Κόμματα πάνε κι έρχονται αλλά να δούμε για λίγο τη μεγάλη εικόνα.
Η κυβέρνηση περνάει δύσκολα. Όχι επειδή την απειλεί άμεσα κάποιος ή κάτι. Αλλά επειδή η φθορά των χρόνων και τα λάθη που τη συνόδευσαν είναι βάρος στην πλάτη της.
Η αντιπολίτευση είναι χωρισμένη σε δύο περίπου ισοδύναμα μπλοκ. Το ακροδεξιό και το ακροαριστερό. Το καθένα μετράει γύρω στο 20% αλλά αθροίζοντας διάφορους κομματικούς σχηματισμούς.
Ενώ έχουμε και δύο κόμματα, το ΠαΣοΚ και το ΚΚΕ, που πορεύονται χωρίς πολλές κουβέντες με τους διπλανούς. Άλλο ένα 20%.
Συνολικά δηλαδή έχουμε ένα 60% που δεν μιλούν ούτε μεταξύ τους, ούτε με κανέναν άλλο. Έτσι, ένα 40% αφήνεται να διεκδικείται από τη ΝΔ.
Αν το μαζέψει όπως το 2019 και το 2023, κανένα πρόβλημα.
Αν δεν το μαζέψει, υπάρχει πρόβλημα.
Με δεδομένο όμως πως ούτε υπάρχει, ούτε φαίνεται στον ορίζοντα κάποιος αντίπαλος «συνασπισμός εξουσίας» για να αλλάξει την αρχιτεκτονική του συστήματος.
ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ μια απλή εικόνα. Που γίνεται κάπως πιο σύνθετη με το αναδυόμενο κόμμα Τσίπρα και το πιθανολογούμενο κόμμα Σαμαρά, αλλά χωρίς να μεταβάλλει επί της ουσίας τα πραγματικά δεδομένα.
Σε ένα τέτοιο πολιτικό σύστημα (το οποίο παραμένει περίπου παγιωμένο από τα τέλη της περασμένης δεκαετίας) τα δεδομένα μεταβάλλονται μόνο όταν κάποιος νέος ή απρόβλεπτος ή διαφορετικός παράγων ανατρέψει τους διαχωρισμούς.
Το έκανε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής με τη ΝΔ, το 1974. Το έκανε ο Ανδρέας Παπανδρέου με το ΠαΣοΚ, το 1981. Το επιχείρησε αλλά απέτυχε ο Αλέξης Τσίπρας με τον ΣΥΡΙΖΑ, το διάστημα 2012-2019.
ΦΤΑΙΕΙ ο Τσίπρας; Ασφαλώς έχει την ευθύνη του. Αλλά είναι υπερβολικό να του φορτώσουμε όλη την αποτυχία.
Η δυσκολία προσαρμογής και η αναχρονιστική ανελαστικότητα αποτελούν πάγια χαρακτηριστικά της ελληνικής Αριστεράς.
Τα έχει επιδείξει κατά τη δεκαετία του ‘40. Πολλές φορές κατά τη διάρκεια της Μεταπολίτευσης. Αλλά και πρόσφατα με τον ΣΥΡΙΖΑ και τις παραφυάδες του. Η πλήρης ατροφία συστημικής λογικής τούς εμπόδισε να ενσωματωθούν ομαλά κι από θέση ισχύος σε ένα δημοκρατικό σύστημα.
Δεν το έχουν, που λέμε σε απλά ελληνικά.
Και για να είμαι ειλικρινής δεν πιστεύω ότι θα το αποκτήσουν τώρα επειδή ο Τσίπρας αποφάσισε να φτιάξει νέο κόμμα. Ίδιοι θα παραμείνουν, κάπου μεταξύ Γάζας και αρλούμπας.
ΒΕΒΑΙΩΣ ΥΠΑΡΧΕΙ μια αριθμητική λογική που λέει πως «αφού δεν μπορεί κανείς μόνος του να νικήσει τον Μητσοτάκη, να μαζευτούμε να τον νικήσουμε όλοι μαζί».
Αυτή τη λογική περίπου υιοθέτησε και ο ίδιος ο Τσίπρας με τη δήλωση παραίτησής του από τη Βουλή.
Δεν είναι κάτι παράλογο αλλά παραπέμπει σε ένα εντελώς διαφορετικό πολιτικό σύστημα.
Από τη στιγμή που το ΠαΣοΚ και το ΚΚΕ δεν ενδιαφέρονται να συνεργαστούν, ούτε τον Μητσοτάκη ενδιαφέρει αν θα συνεργαστούν οι υπόλοιποι με ή χωρίς τον Τσίπρα.
