Ολα για το πετρέλαιο
Στην καταπληκτική εισαγωγή της ταινίας «Θα χυθεί αίμα» («There will be blood»), ένας άνδρας σκάβει ολομόναχος σε μια έρημο. Οι μοναδικοί ήχοι που συνοδεύουν τις εικόνες είναι ο κοφτός κτύπος του σκεπαρνιού στην πέτρα και η βαριά ανάσα μέσα από τα ρουθούνια του άνδρα. Ηχοι συνδυασμένοι με τη διαπεραστική μουσική του Τζόνι Γκρίνγουντ των Radiohead τρυπούν τα τύμπανα των αφτιών μας. Χωρίς να έχει ειπωθεί ούτε μία λέξη, χωρίς καν να μάθουμε το όνομα του ανδρός που σκάβει, ο σκηνοθέτης Πολ Τόμας Αντερσον έχει φτιάξει ολόκληρο σύμπαν συναισθημάτων. Αγχος. Φόβος. Σασπένς. Περιέργεια. Το μόνο στοιχείο που μας έχει προσφερθεί, πλην της αφιλόξενης ερήμου, είναι το νούμερο 1892 γραμμένο με κόκκινα, γοτθικά στοιχεία σε κατάμαυρο φόντο. Πεισματικά, υπομονετικά και μοναχικά ο άνδρας αναζητεί ασήμι ή χρυσό. Κάποια στιγμή θα γλιστρήσει και θα πέσει μέσα στον τεράστιο λάκκο που ο ίδιος έχει σκάψει. Το πόδι του σπάζει. Μόνος του σηκώνεται. Μόνος του ανεβαίνει τον γκρεμό. Μόνος του σέρνεται στο χώμα ως τη γειτονική πόλη. Μόνος του θα επιβιώσει, όπως μόνος του θα κτίσει μια ολόκληρη αυτοκρατορία, γιατί αυτό που τελικά έχει βρει είναι χρυσός μεν, αλλά διαφορετικού χρώματος. Μαύρος. Πετρέλαιο.
Ο άνδρας ονομάζεται Ντάνιελ Πλέινβιου και έχει τη μορφή του Ντάνιελ Ντέι-Λούις, αυτού του πολύτιμου ηθοποιού που μετατρέπει σε χρυσό υποκριτικής όποιον ρόλο και αν αναλάβει (κάτι που ούτως ή άλλως συμβαίνει σπανίως). Μάλιστα ο Αντερσον δήλωσε ότι αν ο Λούις δεν δεχόταν τον ρόλο που μπορεί να του χαρίσει ένα δεύτερο Οσκαρ, το «Θα χυθεί αίμα» δεν θα γυριζόταν.
Πλέινβιου. Το επώνυμο, από μόνο του, είναι μια ειρωνεία. Σημαίνει ασαφής άποψη ή καθαρή θέα – τα μόνα στοιχεία που δεν χαρακτηρίζουν τον Πλέινβιου. Αν και πρόκειται για πρόσωπο της μυθοπλασίας, παρμένο από το μυθιστόρημα του Απτον Σινκλέρ «Oil!» («Πετρέλαιο!», γραμμένο το 1927), πάνω στον Πλέινβιου αντανακλάται μια ολόκληρη, μεταβατική για την Αμερική περίοδος: της εκπνοής του 19ου αιώνα, όταν το πετρέλαιο έγινε ένα από τα μεγαλύτερα εξαγώγιμα αγαθά της Πολιτείας της Καλιφόρνιας (πέραν της κινηματογραφικής βιομηχανίας). Ανθρωποι όπως ο Πλέινβιου υπήρξαν οι πιονιέροι των πετρελαιοπαραγωγών της Καλιφόρνιας και εξελίχθηκαν σε μεγιστάνες του πλούτου. Αδίστακτοι, άπληστοι και αχόρταγοι, οι Πλέινβιου της εποχής εκμεταλλεύτηκαν τους φτωχούς αγρότες αγοράζοντας για ψίχουλα τη γη τους και έκτισαν επάνω της την πανίσχυρη αυτοκρατορία τους.
Οπως ο Φρεντ Ντομπς του Χάμφρεϊ Μπόγκαρτ στον «Θησαυρό της Σιέρα Μάντρε», ο Νόα Κρος του Τζον Χιούστον στην «Τσάιναταουν» και βεβαίως ο Τσαρλς Φόστερ Κέιν του Ορσον Γουέλeς στον «Πολίτη Κέιν», ο Ντάνιελ Πλέινβιου του Ντάνιελ Ντέι-Λούις στο «Θα χυθεί αίμα» κερδίζει μία θέση στο κινηματογραφικό πάνθεον των σκιερών κατακτητών του αμερικανικού ονείρου.
