Τα έσοδα του ΕΝΦΙΑ στους Δήμους

Γιατί ο ΕΝΦΙΑ

Καθώς με το νέο Κώδικα Αυτοδιοίκησης που έρχεται να συμμαζέψει σε ενιαίο κείμενο τις ποικίλες νομοθετικές διατάξεις που αφορούν τους Δήμους και τις Περιφέρειες, είναι σημαντικό να δούμε επιτέλους την διαχείριση των εσόδων του ΕΝΦΙΑ από το κεντρικό κράτος προς την Αυτοδιοίκηση.

Τα έσοδα δηλαδή που προέρχονται από την φορολογική διαχείριση της ακίνητης περιουσίας τα οποία αποτελούν μία αντικειμενικά ξεκάθαρη βάση και δεν επιδέχονται εύκολα δυνατότητες υπεκφυγών από πλευράς ιδιοκτητών καθότι προσδιορίζονται ουδέτερα και ειδικά πλέον με τις δυνατότητες της σύγχρονης κτηματογράφησης και ηλεκτροδότησης καθίσταται αρκετά εύκολη η ελεγκτική διαδικασία.

Ως εκ τούτου τα έσοδα από τη φορολογία της ακίνητης περιουσίας που αφορούν τα ακίνητα που βρίσκονται σε κάθε Δήμο, αποτελούν απλά και εύκολα έσοδα σε μία σταθερή ετήσια βάση και μπορούν να επιτελέσουν τον ρόλο της ανταπόδοσης και αξιοποίησης προς την εκάστοτε περιοχή.

Όμως η φορολογία ακινήτων καθώς η φορολόγηση αποτελεί συνολικά κρατική αρμοδιότητα με βάση το Σύνταγμα ενώ θεσπίζεται από το κράτος, μπορεί η διαχείριση και η είσπραξη της να περάσει στους Δήμους, όπως εξάλλου σημειώνει και αιτιολογεί και η Τράπεζα της Ελλάδος στην πρόσφατη έκθεση για την ελληνική οικονομία.

Στην εν λόγω έκθεση αποτυπώνονται τα πλεονεκτήματα από πλευράς διαχείρισης, είσπραξης αλλά και αποτύπωσης των εσόδων αυτών σε άμεσα έργα και υπηρεσίες υπέρ των δημοτών κάθε περιοχής, αλλά καταγράφονται και οι πιθανές δυσκολίες ιδίως σε μικρότερους Δήμους αναφορικά με τις διαδικασίες που απαιτούνται από πλευράς θεσμικής ικανότητας.

Καλύτερη ανταπόδοση στους πολίτες

Το κρίσιμο ζήτημα όμως της μεταφοράς των εσόδων του ΕΝΦΙΑ απευθείας προς τους Δήμους θα επιφέρει μεγάλες και σημαντικές αλλαγές στα συνολικά έσοδα κάθε Δήμου και με μερικές ουσιαστικές τροποποιήσεις μπορεί να δώσει άμεσες δυνατότητες για τοπικά έργα και υπηρεσίες που συμβάλλουν στη συνολική οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη κάθε περιοχής.

Ειδικότερα το μέγεθος των ακινήτων κάθε περιοχής όπου εξάλλου αυτά λειτουργούν σε συνδυασμό με τις λοιπές δημοτικές υπηρεσίες μπορούν να αποτελέσουν ένα συνδετικό κομμάτι με τα εκάστοτε κατάλληλα έργα τα οποία μπορούν να βρουν μία

σταθερή πηγή χρηματοδότησης γεγονός που αυξάνει την προοπτική να μπορούν να ενταχθούν ευκολότερα σε τεχνικό προγραμματισμό και οικονομικό προϋπολογισμό.

Παράλληλα η μεταφορά αυτή θα πρέπει να συνοδευτεί και με ουσιαστικές τροποποιήσεις όπως η διαφοροποίηση των συντελεστών με μείωση στις μικρές και ατομικές ιδιοκτησίες και αύξηση προς τις μεγάλες και εταιρικές στην κατεύθυνση όπου πρακτικά τα βιομηχανικά και εμπορικά ακίνητα θα συμβάλλουν αναλογικότερα στη βάση ότι και επιβαρύνουν περισσότερο αλλά και λαμβάνουν περισσότερα έσοδα και υπηρεσίες σε σχέση με τις κατοικίες.

Πολύ απλά τα έργα της καθημερινότητας όπως η αναβάθμιση και συντήρηση πλατειών, σχολείων, πολιτιστικών και αθλητικών εγκαταστάσεων, οδοποιίας, κοινωνικών υποδομών, μπορούν να βρουν μία σταθερή και ουσιαστική βάση χρηματοδότησης και την ίδια στιγμή και οι πολίτες θα νιώθουν στην πράξη ότι τα χρήματα τους πιάνουν τόπο, εκεί που βρίσκονται τα ακίνητα τους, αντί της ενσωμάτωσης στη μεγάλη δεξαμενή των κρατικών εσόδων.

