Είναι 7 Φεβρουαρίου 1944. Οι σειρήνες προειδοποιούν για επικείμενο αεροπορικό βομβαρδισμό της Φλωρεντίας από τους Συμμάχους. Οι πρώτες βόμβες αρχίζουν να πέφτουν στην περιοχή γύρω από τη βίλα όπου ζούσαν η θρυλική υψίφωνος Λίνα Καβαλιέρι και ο τέταρτος σύζυγός της, Πάολο ντ’Αρβάνι, προκαλώντας πανικό στους περιοίκους που προσπαθούν να προφυλαχθούν.
Οι υπηρέτες της Καβαλιέρι καταφεύγουν στο κοντινό καταφύγιο και σώζουν τις ζωές τους. Η Λίνα και ο Πάολο μένουν πίσω, προσπαθώντας να συλλέξουν τα αμύθητης αξίας κοσμήματα της ντίβας και άλλα πολύτιμα αντικείμενα, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν όταν μια βόμβα καταστρέφει την έπαυλη.
Γράφτηκε πως η κοσμαγάπητη τραγουδίστρια, σύμβολο ομορφιάς και κομψότητας της Belle Époque, πλήρωσε με τη ζωή της την υπερβολική αγάπη της για την πολυτέλεια. Ας πούμε πως ήταν απλώς άτυχη, δεδομένου ότι ο χρυσολουσμένος βίος της δεν διέφερε από εκείνον άλλων superstars του μελοδράματος, λυρικών τραγουδιστριών και τραγουδιστών που όχι μόνο μεσουράνησαν καλλιτεχνικά σε διαφορετικές εποχές αλλά και κέρδισαν αμύθητα ποσά.
Η υψίφωνος Λίνα Καβαλιέρι εθεωρείτο μία από τις ομορφότερες, κομψότερες και πιο επιδέξιες επιχειρηματικά γυναίκες της εποχής της. Photo Roger Viollet-AFP-Visual hellas
Οι ντίβες και οι… ντίβοι της όπερας κατά τον 19ο αιώνα αλλά και τις πρώτες δεκαετίες του 20ού ήταν τα pop icons του καιρού τους, οι απόλυτοι σταρ με τις στρατιές των φανατικών οπαδών, με τα σκάνδαλά τους, με τις εξωφρενικές αμοιβές, με τον προκλητικό τρόπο ζωής και με τις τεράστιες περιουσίες τους.
Και η Καβαλιέρι ήταν μία μόνο από εκείνους τους εκλεκτούς καλλιτέχνες, μια υπέρκομψη και καλολουστραρισμένη φιγούρα σε μια παρέλαση δόξας που ξεκινά από την εποχή της μονωδού Μαρία Μαλιμπράν και φτάνει σήμερα στην Αννα Νετρέμπκο με τα θεαματικά σπίτια, τα επώνυμα και πανάκριβα ρούχα και τη βασιλική (όχι πάντα καλού γούστου) καθημερινότητα.
Οι πρωτοπόροι
Λέγεται πως η Μαρία Μαλιμπράν (1808-1836), η απόλυτη λυρική τραγουδίστρια του 19ου αιώνα, αρνούνταν να βγει στη σκηνή όχι μόνο αν οι συνθήκες των παραγωγών όπου συμμετείχε δεν ήταν άψογες αλλά και αν δεν ήταν απόλυτα ικανοποιημένη από το χρηματικό ποσό που της προσέφεραν για να ακούσουν τη θαυμαστή φωνή της.
Γυναίκα δυναμική και ανεξάρτητη (την έχουν περιγράψει και ως δύσκολη και κυκλοθυμική), είχε δημιουργήσει μεγάλη περιουσία (τα έσοδά της από εμφανίσεις σε Παρίσι, Λονδίνο και Μιλάνο την έκαναν μία από τις πλουσιότερες τραγουδίστριες της γενιάς της), η οποία θα ήταν ακόμα μεγαλύτερη αν δεν ήταν τόσο σπάταλη και κυρίως αν δεν την έπαιρνε τόσο νέα ο θάνατος. Η Μαλιμπράν πέθανε μόλις στα 28 της χρόνια, μετά τον σοβαρό τραυματισμό της από πτώση από άλογο.
