Ο κλάδος των ασφαλιστικών εταιρειών στην Ελλάδα είναι έτοιμος να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της οικονομίας καθώς οι δείκτες φερεγγυότητας των μελών του ικανοποιούν τις πιο αυστηρές προδιαγραφές της Ευρωπαϊκής Ενωσης, είναι ο μεγαλύτερος θεσμικός επενδυτής με περίπου 18 δισ. ευρώ κεφάλαια αλλά και από τους μεγαλύτερους εργοδότες. Τα μέλη του εν μέσω μιας ιδιαίτερα ευνοϊκής συγκυρίας για την οικονομία επιδιώκουν να δώσουν στους πολίτες και στο κράτος λύσεις, με έμφαση στους τομείς των συντάξεων, της υγείας και των φυσικών καταστροφών. Ο κλάδος των ασφαλιστικών εταιρειών στην Ελλάδα έχει προσελκύσει τα τελευταία 20 χρόνια μεγάλα ονόματα του ευρωπαϊκού χώρου που επενδύουν εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ για να αποκτήσουν υφιστάμενα χαρτοφυλάκια και να βρεθούν στη γραμμή αφετηρίας μιας «οικονομικής άνοιξης» που προϊδεάζουν οι υψηλοί ρυθμοί ανάπτυξης του ΑΕΠ και τα κεφάλαια του Ταμείου Ανάκαμψης. Μέσα σε διάστημα έξι μηνών η Generali εξαγόρασε την ΑΧΑ Ασφαλιστική έναντι 165 εκατ. ευρώ, το CVC την Εθνική Ασφαλιστική έναντι 330 εκατ. ευρώ (συν 120 εκατ. αν επιτευχθούν ορισμένοι στόχοι) και το NN Group τις δραστηριότητες της MetLife σε Ελλάδα και Πολωνία καταβάλλοντας 584 εκατ. ευρώ συνολικά. Ο κλάδος επανέρχεται στο προσκήνιο καθώς οι εργασίες του είναι συνυφασμένες με την πορεία του ΑΕΠ. Δεδομένου ότι η Ελλάδα έχει εξασφαλίσει την επόμενη εξαετία πόρους 72 δισ. από το Ταμείο Ανάκαμψης και το ΕΣΠΑ και όλοι οι αναλυτές εκτιμούν ότι η ανάκαμψη της οικονομίας – αν η απορρόφηση των κονδυλίων είναι τάχιστη και αποτελεσματική – θα είναι εντυπωσιακή, είναι εύλογο ο κλάδος να συγκεντρώνει το ενδιαφέρον. Ανθεκτικότητα στην κρίση Ακόμη και το 2020, που λόγω του κορωνοϊού επήλθε μείωση στην παραγωγή ασφαλίστρων -3,7%, η επίδοση ήταν πολύ καλύτερη από την πτώση του ΑΕΠ που διαμορφώθηκε στο -8,2%. Οι ασφαλιστικές εταιρείες άντεξαν μέσα στη δεκαετή κρίση και πολλές από αυτές εμφάνιζαν και ικανοποιητική κερδοφορία, υποβοηθούμενη βεβαίως από τα κέρδη του επενδυτικού χαρτοφυλακίου τους. Οπως αναφέρουν οι αναλυτές, τα περιθώρια ανόδου των ασφαλιστικών που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα είναι μεγάλα, καθώς η ελληνική παραγωγή αντιστοιχεί στο 2,7% του ΑΕΠ έναντι 7,6% της ευρωπαϊκής παραγωγής. Δεδομένου ότι τα επόμενα χρόνια η ανάπτυξη της χώρας θα εμφανίζει ρυθμούς 3%-4%, εκτιμάται πως και ο ασφαλιστικός κλάδος θα επωφεληθεί από την άνοδο του βιοτικού επιπέδου. Παράλληλα, αν θεσπιστούν και φορολογικά κίνητρα για όσους συνάψουν ασφαλιστικά συμβόλαια – πάγιο αίτημα του κλάδου – θα αυξηθεί περαιτέρω το πελατολόγιο των επιχειρήσεων. Επίσης, μεγάλα περιθώρια ανάπτυξης εμφανίζουν τα ασφάλιστρα για την υγεία, αφού η κατά κεφαλήν δαπάνη στην Ελλάδα είναι 30 ευρώ, όταν στην Ευρώπη είναι 248 ευρώ. Μπαράζ εξαγορών και συγχωνεύσεων Οι εξαγορές που έχουν πραγματοποιηθεί τα τελευταία χρόνια έχουν συμβάλει στον περιορισμό του ελληνικού στοιχείου στον κλάδο. Ολα ξεκίνησαν το 2001, όταν η Ιντεραμέρικαν άλλαξε χέρια και πέρασε υπό τον έλεγχο της Eureko, η οποία σήμερα έχει μετονομαστεί σε Achmea. Ακολούθησαν οι μεγάλες θυγατρικές των τραπεζών. Η Alpha Aσφαλιστική εξαγοράστηκε από την ΑΧΑ και τώρα η ΑΧΑ από την Generali, η Aγροτική Ασφαλιστική από την Ergo, η Φοίνιξ Metrolife Εμπορική από την Groupama, η Eurolife από τη Fairfax και οι ασφαλιστικές της Λαϊκής Τράπεζας από τη γαλλική CNP. Τελευταία μεγάλη