«Είναι ένα νέο πρόγραμμα, […] ξέρετε πώς είναι αυτά τα πράγματα, άλλη μια αφορμή για περισσότερη γραφειοκρατία, λέγεται Παρακολούθηση Αιρέσεων, κάθε συνάθροιση τριών ή περισσότερων πολιτών θεωρείται πιθανή αίρεση» (Τόμας Πίντσον, Έμφυτο Ελάττωμα, σ. 214).
Αγοράστε Το ουράνιο τόξο της βαρύτητας. Ανοίξτε το στην τελευταία σελίδα. Μετά, ζυγίστε το πολύ προσεκτικά σε μια ζυγαριά φαγητού. Οι 1002 σελίδες του μετρώνται στα 1.070 γραμμάρια ακριβώς. Τώρα καθήστε κάπου αναπαυτικά, φορέστε μια πανοπλία υπομονής, πάρτε μολύβι, στιλό, κινητό ή ό,τι χρησιμοποιείτε για να κρατάτε σημειώσεις, και αποπειραθείτε να το διαβάσετε. Η επικράτεια της μεταμοντέρνας γραφής προσφερόταν πάντοτε για εκδρομές στα χλοερά λιβάδια του ακαθόριστα γνωστού, σε λανθάνουσες διασυνδέσεις, παιχνίδια συσχετισμών και χιονοστιβάδες υπονοιών, για να τη διασχίσει κανείς όμως χρειαζόταν θρησκευτική προσήλωση και προπόνηση δρομέα δρόμων αντοχής.
Κατά γενική ομολογία το μεταμοντέρνο μυθιστόρημα πέφτει βαρύ κι αυτό δεν οφείλεται μόνο στη βαρύτητα. Η διάσπαση της ενότητας του χώρου και του χρόνου, η αμφισβήτηση μιας κοινά βιωμένης πραγματικότητας, η επικράτηση του χαοτικού στοιχείου το καθιστούν για πολλούς δύσπεπτο για το ευρύ κοινό. Η πιο διαδεδομένη ένσταση της κριτικής κατά των μεγάλων σύγχρονων της μεταμοντέρνας γραφής, από τον Γουίλιαμ Μπάροουζ και τον Τζον Μπαρθ ως τον Κουρτ Βόνεγκατ και τον Ντον Ντελίλο, είναι η υποψία του ελιτισμού: η επίκριση ότι το έργο τους είναι ηθελημένα συγκεχυμένο, δύσβατο και απρόσιτο ώστε να απωθεί την πλειοψηφία.
Κατά ειρωνικό τρόπο, μια κατηγορηματική διάψευση του παραπάνω αξιώματος έρχεται ακριβώς από τον υπεύθυνο του ογκώδους αριστουργήματος της πρώτης παραγράφου. Για το Έμφυτο Ελάττωμα (Καστανιώτης, 2011) ο κρυμμένος από τον κόσμο Τόμας Πίντσον δέχθηκε να σκαρώσει ως κι ένα προωθητικό φιλμάκι στο οποίο δάνεισε τη φωνή του. Το χιούμορ που κυριαρχεί στο τρέιλερ προδιαθέτει και για το τελικό αποτέλεσμα: τα διακριτικά του πιντσονικού σύμπαντος (σκοτεινές δυνάμεις, μυστικές εταιρείες, σαλεμένους χαρακτήρες, παρανοϊκή ατμόσφαιρα) υποτάσσονται στο γενικό πλαίσιο μιας ψυχεδελικής παρωδίας του πανταχού παρόντος πλέον νουάρ / αστυνομικού είδους συνθέτοντας μια γραμμική, σαφή και εξαιρετικά διασκεδαστική αφήγηση.
Η ομίχλη που περιβάλλει τον ιδιωτικό ντετέκτιβ Ντοκ Σπορτέλο δεν αποτελεί φυσικό φαινόμενο ούτε μεταφορά του λαβύρινθου της υπόθεσης απαγωγής που οφείλει να εξιχνιάσει στο όνομα μιας παλιάς αγάπης. Είναι αποτέλεσμα της μαριχουάνας που πάει σύννεφο στο Λος Αντζελες του 1970. Προκειμένου να εξαρθρώσει την οργάνωση «Χρυσός Κυνόδοντας» ο Σπορτέλο θα εξαναγκαστεί να δοκιμάσει άπειρες ποικιλίες φούντας, να διατυπώσει νόμους της χίπικης μεταφυσικής, να δει τον Ιησού σέρφερ, να ακούσει τον πρόεδρο Νίξον να υιοθετεί το σύνθημα «Φασισμός για την Ελευθερία» και φυσικά να εμπλακεί στο καθιερωμένο τρίγωνο μοιραίας γυναίκας – ύποπτου αντεραστή – διεφθαρμένου μπάτσου.
Η μαστουρωμένη Καλιφόρνια δίνει διαφορετική διάσταση και στη βασική προβληματική του αμερικανού συγγραφέα: είναι το κλίμα συνωμοσίας πραγματικό ή προϊόν των φρικαρισμένων εγκεφάλων των ηρώων; Καθώς το γραπτό του παιχνίδι δραπετεύει από τους εντυπωσιακούς λαβυρίνθους του παρελθόντος, το ελάττωμα του Πίντσον αποδεικνύεται τελικά πλήρες αρετών.