Αστρονομική για την εποχή θεωρούνταν και η περιουσία της Τζένι Λιντ (1820-1887), της υψιφώνου από τη Στοκχόλμη που είχε γίνει γνωστή ως «το αηδόνι της Σουηδίας». Μόνο η περιοδεία που έκανε στις ΗΠΑ το 1850, προσκεκλημένη από τον σόουμαν και επιχειρηματία Φινέας Τέιλορ Μπάρναμ (βλέπε «The Greatest Showman» του 2017, με τον Χιου Τζάκμαν), της απέφερε περισσότερα από 350.000 δολάρια, ποσό που σήμερα αντιστοιχεί σε περισσότερα από 13 εκατ. δολάρια. Η γενναιόδωρη Λιντ έδωσε πολλά χρήματα σε φιλανθρωπίες, έκανε όμως και πολύ έξυπνες επενδύσεις, αβγατίζοντας τα ήδη τεράστια κέρδη της.
Χαβιάρι, σαμπάνια και επενδύσεις
Η Αντελίνα Πάτι (1843-1919) είναι σίγουρα μία από τις πιο ακριβοπληρωμένες τραγουδίστριες του δεύτερου μισού του 19ου αιώνα, αν όχι η πιο ακριβοπληρωμένη. Αμειβόταν με 5.000 δολάρια ανά παράσταση σε χρυσό, χρεώνοντας επιπλέον διάφορα προσωπικά έξοδα, και ζητούσε να έχει στο καμαρίνι της ακριβή σαμπάνια, χαβιάρι και φρέσκα τριαντάφυλλα.
Αν χρειαζόταν να μετακινηθεί, έβαζε στα συμβόλαιά της ειδικό όρο για ιδιωτικό βαγόνι τρένου. Τα τελευταία χρόνια της ζωής της τα πέρασε στο κάστρο που είχε αγοράσει το 1878 στην Ουαλία, το Craig-y-Nos, το οποίο επέκτεινε προσθέτοντάς του νέες πτέρυγες, έναν πύργο με ρολόι, θερμοκήπιο, αλλά και ένα θέατρο 150 θέσεων για να τραγουδάει στους φίλους της. Η Πάτι είχε ζητήσει από τους αρχιτέκτονες που ανέλαβαν το έργο να της φτιάξουν μια μικρογραφία της Σκάλας του Μιλάνου, με στοιχεία από άλλα μεγάλα θέατρα, όπως από το Μπαϊρόιτ του Ρίχαρντ Βάγκνερ.
Η Τζουντίτα Πάστα (1797-1865), η πρώτη «Αννα Μπολένα» του Ντονιτσέτι, «Υπνοβάτιδα», «Νόρμα» και «Βεατρίκη Ντι Τέντα» του Μπελίνι, επίσης πληρωνόταν με τεράστια ποσά. Το ίδιο και η Τζούλια Γκρίσι (1811-1869), η πρώτη Ανταλτζίζα στη «Νόρμα» της Πάστα το 1831. Η Πολίν Βιαρντό (1821-1910), λυρική τραγουδίστρια, συνθέτρια, πιανίστρια, δασκάλα, διαχειρίστηκε με εξυπνάδα και τα καλλιτεχνικά προσόντα της και τα χρήματα που έβγαλε δημιουργώντας, χάρη και στις επενδύσεις που έκανε, σημαντική προσωπική περιουσία.
