έχει ακόμη σταθεροποιηθεί. Τέλος, σημειώνεται ότι η κεντρική τράπεζα της Κίνας ανακοίνωσε σήμερα ότι προχώρησε (προσφάτως) σε διοχέτευση ρευστότητας στο χρηματοπιστωτικό σύστημα της χώρας, σε μια προσπάθεια να κατευνάσει μια εποχική συρρίκνωση της ρευστότητας που οδήγησε το κόστος δανεισμού σε πολύμηνα υψηλά, μία κίνηση που δεν δείχνει να έχει άμεση συνάρτηση με τα νέα δεδομένα που δημιουργεί η κεντρική τράπεζα των ΗΠΑ.
Δημοσιεύτηκε στο HeliosPlus στις 19 Δεκεμβρίου 2013
HeliosPlus
