Ακατάλληλη φρασεολογία

Για τα εκατό χρόνια από τη γέννηση του Ζιλ Ντελέζ…

Κάθε φορά που θεωρητικολογώ, σπάω τα μούτρα μου.

Ξαναδιαβάζοντας λοιπόν την ακατάλληλη φρασεολογία μου πριν την στείλω στην εφημερίδα, αναρωτήθηκα ποια είναι η ανάγκη να δικαιολογώ τη γραφή μου, αφού -το είπε ο παπαγάλος- «μιλώ στους τοίχους»;

Πώς γίνεται, εκτός του ότι γράφω για να γράφω (καταναγκασμός), να γράφω και για να εκ-παιδεύσω (νεύρωση) και επίσης, για να μην καταρρεύσω (επιβίωση);

Εκ νέου λοιπόν σήμερα, στα όρια του σχολιασμού της επικαιρότητας με αυτό το βαρύ κείμενο -συγκεκαλυμμένο πρόσχημα να δείξω (θεωρητικά) ότι η αποδόμηση (εαυτού) δεν είναι άλλο παρά γραφή, σ’ ένα άλλο πλαίσιο από εκείνο του ενεργήματος της γραφής- επανέρχομαι μέσα σ’ ένα πλαίσιο εντός της γραφής προτού καν να γράψω (γράφω στο μυαλό μου).

Αποδόμηση, συγκείμενο δηλαδή, στα κείμενα που δημοσιεύονται στο πλάι ή, αλλιώς, ένα γαλλικό κλειδί, «χωρίς Βουλή χωρίς Θεό» να ανοίγεις «τη λέξη και το γράμμα» πέρα από τη συγκίνηση του βιώματος, αλλά με τη συγκίνηση ενός νέου αισθήματος που προσπαθείς να το αναδείξεις και να το μεταδώσεις από απελπισία (δαπάνη).

Το ζητούμενο δεν είναι η κριτική αλλά η διασπορά αποδομιστικών μοτίβων στα κριτικά δημοσιεύματα που εμφανίζουν την ανεπάρκεια της πολιτικής σκέψης να ερμηνεύει τις αντιφάσεις της. Και είναι σήμερα προφανές, όταν το λεγόμενο κανονιστικό πρόταγμα αντικαθίσταται από το χάος. Κι όταν το «χάος» (Τραμπ) γίνεται κανονιστικό αφήνοντας το «κόσμος» για το «χάοσμος» του Τζόις, δηλαδή για τη λογοτεχνία (τον Μπλουμ, τον Άχαμπ, τον Μαρσέλ, τον Σάμσα). Οπότε, ιδού και η «διπλή δέσμευση»: είμαι χαοτικός όσο περισσότερο κόσμιος γίνομαι.

Αποδόμηση, όταν φερειπείν στην θεωρία εμφανίζεται ο Αρθούρος Ρεμπώ όπου με το ποίημα σε πρόζα: «Δημοκρατία», ανακοινώνει την οριστική εγκατάσταση του αστού στην Ιστορία και την άσκηση εκ μέρους του της «πιο κυνικής πορνείας» (sic).

Αποδόμηση, άλλως στρατηγική χωρίς τελικότητα μάλλον, παρά στρατήγημα λόγου.

Απεμπλοκή από την δήθεν υποχρέωση αναζήτησης της αλήθειας, διότι η αλήθεια έχει ήδη τεθεί στην υπηρεσία της εξουσίας (αληθές είναι το ισχυρό). Οπότε και δεύτερη «διπλή δέσμευση»: είμαι ειλικρινής όσο περισσότερο εξαπατώ.

Ό,τι όμως «αποκαλύπτει» η αποδόμηση, εκτός από την απόλαυση αυτού που την/τον χειρίζεται, είναι το συμβάν που αναμένεται. Άρα και η ίδια συμβάν του εαυτού της.

Σε ό,τι με αφορά έχω την αίσθηση – όπως συμβαίνει με την λογοτεχνία- πως τα ακατάτακτα κείμενα που γράφω για τον νομοταγή (δομημένο;) αναγνώστη της εφημερίδας, είναι ιδιωματικά, όχι θεσμικά (το τι «ιδίωμα» κρύβει ο θεσμικός γραφιάς, δεν περιγράφεται).

Φέρουν υπό τας γραμμάς, εκτός από ένα αίτημα μετάφρασης (ή παράφρασής τους) και την επίκληση ενός «μέλλει γενέσθαι» σε ένα από τα ντελεζιανά «χίλια πλατώματα» όπου τα πάντα είναι έτοιμα να απελευθερώσουν διπλές δεσμεύσεις και να πολλαπλασιάσουν την εσωτερική, στον καθέναν μας, ροή σε μοριακό – μειονοτικό όχι θεσμικό επίπεδο. Και ιδού ο τρόπος του συμβάντος, ανάλογου με το συμβάν της εμφάνισης επί σκηνής του Δαρείου στους «Πέρσες»: η επίκληση!

Τι άλλο μπορεί να μας συμβεί που δεν το φανταζόμαστε; Εάν το επικαλεσθούμε με τον τρόπο της ζωής μας, το συμβάν των συμβιβασμών και το μέγεθος των φιλοδοξιών.

Και δεν είναι λάθος να συνδέουμε το συμβάν με την Ιστορία, διότι το συμβάν (άυλο, ασώματο, αβίωτο), ούτε αρχίζει ούτε τελειώνει, αλλά πραγματώνεται σε ένα βίωμα, αφαιρείται και προστίθεται συνεχώς.

