Η Δικαιοσύνη, ο θεμέλιος λίθος κάθε σύγχρονης κοινωνίας, βρέθηκε σήμερα μπροστά σε έναν κρίσιμο διάλογο. Ένας διάλογος που φιλοδοξεί να τη βγάλει από το τέλμα των χρόνιων παθογενειών της. Σε μια κοινή προσπάθεια των κορυφαίων δικαστικών θεσμών της χώρας – του Συμβουλίου της Επικρατείας, του Αρείου Πάγου, του Ελεγκτικού Συνεδρίου – και σημαντικών φορέων όπως ο ΣΕΒ και το ΕΚΠΑ, άνοιξε σήμερα ένας αναγκαίος δίαυλος επικοινωνίας. Στο Ωδείο Αθηνών, πάνω από πενήντα κορυφαίοι ομιλητές – ανώτατοι δικαστικοί, πανεπιστημιακοί, πρόεδροι φορέων – έθεσαν επί τάπητος τα χρόνια προβλήματα που πλήττουν τη λειτουργία της.
Η ημερίδα δεν δίστασε να προσεγγίσει ένα ιδιαίτερα βαρύ, αλλά και καίριο, σύνολο θεμάτων. Από τις χρόνιες παθογένειες του συστήματος, όπως η ανάγκη για ριζική ψηφιοποίηση και ουσιαστική αξιολόγηση, μέχρι τη διασφάλιση ενός σταθερού νομοθετικού πλαισίου και την ενθάρρυνση της εξωδικαστικής επίλυσης διαφορών, ο κατάλογος ήταν μακρύς. Όπως επισημάνθηκε, στόχος δεν ήταν απλώς η διαπίστωση των προβλημάτων, αλλά η αναζήτηση ρεαλιστικών λύσεων, ώστε η ασφάλεια δικαίου και η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης στους θεσμούς να αποτελέσουν τη βάση για την ανάπτυξη και την κοινωνική συνοχή.
Η αυλαία των συζητήσεων άνοιξε με ένα από τα πιο επίκαιρα πάνελ: «Δικαιοσύνη και Media». Η σχέση μεταξύ του Τύπου και του δικαιικού συστήματος, κομβική σε μια εποχή που η πληροφορία ρέει ανεξέλεγκτα, τέθηκε στην καρδιά της εναρκτήριας συζήτησης. Υπό τον συντονισμό της δημοσιογράφου του «Βήματος» και του MEGA, Ιωάννας Μάνδρου, στο ίδιο τραπέζι βρέθηκαν ο Αντιπρόεδρος του Αρείου Πάγου Παναγιώτης Λυμπερόπουλος, ο Αντιπρόεδρος του Ελεγκτικού Συνεδρίου Δημήτρης Πέππας, ο Πάρεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας Νίκος Σεκέρογλου, και ο Διευθυντής του «Βήματος» Περικλή Δημητρολόπουλο.
Μάνδρου: «Συνταγματική υποχρέωση των δημοσιογράφων να ενημερώνουν την κοινή γνώμη»
Τη σύνθετη και πολυπαραγοντική σχέση μεταξύ Τύπου και Δικαιοσύνης ανέλυσε η δημοσιογράφος Ιωάννα Μάνδρου. Όπως εξήγησε, η σχέση αυτή καθορίζεται από δύο βασικές πτυχές: την «συνταγματική υποχρέωση» των δημοσιογράφων να ενημερώνουν την κοινή γνώμη και την «θεσμική υποχρέωση» της δικαιοσύνης, η οποία συχνά επιβάλλει διαδικασίες μυστικότητας.
Ενώ στο παρελθόν η συντριπτική πλειοψηφία των δικαστικών λειτουργών αντιμετώπιζε τους δημοσιογράφους με επιφυλακτικότητα, τα τελευταία χρόνια τα πράγματα αλλάζουν σταδιακά, χάρη στις τεχνολογικές εξελίξεις και την επιθυμία για μεγαλύτερη εξωστρέφεια. Η κα Μάνδρου έκρουσε, ωστόσο, τον κώδωνα του κινδύνου, επισημαίνοντας ότι, αν αυτή η σχέση δεν λειτουργεί σωστά, δημιουργεί «φαινόμενα διαβρωτικά για τη δημοκρατία» και ρίχνει «νερό στον μύλο» της αναξιοπιστίας της κοινής γνώμης προς το δικαστικό μας σύστημα.