Ούτως ή άλλως το εκλογικό σύστημα δεν αφήνει πολλά περιθώρια για την εκλογική τακτική των κομμάτων.
Αν δεν συνεργαστούν, το μπόνους που παίρνει το πρώτο κόμμα πάνω από το 25% δύσκολα θα ξεφύγει από τη ΝΔ.
Αλλά ακόμη κι αν συνεργαστούν, ακόμη κι αν οι συνεργαζόμενοι βγουν πρώτοι, το μπόνους θα πάει στο πρώτο αυτοτελές κόμμα. Δηλαδή στη ΝΔ.
Με άλλα λόγια, το αναπόφευκτο της ΝΔ προκύπτει όχι από τις διαθέσεις των υπολοίπων αλλά από το ίδιο το σύστημα.
ΟΣΟ Η ΝΔ παραμένει η ισχυρότερη σε έναν γαλαξία ανίσχυρων, τότε η επιλογή της καθίσταται περίπου απροσπέλαστη.
Αυτό προσπαθεί να ξεπεράσει ο Ανδρουλάκης όταν υιοθετεί το επιχείρημα του «ΠαΣοΚ πρώτο κόμμα έστω με μία ψήφο διαφορά από τη ΝΔ». Το επιχείρημα του έχει και αυτό λογική, απλώς δεν συγκεντρώνει τις προϋποθέσεις που το ίδιο θέτει.
Το τελευταίο σενάριο θα ήταν μια προσπέλαση της ΝΔ από τα δεξιά.
Είτε με μια συνεργασία Ακροδεξιάς – Ακροαριστεράς, ενδεχόμενο που φαντάζει ελάχιστα πιθανό.
Είτε με την εκκόλαψη μιας ισχυρής νέας δεξιάς δύναμης που θα εκτοπίσει τη ΝΔ. Θα μπορούσε να παίξει αυτόν τον ρόλο ένα ενδεχόμενο κόμμα Σαμαρά; Ούτε κάτι τέτοιο φαντάζει ιδιαίτερα πιθανό.
Καλώς ή κακώς, αρέσει ή δεν αρέσει, αυτή είναι ρεαλιστικά σήμερα η μεγάλη εικόνα της πολιτικής σκηνής. Η οποία προφανώς θα τροποποιηθεί στον δρόμο προς τις εκλογές, χωρίς να είναι βέβαιο όμως ότι θα δημιουργήσει και νέα δεδομένα.
ΤΟ ΕΡΩΤΗΜΑ είναι για ποιον λόγο ολόκληρη η αντιπολίτευση αρνείται να σκεφτεί με έναν εναλλακτικό τρόπο ώστε να δημιουργηθεί ένα διαφορετικό σύστημα το οποίο θα συμπεριλαμβάνει και άλλες δυνάμεις πέρα από τη σημερινή κυβερνητική παράταξη.
Το «μόνο η ΝΔ» πρέπει να το καταργήσουν οι άλλοι. Δεν θα το καταργήσει ποτέ η ΝΔ μόνη της.
Αυτό είναι ένα πελώριο μυστήριο. Το οποίο καθίσταται ιδιαίτερα δισεπίλυτο αν σκεφτούμε ότι η μεγάλη εικόνα που σκιαγραφούμε ισχύει ήδη από τα τέλη της περασμένης δεκαετίας.
Και δεν βγάζει άκρη επειδή δεν έχει καμία λογική.
Υπάρχουν προφανώς αγκυλώσεις, προκαταλήψεις, ακατάληπτες στρατηγικές και προσωπικά παιχνίδια.
Υπάρχει όμως και το μέγεθος των προσώπων. Κακά τα ψέματα «τόσοι ήσαντε…».
Η μόνη στρατηγική που μπόρεσαν να επινοήσουν όλα αυτά τα χρόνια είναι να φεύγουν και να ξανάρχονται για να ξαναφύγουν όταν κάτι στραβώσει. Η δήλωση παραίτησης του Τσίπρα πρέπει να είναι υπόδειγμα αντίληψης της πολιτικής ως προσωπική στιχομυθία.
ΠΡΕΠΕΙ ΛΟΙΠΟΝ να είμαστε η μοναδική ευρωπαϊκή δημοκρατία στην οποία ένα πολυκομματικό πολιτικό σύστημα αποδεικνύεται ανίκανο να ξεδιπλώσει μια πολυκομματική στρατηγική.
Αποτέλεσμα; Αναλώνεται σε βαρετούς καβγάδες μέσα σε ανούσιες κοινοβουλευτικές επιτροπές. Των οποίων η χρησιμότητα ή ο απόηχος σπανίως διαπερνά τους τοίχους του Κοινοβουλίου.
