Το 2009 είχε εκδοθεί από τον οικονομολόγο Joe Waldfogel στην Αμερική ένα αιρετικό βιβλίο με τίτλο «Η οικονομία του Σκρούτζ : Γιατί δεν πρέπει να αγοράζετε δώρα στις γιορτές» (Scroogeconomics : Why you shouldn’t Buy Presents for the Holidays»).
Η ουσία των παράδοξων σκέψεων του παραπάνω οικονομολόγου από το Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια συμπυκνωνόταν στο εξής βασικό σημείο : Δεν πρέπει να χαρίζουμε ούτε να δεχόμαστε δώρα στις γιορτές των Χριστουγέννων ! Αντί αυτού είναι καλύτερο να δίνουμε χρήματα σε αυτούς που αγαπάμε ( ή να δεχόμαστε χρήματα από αυτούς μας αγαπούν).
Γιατί;
Γιατί απλά όταν άλλοι αγοράζουν για εμάς , είτε ρούχα είτε οτιδήποτε άλλο , πολύ δύσκολα θα κάνουν μια επιλογή εξίσου καλή με εκείνη που θα κάναμε εμείς για τον εαυτό μας ! Και συνέχιζε:
«Η αγορά δώρου πάντα καταστρέφει κεφάλαιο! Και οι Αμερικανοί, όπως και οι άλλοι δυτικοί λαοί, γιορτάζουν τα Χριστούγεννα με ένα όργιο καταστροφής κεφαλαίου»!
Οι σκέψεις αυτές του Waldfogel αποτέλεσαν την πιο χυδαία έκφανση της εμπορευματοποίησης των ανθρώπινων συναισθημάτων. Γιατί;
Γιατί όταν προσφέρει κανείς ένα Χριστουγεννιάτικο δώρο στο φίλο του δεν σκέφτεται μόνο τη μεγιστοποίηση της ωφέλειας. Πολλά δώρα απευθύνονται «στον πρωτόγονο , παθιασμένο και ρομαντικό εαυτό μας» (Sandel).
Άλλα δώρα ελέγχουν, αμφισβητούν και επανερμηνεύουν την ταυτότητά μας. Αυτό συμβαίνει , επειδή η φιλία λ.χ. είναι κάτι παραπάνω από το να είσαι χρήσιμος στον άλλο. Όπως εξάλλου μας είχε διδάξει και ο Αριστοτέλης η φιλία στην πιο ευγενή της μορφή διαπλάθει και διαπαιδαγωγεί τους ανθρώπους!
Επομένως από τέτοιες ευγενείς σκέψεις θα έπρεπε κανονικά να διακατεχόμαστε ενόψει του καινούργιου έτους 2026, έστω και αν η δυστυχία, η φτώχεια και οι ανισότητες είναι έντονες στο σύγχρονο κόσμο!
- Ο Καλφέλης Γρηγόρης είναι Καθηγητής της Νομικής Σχολής στο ΑΠΘ