Το πραγματικό πρόσωπο
Ο Πολ Τόμας Αντερσον ανακάλυψε τυχαία το μυθιστόρημα του Απτον Σινκλέρ, όταν πριν από αρκετά χρόνια το εξώφυλλο του τράβηξε την προσοχή σε ένα βιβλιοπωλείο του Λονδίνου. Αυτό όμως που ο σκηνοθέτης δεν ήξερε τότε είναι ότι ο κεντρικός ήρωας του «Πετρελαίου» είναι βασισμένος σε πραγματικό πρόσωπο. Ο Πλέινβιου είναι η εκδοχή του Αντερσον πάνω στον Εντουαρντ Λόρενς Ντοχίνι, αμερικανό μεγιστάνα του πλούτου, ο οποίος κατέκτησε το αμερικανικό όνειρο ξεκινώντας κυριολεκτικά από το μηδέν.
Ο Ντοχίνι γεννήθηκε στις 10 Αυγούστου του 1856 στο Φον Ντι Λακ του Γουισκόνσιν, γιος μεταναστών της Ιρλανδίας που εγκατέλειψαν τη χώρα τους με το μεγάλο μεταναστευτικό ρεύμα στα χρόνια της Μεγάλης Πείνας. Γνωρίζοντας ότι η Καλιφόρνια μπορούσε να του δώσει την ευκαιρία της ζωής του, ο Ντοχίνι με ένα ταγάρι στον ώμο και χωρίς μισό σεντ στην τσέπη άφησε πίσω του το Γουινσκόνσιν και κυνήγησε το αμερικανικό όνειρο. Οι απανωτές αποτυχίες του στην ανεύρεση χρυσού ή αργύρου δεν τον αποθάρρυναν. Ακόμη και όταν το 1892 ήταν αναγκασμένος να κοιμάται στον δρόμο (δεν μπορούσε να πληρώσει το νοίκι), ο Ντοχίνι δεν παρέδωσε τα όπλα.
Τυχαία ανακάλυψε μια ιδιαιτερότητα στο υπέδαφος του Λος Αντζελες: την πίσσα. Πίσσα σημαίνει πετρέλαιο. Ανακατεμένη με το χώμα, η πίσσα μπορούσε να παραγάγει το πολύτιμο μαύρο υγρό. Με 400 δανεικά δολάρια από έναν φίλο του ο Ντοχίνι αγόρασε μερικά στρέμματα γης. Αρχισε να σκάβει. Τίποτε. Συνέχισε να σκάβει. Οταν ο λάκκος ξεπέρασε τα 100 μέτρα, ο Ντοχίνι εφηύρε ένα ειδικό μηχάνημα εκσκαφής και διάτρησης. Το κατασκεύασε μόνος. Κάποια στιγμή χτύπησε επιτέλους φλέβα.
Σκάνδαλα και δωροδοκίες
Οταν το 1903 το πηγάδι είχε ολοκληρωθεί, η καθημερινή παραγωγή του ήταν περί τα 40 βαρέλια πετρελαίου. Κάπως έτσι άρχισε να κτίζεται η αυτοκρατορία του Εντουαρντ Ντοχίνι. Αρχικώς πουλούσε το πετρέλαιό του σε βιομηχανίες της περιοχής. Αργότερα συνέβαλε στην έξαρση του καλιφορνέζικου πετρελαίου, πείθοντας τις σιδηροδρομικές γραμμές να παράγουν την ενέργεια των μηχανών χρησιμοποιώντας πετρέλαιο αντί για κάρβουνο.
Στη συνέχεια ο Ντοχίνι ίδρυσε την εταιρεία εξαγωγής πετρελαίου PanAmerican Petroleum and Transport Company η οποία μόνο στο Μεξικό είχε στην κατοχή της 600.000 εκτάρια. Το 1919 τα εκτάρια είχαν αυξηθεί σε 800.000 και η εταιρεία είχε μετονομαστεί σε Mexican Petroleum.
Βεβαίως ο Ντοχίνι δεν ήταν το καλύτερο παιδί του κόσμου. Η φήμη του σπιλώθηκε από σκάνδαλα σχετικά με δωροδοκίες πολιτικών, όπως ο υπουργός Εσωτερικών Αλμπερτ Μπ. Χολ στον οποίο ο πετρελαιοπαραγωγός «χάρισε» 100.000 δολάρια. Ως διά μαγείας το «δώρο» σήμανε 32.000 εκτάρια παραπάνω στην περιουσία του Ντοχίνι. Ωστόσο, αν και ξεδιπλώθηκαν παρεμφερή οικονομικά σκάνδαλα σχετικά με τις δοσοληψίες του Ντοχίνι με την κυβέρνηση των ΗΠΑ, ο πετρελαιοπαραγωγός δεν ενοχοποιήθηκε ποτέ.
Σαν να μην έφτανε αυτό, ο Ντοχίνι έγινε διάσημος για τις αγαθοεργίες του, ενώ το 1916 υπήρξε ένας από τους ισχυρότερους οικονομικούς υποστηρικτές του προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών Γούντροου Γουίλσον. Και έγινε πλουσιότερος κατά μισό εκατομμύριο δολάρια.
Η ταινία «Θα χυθεί αίμα» κάνει την πανευρωπαϊκή πρεμιέρα της στο Κινηματογραφικό Φεστιβάλ του Βερολίνου (7 -17 Φεβρουαρίου) και θα διανεμηθεί στις ελληνικές αίθουσες από την Πέμπτη 14 του μηνός.
