Τραγουδώντας για την ελευθερία
«Οταν όλοι θα έχουμε πεθάνει, η μουσική της Κάρμεν ακόμη θα ζει» είπε κάποτε ο Τσαϊκόφσκι αναφερόμενος στη θρυλική όπερα του Ζορζ Μπιζέ. Ηταν μια σαφής έκφραση υπέρ της μουσικής αξίας ενός έργου που σύμφωνα με την άποψη της κριτικής υπερέβη τα στεγανά ανάμεσα στην «υψηλή» και στη «λαϊκή» τέχνη διχάζοντας με τον τρόπο αυτό επί χρόνια τους «παροικούντας εν Ιερουσαλήμ». Η μουσική ωστόσο της «Κάρμεν» της δημοφιλέστερης όπερας του λυρικού ρεπερτορίου που παρουσιάζεται από την Πέμπτη και για έξι παραστάσεις στο Μέγαρο Μουσικής της Θεσσαλονίκης και στο πλαίσιο των εφετινών «Δημητρίων» δεν ήταν το μοναδικό σημείο «αιχμής»: Το θέμα της όπερας, η γυναίκα που διεκδικεί με πάθος τα δικαιώματα τα οποία αναγνωρίζονταν κατά παράδοση μόνο στους άντρες και φτάνει ως τον θάνατο υπερασπιζόμενη τις πεποιθήσεις της, κατάφερε σημαντικό πλήγμα σε ολόκληρο το ηθικό και κοινωνικό οικοδόμημα του 19ου αιώνα.
Βασισμένη σε λιμπρέτο των Ανρί Μεϊγιάκ και Λιντοβίκ Αλεβί το οποίο με τη σειρά του στηρίχτηκε στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Προσπέρ Μεριμέ η «Κάρμεν» πρωτοπαρουσιάστηκε στις 3 Μαρτίου του 1875 στην Opera Comique του Παρισιού. Ο δρόμος ωστόσο προς την πρεμιέρα κάθε άλλο παρά απρόσκοπτος υπήρξε: καθώς το έργο ήταν κατά πολύ απομακρυσμένο από τις προτιμήσεις της εποχής, γνωστές ερμηνεύτριες που βολιδοσκοπήθηκαν αρχικά αρνήθηκαν τον πρωταγωνιστικό ρόλο. Την Κάρμεν τελικά ερμήνευσε η Σελεστίν Γκάλι-Μαριέ, η οποία μάλιστα υποστήριξε τον Μπιζέ στα προβλήματα που προέκυψαν στη διάρκεια των δοκιμών ενώ συνεργάστηκε μαζί του στη σύνθεση της περίφημης habanera.
Παρά την ψυχρή «υποδοχή» της πρεμιέρας και τις αποδοκιμασίες του Τύπου της εποχής, η όπερα συμπλήρωσε 33 παραστάσεις κατά την πρώτη καλλιτεχνική περίοδο του 1875. Εχοντας διαγράψει μια λαμπρή διαδρομή σε πολλές ευρωπαϊκές σκηνές, η «Κάρμεν» επέστρεψε θριαμβευτικά στην Opera Comique το 1883 ενώ ως το 1905 είχε συμπληρώσει μόνο σε αυτή τη σκηνή 1.000 παραστάσεις.
Στις παραστάσεις της Θεσσαλονίκης οι οποίες συνδιοργανώνονται από τον ΟΜΜΘ και τον δήμο της πόλης την όπερα θα εκτελέσει η Κρατική Ορχήστρα Θεσσαλονίκης υπό τον Νίκο Αθηναίο ενώ τη σκηνοθεσία υπογράφει ο Ελβετός Νίκολας Τρες. Τον πρωταγωνιστικό ρόλο ερμηνεύει η ρουμάνα υψίφωνος Λιλιάνα Ματέι ενώ συμμετέχουν η Χορωδία της Οπερας της Στάρα Ζαγόρα, η Χορωδία Θεσσαλονίκης καθώς και η Παιδική Χορωδία Αγίας Τριάδας.
Πληροφορίες: Η πρεμιέρα της «Κάρμεν» θα δοθεί την Πέμπτη στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης (25ης Μαρτίου και Παραλία). Θα ακολουθήσουν παραστάσεις στις 29/10, 5, 9, 11 και 13/11. Πληροφορίες στο τηλ. 031 895.933. Σήμερα εξάλλου στις 11 π.μ. στο φουαγέ της πλατείας του Μεγάρου της Θεσσαλονίκης θα γίνει εκδήλωση γνωριμίας του κοινού με τους βασικούς συντελεστές της παραγωγής. Είσοδος ελεύθερη.