Μεταβίβαση χωρίς παύση καταβολής άλλων μεταβιβάσεων

Μαζί με την ανάγκη μεταβίβασης των εσόδων του ΕΝΦΙΑ προς τους Δήμους, τίθεται και το ζήτημα της καταβολής των λοιπών μεταβιβάσεων όπως οι Κεντρικοί Αυτοτελείς Πόροι όπου το Κράτος καταβάλλει συγκεκριμένα ποσά σε κάθε Δήμο με βάση κριτήρια όπως ο πληθυσμός, το είδος ορεινοί και νησιωτικοί δήμοι καθώς και ειδικότερα χαρακτηριστικά.

Δηλαδή η μεταβίβαση των εσόδων του ΕΝΦΙΑ θα πρέπει να έχει καθαρά προσθετικό ρόλο και όχι να εξισωθεί ή να θεωρηθεί ότι αντικαθιστά άλλες θεσμοθετημένες κρατικές υποχρεώσεις πόρων προς την Αυτοδιοίκηση, γιατί τότε θα πρόκειται για μία κατάσταση που θα δημιουργήσει περισσότερα προβλήματα καθώς θα αφαιρεθούν απαραίτητα κονδύλια για τη λειτουργία των Δήμων.

Εξάλλου η μεταβίβαση των εσόδων του ΕΝΦΙΑ προς τους Δήμους μπορεί να συνοδευτεί και με αυστηρές διοικητικές προϋποθέσεις ως προς την διαχείριση και αξιοποίηση των κονδυλίων αυτών ώστε να ελαχιστοποιηθούν φαινόμενα κακοδιαχείρισης, ενώ εξάλλου πλέον με το σύγχρονο θεσμικό σύστημα ελέγχου και εποπτείας των Δήμων καθίσταται συνολικά ευκολότερη και πληρέστερη η ελεγκτική διαδικασία.

Επιβολή και σε ακίνητα του Δημοσίου

Εδώ επίσης θα πρέπει να τεθεί και προς επανεξέταση η απαλλαγή που ισχύει σήμερα για τα ακίνητα του Δημοσίου, του ΤΑΙΠΕΔ, των ΝΠΔΔ και του ΕΟΤ. Δηλαδή αφού πλέον ο ΕΝΦΙΑ θα αποτελεί έσοδο που θα αξιοποιείται από τον εκάστοτε Δήμο όπου ανήκει το κάθε ακίνητο, δεν υφίσταται ουσιαστικός λόγος απαλλαγής του Δημοσίου

από την καταβολή αυτή, και μάλιστα σε αρκετές περιπτώσεις τα ακίνητα του Δημοσίου και των ΝΠΔΔ εντός των ορίων ενός Δήμου αποτελούν ένα σημαντικό μέρος των μεγάλων σε έκταση ακινήτων και άρα μπορούν να προσδώσουν μεγαλύτερα έσοδα προς όφελος των τοπικών αναγκών.

Αναπλήρωση του ΕΝΦΙΑ από τα αυξημένα φορολογικά έσοδα

Ίσως το κυριότερο αντεπιχείρημα για τη μεταβίβαση των εσόδων του ΕΝΦΙΑ προς τους Δήμους, είναι η αφαίρεση αυτού του ποσού των περίπου 2,5 δις ετησίως από τον κρατικό προϋπολογισμό και όμως αυτή η αφαίρεση δεν είναι μία πραγματική διαδικασία μιας και τα κρατικά φορολογικά έσοδα τείνουν αυξανόμενα τα τελευταία έτη στη βάση της ψηφιοποίησης της διαδικασίας των φορολογικών ελέγχων.

Εξάλλου αυτό αποδεικνύεται από τους προϋπολογισμούς και την αύξηση των φορολογικών εσόδων τα τελευταία έτη, ιδίως από τη φορολογία εισοδήματος που αντανακλά την πληρέστερη λειτουργία του φορολογικού μηχανισμού. Μάλιστα η αύξηση μόνον από τον φόρο εισοδημάτων ξεπερνάει τα 3 δις ευρώ, δηλαδή κατά πολύ τα ποσά που εισπράττονται από τον ΕΝΦΙΑ.

Εν προκειμένω η μεταβίβαση των περίπου 2,5 δις του ΕΝΦΙΑ απευθείας προς τους Δήμους δεν θα σημάνει και την αφαίρεση τους από τον κρατικό προϋπολογισμό καθώς τα φορολογικά έσοδα τίθενται στη βάση της λειτουργίας της οικονομίας, της ουσιαστικής φορολόγησης εισοδημάτων και των ελεγκτικών φορολογικών μηχανισμών.

Παράλληλα η πολλαπλασιαστική διαδικασία αξιοποίησης των ποσών αυτών απευθείας από τους Δήμους για έργα και υπηρεσίες θα δημιουργήσει αντίστοιχες οικονομίες κλίμακος καθώς από την υλοποίηση τους θα παραχθούν νέες αναπτυξιακές διαδικασίες σε σειρά επαγγελμάτων και εταιριών που με τη σειρά τους θα αποδώσουν φορολογικά έσοδα.

Είναι επιτέλους η ώρα για υπερβάσεις και συναινέσεις όπου τα έσοδα που προέρχονται από την ακίνητη περιουσία των πολιτών να λάβουν καλύτερη αξιοποίηση και διαχείριση με έργα και υπηρεσίες απευθείας προς τους πολίτες, για την αναβάθμιση κάθε περιοχής και αυτή θα είναι ιστορική μεταρρύθμιση στην Αυτοδιοίκηση.