Το συμβάν σήμερα, είναι το διαδίκτυο μέσα και έξω από την Ιστορία. Ούτε στο τέλος της, ούτε στην αρχή της -αν υποτεθεί πως η Ιστορία θα ξαναρχίσει όχι από τις δέλτους αλλά μηδενισμένη στα μπλογκς.

Να τι προάγει έναν απεριόριστο καπιταλισμό αφού προηγουμένως έχει μετατρέψει τους χρήστες του σε συφοριασμένα χαμστεράκια βάσει του νόμου: «ερεθίζομαι – αντιδρώ».

Θα μπορούσε άραγε το διαδίκτυο να συρρικνώσει το κεφάλαιο; Μα ποιοι θα το έκαναν; Οι επιχειρηματίες ή οι πολιτικοί;

Θα ήθελα κάθε κείμενό μου να είναι μια μακροτενής υπογραφή ποντικού (Κάφκα), μη αντιγράψιμη και ίσως «βλακώδης», όπως γράφει ο Φλωμπέρ για το όνομα κάποιου Τόμσον γραμμένο φαρδιά-πλατιά με τεράστια γράμματα στη στήλη του Πομπηίου στην Αλεξάνδρεια.

Το συμβάν είναι για μένα το κείμενό μου ως ίχνος. Δηλαδή, η σύνθεση εκ μέρους μου αισθημάτων και ιδεών που επέχουν θέση γλώσσας (την ίδια στιγμή και η αποσύνθεσή τους).

Η λογοτεχνία με δια-μόρφωσε, αφού προηγουμένως με είχε μορφώσει (και καθηλώσει) η επιστήμη. Η λογοτεχνία και η διαδικασία της ανάγνωσης και της γραφής, με αποδόμησαν αλλά πολύ «μετά».

Και ιδού που η λογοτεχνία επέχει πλέον για μένα «λειτουργία συμβάντος».

Με έμαθε να αναπλέω και σε δύσκολες στιγμές να εγκαθίσταμαι στο συμβάν -έχοντας κατορθώσει να γίνω ο ίδιος συμβάν του εαυτού μου- με εκείνο το amor fati που η δημόσια ζωή δεν μου το έδωσε.

Έμαθα φερειπείν, τη διαφορά του παρόντος από την επικαιρότητα αφού το παρόν είναι αυτό που είμαι και ως εκ τούτου, αυτό που παύω ήδη να είμαι. Αρπάζει το χρόνο, δεν τον μετρά.

Μπορούμε να εφεύρουμε στην καθημερινότητά μας τον τρόπο να σερφάρουμε το συμβάν; Την ασθένεια για παράδειγμα ή τον θάνατο;

Τα καταφέρνω;

Η επόμενη αξονική θα δείξει, διότι η λογοτεχνία κάνει πως δεν με κατάλαβε.

«Το έργο χάσκει δαγκωμένο απ’ τον αιώνα» (Ευγενία Βάγια).

Υ. Γ.

Εάν θα έπρεπε την «ακατάλληλη φρασεολογία» μου (τίτλος) να την κάνω κατάλληλη (για ενήλικους και για τους τοίχους που θέλουν να με ακούσουν), θα αναφερόμουν στην χθεσινή κριτική της Ναταλί Χατζηαντωνίου στην «ΕφΣυν» που δεν έχει καταλάβει «γιατί κάποιος θέλει να γίνει από Πρόεδρος-δήμαρχος, πρόεδρος-κλητήρας» και που διερωτάται επίσης, «τι άλλο μένει; Τίποτα εκτός από εκείνο το παλιό “άβυσσος η ψυχή του ανθρώπου”!».

Η δημοσιογράφος ισχυρίζεται ότι «επιχειρεί να αποκωδικοποιήσει την ακατανόητη, για την κοινή λογική, απόφαση της τέως Προέδρου της Δημοκρατίας να αποδεχτεί την προσβλητική υπό κανονικές συνθήκες πρόταση της υπουργού Πολιτισμού Λίνας Μενδώνη και να γίνει πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του Φεστιβάλ Αθηνών-Επιδαύρου».

Στο πρόβλημα της Χατζηαντωνίου γιατί μετατρέπεται ένα «Π» κεφαλαίο (Πρόεδρος) σε «π» μικρό (πρόεδρος) -διότι περί αυτού πρόκειται- της απαντώ πως ό,τι κάνει τη διαφωρά (με «ω»), δηλαδή ό,τι ενεργοποιεί την παθητική διαφορά που υπάρχει ήδη ως προϋπόθεση του νοήματος και ως διαφοροποιητική ενέργεια που παράγει διαφορές, είναι ο πολιτισμός. Και το Φεστιβάλ τον εκπροσωπεί απολύτως.

Η κοινή ρίζα (πόλις-πολιτισμός) δείχνει την αλληλένδετη σχέση και, ανθρωπολογικά μιλώντας, την προτεραιότητα του πολιτισμού έναντι της πόλεως. Από αυτή τη διαφωρά του πολιτισμού απορρέει η προεδρία της Δημοκρατίας και ως διαφοροποιητική ενέργεια παράγει τη διαφορά ανάμεσα στην Σακελλαροπούλου και τη Χατζηαντωνίου. Η τελευταία, σαν πρωτοδιορισμένη εισαγγελέας πρωτοδικών, θέτει ερωτήματα που εμπεριέχουν την προκατειλημμένη απάντησή της σε σχέση με το μικρό και το μεγάλο «π».

Η άβυσσος λοιπόν, της ψυχής του ανθρώπου είναι η αβυσσαλέα φύση του κριτικού, που, ως «πονηρό υβρίδιο ανάγνωσης και γραφής», δεν ξέρει παρά να διαβάζει μόνον