Ας ξεκινήσουμε με μια πρόκληση: αν το πραγματικά ριζοσπαστικό σήμερα δεν είναι να παράγεις νόημα, αλλά να αρνηθείς να παραχθείς ως φορέας νοήματος.
Η σύγχρονη τέχνη, ιδίως στη συμμετοχική της εκδοχή, δεν μας συγκινεί – μας εκθέτει. Και αυτό είναι το σκάνδαλο: δεν υπάρχει πλοκή, δεν υπάρχει «πρόταση», δεν υπάρχει καν αρχή ή τέλος. Υπάρχει ένα σώμα, ο θεατής, εσύ, μέσα σ’ έναν χώρο που περιμένει να ενεργοποιηθεί. Οχι με εφέ, αλλά με την αμηχανία σου.
Θυμηθείτε τη σκηνή στο The Truman Show, όταν ο Truman ανακαλύπτει πως η ζωή του ήταν σενάριο. Η μόνη του έξοδος δεν είναι να «καταλάβει», αλλά να σπάσει το κάδρο. Αυτό κάνει η σημερινή τέχνη: σου δείχνει το κάδρο και σου λέει «έλα, φύγε».
Αλλά για να το κάνεις αυτό, πρέπει πρώτα να ξέρειςότι είσαι εγκλωβισμένος. Κι αυτό το «ξέρω» δεν είναι ποτέ αρκετό.
Ο Λακάν θα έλεγε: εδώ δεν έχουμε την επιθυμία για γνώση, αλλά την αμηχανία του βλέμματος. Το βλέμμα του άλλου – ο performer που σε κοιτά – δεν σημαίνει τίποτα. Εκτός αν το αντέξεις. Η τέχνη γίνεται ένα Πραγματικό χωρίς μεταφορά. Μια ρωγμή χωρίς περιγραφή.
Δεν υπάρχει έργο. Υπάρχει χώρος ευθύνης. Αν δεν μιλήσεις, δεν υπάρχει νόημα. Αν δεν δράσεις, δεν υπάρχει συνέπεια. Το θέατρο δεν σου προσφέρεται. Σου επιτίθεται. Θραυσματικά. Ενστικτωδώς. Απαιτητικά. Δεν ζητά συμμετοχή – ζητά ύπαρξη.
Το κοινό σήμερα δεν παρακολουθεί. Επιτελεί. Ή αποτυγχάνει να επιτελέσει. Και εκεί βρίσκεται το σύγχρονο τραύμα: όχι στην αδυναμία κατανόησης, αλλά στο γεγονός ότι σε άφησαν να είσαι μόνος σου με την εμπειρία. Χωρίς φίλτρο. Χωρίς hashtag. Χωρίς διέξοδο.
Η τέχνη, επιτέλους, δεν σε λυπάται. Σου λέει: «Είσαι εδώ. Κάνε κάτι. Ή φύγε. Και η φυγή σου θα είναι το μόνο έργο που αξίζει».