Οι σούπερ τενόροι
Από τους άνδρες εκείνες τις μακρινές εποχές ξεχωρίζει ο Τζοβάνι Μπατίστα Ρουμπίνι (1794-1854), ένας τενόρος που έγινε διάσημος για τις εκπληκτικές υψηλές νότες του και για τον οποίο ο Μπελίνι έγραψε τον ρόλο του Αρτούρο στους «Πουριτανούς». Για τις εμφανίσεις του στο Παρίσι πληρωνόταν με περισσότερα από 15.000 γαλλικά φράγκα ανά σεζόν, ποσό τεράστιο για εκείνη την εποχή. Αλλά και στο Λονδίνο οι ετήσιες απολαβές του σε στερλίνες ήταν μεγάλες. Ο Τζοβάνι Ματέο Μάριο (1810-1883), σύζυγος της Τζούλια Γκρίσι, πληρωνόταν από τον τσάρο με χρυσό όταν εμφανίστηκε στο θέατρο Μαριίνσκι στην Αγία Πετρούπολη. Η κοινή περιουσία του ζεύγους (μετρητά, πολύτιμοι λίθοι, κοσμήματα κ.λπ.) έχει εκτιμηθεί σε περισσότερα από 12 εκατ. σημερινά δολάρια.
Και ο Λουτσιάνο Παβαρότι πληρωνόταν αδρά για να χαρίσει στο κοινό τις εντυπωσιακές υψηλές νότες του. andres leighton/ap
Brand name Καβαλιέρι
Η υπερταλαντούχα και πανέμορφη Λίνα Καβαλιέρι (1874-1944) – βλέπε «La donna più bella del mondo» του 1955, με την Τζίνα Λολομπρίτζιντα –, με την οποία ξεκινήσαμε το σημερινό μας ταξίδι στον χώρο της όπερας και του χρήματος, κατηγορήθηκε πως προσπάθησε με τη σύνταξη προγαμιαίου συμβολαίου να αποσπάσει από τον πλούσιο δεύτερο σύζυγό της (η σταρ έκανε τέσσερις γάμους), τον αμερικανό ζωγράφο Ρόμπερτ Ουίνθορπ Τσάνλερ, όλη την περιουσία του.
Το ζεύγος χώρισε αμέσως μετά τον μήνα του μέλιτος, με το διαζύγιο να βγαίνει ύστερα από δύο χρόνια. Το σκάνδαλο που ξέσπασε υποχρέωσε την Καβαλιέρι να αποχωρήσει από τη Μητροπολιτική Οπερα της Νέας Υόρκης και να αναχωρήσει για την Ευρώπη, αφού προηγουμένως πήρε, ως φαίνεται, παχυλή αποζημίωση από την οικογένεια του πρώην συζύγου της.
Οχι πως την είχε ανάγκη. Η υψίφωνος ήταν ήδη πλούσια από τις αμοιβές της. Και όταν αποσύρθηκε από τη σκηνή, γεννημένη όχι μόνο για το τραγούδι αλλά και για τις επιχειρήσεις, ίδρυσε το πολυτελές Institut de Beauté et Académie de Coiffure στο Παρίσι. Η επιχείρηση που την έκανε ακόμα πιο πλούσια παρείχε υπηρεσίες ομορφιάς και πουλούσε είδη προσωπικής περιποίησης και μακιγιάζ. Να σημειωθεί πως η Καβαλιέρι υπήρξε και πρέσβειρα της Palmolive, πρωταγωνιστώντας για πολλά χρόνια στις διαφημίσεις των ομώνυμων σαπουνιών.
Οι «βασίλισσες» της ΜΕΤ…
Σταρ της Μητροπολιτικής Οπερας της Νέας Υόρκης, η υψίφωνος Αμελίτα Γκάλι-Κούρτσι (1882-1963) ήταν γνωστή όχι μόνο για την αιθέρια φωνή της και τις υψηλές νότες της, αλλά και για τις υψηλές αμοιβές της. Η σπουδαία Ρόζα Πονσέλ (1897-1981), από τις σημαντικότερες, όπως και η Γκάλι-Κούρτσι, σταρ της ΜΕΤ και υψιφώνους του 20ού αιώνα, έζησε τα τελευταία χρόνια της ζωής της στη Villa Pace, κοντά στη Βαλτιμόρη.