κίνηση ήταν η απόκτηση της Εθνικής Ασφαλιστικής, της μεγαλύτερης ελληνικής εταιρείας, από το fund της CVC. Παράλληλα, κατά το εξεταζόμενο διάστημα διέκοψαν τη λειτουργία τους γνωστές ελληνικές επιχειρήσεις, όπως η Ασπίς Πρόνοια, η Commercial Value και η International Life. Πλέον η μεγαλύτερη αμιγώς ελληνική ασφαλιστική εταιρεία είναι η Ευρωπαϊκή Πίστη. H εξέλιξη αυτή, δηλαδή η συγκέντρωση του κλάδου στα χέρια των ξένων, δεν ήταν κατ’ ανάγκη αρνητική, αφού τα χρόνια της οικονομικής κρίσης οι μητρικοί όμιλοι του εξωτερικού κάλυψαν αυξήσεις κεφαλαίου και ο κλάδος δεν είχε «ατυχήματα» από λουκέτα και εξαπατημένους ασφαλισμένους όπως στο παρελθόν. Από την άλλη πλευρά, απότοκο του αφελληνισμού των ασφαλιστικών είναι ότι διατηρούν, ακόμη και σήμερα που έχει εκλείψει ο κίνδυνος χρεοκοπίας της χώρας, πάνω από το 50% των διαθεσίμων τους, που ανέρχονται συνολικά σε 18,2 δισ. ευρώ, στο εξωτερικό. Αν και όπως επισημαίνουν παράγοντες του κλάδου, στο εξωτερικό παραμένουν και τα διαθέσιμα αρκετών ελληνικών εταιρειών. Ειδικότερα, με βάση τα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, στις 30 Ιουνίου του 2021 οι ασφαλιστικές εταιρείες είχαν τοποθετημένα σε καταθέσεις, χρεωστικούς τίτλους (κυρίως ομόλογα), αμοιβαία κεφάλαια και μετοχές 18,2 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 10,55 δισ. ευρώ (το 57,9%) αφορούσαν περιουσιακά στοιχεία του εξωτερικού. Το «μέσο» χαρτοφυλάκιο των ασφαλιστικών εταιρειών ξεχωρίζει για τον αμυντικό του χαρακτήρα, καθώς είναι κυρίως επικεντρωμένο σε καταθέσεις και τίτλους σταθερού εισοδήματος, όπου ο συντελεστής κινδύνου είναι σαφώς χαμηλός. Οι εξαγορές και οι συγχωνεύσεις θα συνεχιστούν, δεδομένου ότι οι πολύ μικρές εταιρείες αδυνατούν να διατηρήσουν τα κεφάλαιά τους στο ύψος που απαιτούν οι εποπτικές αρχές, ιδίως τώρα που το περιβάλλον αρνητικών επιτοκίων ψαλιδίζει τις αποδόσεις των επενδυτικών τους χαρτοφυλακίων. To προφίλ του κλάδου και η ανάκαμψη το 2021 Υστερα από ένα σερί πέντε ετών ανόδου η παραγωγή ασφαλίστρων μειώθηκε το 2020 ως απόρροια της πανδημίας. Η μείωση ήταν ελεγχόμενη και διαμορφώθηκε στο -3,7% ή στα 3,9 δισ. ευρώ. Οι ασφαλιστικές άντεξαν, δεδομένου ότι η πτώση του ΑΕΠ πέρυσι διαμορφώθηκε στο -8,2%. Η παραγωγή στον κλάδο ζωής υποχώρησε στα 1,8 δισ. (-8%), ενώ στις ασφαλίσεις κατά ζημιών κατεγράφη μικρή αύξηση (0,4%) στα 2,1 δισ. ευρώ. Το σύνολο του ενεργητικού των ασφαλιστικών εταιρειών ανήλθε στα 19,3 δισ., οι επενδύσεις στα 15,9 δισ., τα ίδια κεφάλαια στα 4,2 δισ. και κατεβλήθησαν για αποζημιώσεις 2,2 δισ. ευρώ. Πέρυσι 54 ασφαλιστικές επιχειρήσεις δραστηριοποιήθηκαν με καθεστώς εγκατάστασης στην Ελλάδα, εκ των οποίων οι 34 ήταν ζημιών, οι 6 ζωής και οι 14 ζωής και ζημιών.Eν τω μεταξύ, ανοδικά κινήθηκε η παραγωγή ασφαλίστρων το πρώτο εξάμηνο του 2021 σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Ενωσης Ασφαλιστικών Εταιρειών Ελλάδος.Συνολικά η παραγωγή έφτασε τα 2,13 δισ. ευρώ σημειώνοντας αύξηση 9,4% έναντι του αντίστοιχου περσινού εξαμήνου. Ωθηση στην αγορά δίνει κατά κύριο λόγο ο κλάδος ζωής. Στον συγκεκριμένο τομέα η παραγωγή έφτασε τα 1,03 δισ. ευρώ, με το θετικό πρόσημο να φτάνει το 16,5%.Από την άλλη πλευρά, στον κλάδο των ζημιών η παραγωγή ήταν 1,09 δισ. ευρώ, με την αύξηση να περιορίζεται στο 3,5%. Αξιοσημείωτο πως ειδικά σε ό,τι αφορά την αστική ευθύνη οχημάτων καταγράφεται οριακή μείωση στα ασφάλιστρα, στο -1,6%, με την παραγωγή στα 358,1 εκατ. ευρώ.