Το πολυτελές σπίτι – ένα εντυπωσιακό παράδειγμα ιταλικής αρχιτεκτονικής εμπνευσμένο από τις βίλες της Τοσκάνης – αντανακλούσε την εύρωστη οικονομική κατάσταση μιας τραγουδίστριας που, αν και αποσύρθηκε νωρίς (καθώς δεν άντεχε τις εντάσεις και το άγχος που της προκαλούσαν οι παραστάσεις), είχε προφτάσει να φτιάξει αξιοσημείωτη περιουσία. Η Villa Pace διέθετε, μεταξύ άλλων, μεγάλη πισίνα, γήπεδα τένις, στάβλο για άλογα και γαλακτοκομική μονάδα.
…και ο «βασιλιάς» Καρούζο
Αλλά και ο μυθικός τενόρος Ενρίκο Καρούζο (1873-1921) ήταν ένας από τους πιο πλούσιους καλλιτέχνες της εποχής του αλλά και όλων των εποχών. Τα συμβόλαιά του με μεγάλες δισκογραφικές εταιρείες για την παραγωγή ηχογραφήσεων που πουλούσαν εκατομμύρια αντίτυπα – ήταν ο πρώτος καλλιτέχνης που εκμεταλλεύθηκε τη δύναμη της δισκογραφίας – έφεραν πολλά χρήματα στους λογαριασμούς του. Οι αμοιβές του για τις παραστάσεις του στις μεγαλύτερες όπερες του κόσμου ήταν εξαιρετικά υψηλές.
Ο καλλιτέχνης έκανε επίσης σημαντικές επενδύσεις σε ακίνητα, αγοράζοντας βίλες σε διάφορες περιοχές της Ιταλίας και της Γαλλίας. Ζούσε πολυτελώς, αγαπούσε τα ακριβά αυτοκίνητα, σύχναζε σε ακριβά θέρετρα αλλά έκανε και δωρεές σε φιλανθρωπικές οργανώσεις. Σύμφωνα με στοιχεία που έχουν δημοσιευθεί, κάποια στιγμή κέρδιζε 1.500 δολάρια ανά παράσταση, ποσό που σήμερα αντιστοιχεί σε περίπου 40.000 δολάρια. Η αμοιβή του γινόταν ακόμα μεγαλύτερη όταν περιόδευε. Συνολικά το καθαρό εισόδημα του Καρούζο κατά τη συνολική διάρκεια της καριέρας του εκτιμάται σε ποσό που σήμερα φτάνει και ξεπερνά τα 150 εκατ. δολάρια!
Αντρέα Μποτσέλι έχει δημιουργήσει αξιωσημείωτη περιουσία INVISION IP
Η Κάλλας και οι άλλοι
Σε καμία περίπτωση τόσο μεγάλη, αλλά σίγουρα σημαντική περιουσία άφησε πίσω της και η Μαρία Κάλλας (1923-1977). Το 2004, σε δημοπρασία του οίκου Sotheby’s στη Γενεύη, κοσμήματα από τη συλλογή της ντίβας «έπιασαν» ιδιαίτερα υψηλές τιμές. Σύμφωνα με δημοσιεύματα, πιο ακριβά, για 304.128 ευρώ, πουλήθηκε ένα διαμαντένιο δαχτυλίδι 11,7 καρατίων, δώρο του βιομήχανου συζύγου της Τζιοβιάνι Μπατίστα Μενεγκίνι.
Υψηλές τιμές «έπιασαν» επίσης μια καρφίτσα από ρουμπίνια και διαμάντια του οίκου Van Cleef & Arpels (107.270 ευρώ), ένα δαχτυλίδι με σμαράγδια και διαμάντια (67.040 ευρώ) και ένα περιδέραιο από σμαράγδια και διαμάντια (57.470 ευρώ). Συνολικά σε εκείνη τη δημοπρασία όλα τα κοσμήματα της Κάλλας που διατέθηκαν απέφεραν 1,4 εκατ. ευρώ.
Τακτικός παρτενέρ της Κάλλας στη σκηνή, ο διάσημος ιταλός τενόρος Μάριο Ντελ Μόνακο (1915-1982) πέρασε τα τελευταία χρόνια της ζωής του στην εντυπωσιακή Villa Luisa, κοντά στο Τρεβίζο της Ιταλίας. Ο καλλιτέχνης αγαπούσε τα πολυτελή αυτοκίνητα, είχε μάλιστα μια συλλογή που περιλάμβανε αρκετά σπάνια μοντέλα, μεταξύ των οποίων Ferrari, Maserati και Lamborghini.
Διάδοχοί του στο ρεπερτόριο του λυρικοδραματικού τενόρου, ο Πλάθιντο Ντομίνγκο (1941-) και ο Λουτσιάνο Παβαρότι (1935-2007) εισέπραξαν αστρονομικά μεροκάματα και δημιούργησαν τεράστιες περιουσίες πολλών εκατομμυρίων δολαρίων. Σύμφωνα με εκτιμήσεις, η περιουσία του Ντομίνγκο ξεπερνά τα 230 εκατ. δολάρια και η περιουσία που άφησε πίσω του ο Παβαρότι ξεπερνούσε τα 300 εκατ. δολάρια.
Πρόκειται βεβαίως για αριθμούς που δεν μπορούν να επιβεβαιωθούν. Ανεπιβεβαίωτα δημοσιεύματα θέλουν και τον απόλυτο σουπερστάρ τενόρο των ημερών μας, τον Γιόνας Κάουφμαν (1969-), να διαθέτει περιουσία που ξεπερνά τα 17 εκατ. ευρώ. Και ο Αντρέα Μποτσέλι (1958-) είναι σήμερα ένας από τους πλουσιότερους σταρ της όπερας. Σύμφωνα με διάφορες πηγές η περιουσία του κυμαίνεται μεταξύ 40 και 50 εκατ. δολαρίων. Υπάρχουν και δημοσιεύματα που την ανεβάζουν στα 100 εκατ. δολάρια! Μεταξύ άλλων ο τραγουδιστής έχει μια υπέροχη βίλα στην Τοσκάνη (εννοείται πως δεν είναι το μοναδικό πολυτελές ακίνητό του), καθώς και το δικό του οινοποιείο, το Bocelli Family Wines.
Κάθε εμφάνιση της Αννα Νετρέμπκο μοιάζει με πασαρέλα υψηλής ραπτικής. Photo Sergei Chirikov via AP
Μια από τις πλουσιότερες λυρικές τραγουδίστριες των ημερών μας είναι φυσικά και η Αννα Νετρέμπκο (1971-). Το 2017 το «Forbes» ανέφερε ότι ήταν η πιο ακριβοπληρωμένη μουσικός στην πατρίδα της τη Ρωσία, με ετήσιο εισόδημα 7,5 εκατ. δολάρια. Η ίδια διέψευσε την εκτίμηση, χαρακτηρίζοντάς την αναληθή. Διάφορα δημοσιεύματα τη θέλουν να παίρνει περισσότερα από 17.000-20.000 δολάρια για κάθε παράσταση, ποσό που φτάνει και τις 60.000 δολάρια για εμφανίσεις σε ιδιωτικά ή εταιρικά γκαλά.
Κατά διαστήματα, η περιζήτητη και χρυσοπληρωμένη Αννα εμφανίζεται ως ιδιοκτήτρια πολυτελών διαμερισμάτων στη Νέα Υόρκη (10 West End Avenue, με θέα τον ποταμό Χάντσον), στη Βιέννη (απέναντι από τον καθεδρικό ναό του Αγίου Στεφάνου, με θέα στη χαρακτηριστική χρωματιστή στέγη του) και στο Ντουμπάι. Γράφτηκε το 2024 πως πούλησε το διαμέρισμα της Νέας Υόρκης προς 6 εκατ. δολάρια. Οποια και αν είναι η αλήθεια, όπου και αν μένει ή επενδύει, ο υπερπολυτελής βίος που διάγει, όπως η ίδια τον αποκαλύπτει με σχεδόν καθημερινές αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, επιβεβαιώνει τη διόλου ευκαταφρόνητη οικονομική της επιφάνεια.