Λυμπερόπουλος: «Δεν μπορούμε να παραβιάσουμε τα όρια της πληροφορίας που μπορούμε να δώσουμε»
Η κρίση αξιοπιστίας της δικαιοσύνης «σαφώς μας προβληματίζει» και «θα ήταν παράλογο να μην αναγνωρίσουμε ότι έχει δημιουργηθεί αυτή η πεποίθηση», παραδέχθηκε ο Αντιπρόεδρος του Αρείου Πάγου, Παναγιώτης Λυμπερόπουλος. Επεσήμανε την ανάγκη η δικαιοσύνη να διαχειριστεί το ζήτημα με εξωστρέφεια, ξεκαθαρίζοντας όμως πως υπάρχουν θεσμικά όρια: «Δεν μπορούμε να παραβιάσουμε τα όρια της πληροφορίας που μπορούμε να δώσουμε, διότι αν το κάνουμε ρίχνουμε νερό στον μύλο της αμφισβήτησης της δικαιοσύνης».
Ο κ. Λυμπερόπουλος επέμεινε πως, παρά τα όποια προβλήματα, οι πολίτες πρέπει να έχουν εμπιστοσύνη στο ελληνικό δικαστικό σύστημα, το οποίο διαθέτει «δικλείδες ασφαλείας που αναμφίβολα θα οδηγήσουν στη νομική αλήθεια». Τόνισε δε τον διττό ρόλο του δικαστικού λειτουργού: από τη μία, οφείλει να είναι ανεπηρέαστος από το κοινωνικό γίγνεσθαι («κατεβάστε ρολά σε αυτά που συμβαίνουν γύρω σας»), από την άλλη όμως δεν πρέπει να είναι εκτός αυτού.
Δημητρολόπουλος: «Δεν πρέπει να εγκαταλείψουμε τη μάχη της σοβαρής δημοσιογραφίας»
Ο Διευθυντής του «Βήματος», Περικλής Δημητρολόπουλος, στάθηκε σε ένα φαινόμενο που περιέγραψε ως «δίκη πριν από τη δίκη». Πρόκειται, όπως εξήγησε, για έναν «ελληνικό εξαιρετισμό», καθώς «πουθενά αλλού δεν διαρρέουν σε τέτοιο βαθμό οι δικογραφίες».
Αυτό το φαινόμενο, που ενισχύεται από την υπερβολική παρουσία εκπροσώπων των διαδίκων στα media, οδηγεί ουσιαστικά σε «δίκες χωρίς να έχει πραγματικά συντελεστεί δίκη». Ο κ. Δημητρολόπουλος επεσήμανε πως ο Τύπος μπορεί να ζητήσει «μια φειδώ εκ μέρους των παραγόντων» στο όνομα της αληθούς διερεύνησης των γεγονότων.
Αναφερόμενος στον ρόλο του έντυπου Τύπου στην εποχή της παραπληροφόρησης, ο κ. Δημητρολόπουλος επικαλέστηκε μια πρόσφατη έρευνα του «Βήματος», η οποία έδειξε ότι τα ΜΜΕ βρίσκονται τελευταία στη λίστα των παραγόντων που συμβάλλουν στην απονομή της δικαιοσύνης. Αυτό, όπως εξήγησε, οφείλεται στο ότι οι «μεγάλες δίκες» έχουν συχνά πολιτικές παραμέτρους.
Τέλος, χρησιμοποιώντας ως παράδειγμα την απρόσμενη αντίδραση σε πρόσφατο ρεπορτάζ του «Βήματος» για το δυστύχημα των Τεμπών, υπογράμμισε τη συνεχή «μάχη» της σοβαρής δημοσιογραφίας απέναντι στον σκεπτικισμό και την παραπληροφόρηση, μια μάχη που «δεν πρέπει να εγκαταλείψουμε».
Πέππας: «Ο δικαστής μιλάει μέσω των αποφάσεων»
Την ανάγκη η Δικαιοσύνη να βγει από το «καβούκι» της, εγκαταλείποντας την παραδοσιακή αρχή ότι «ο δικαστής μιλάει μέσω των αποφάσεων», ανέδειξε ο Αντιπρόεδρος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, Δημήτρης Πέππας. Όπως εξήγησε, η πανταχού παρούσα δημοσιογραφία και η αυξημένη συμμετοχή των πολιτών στα δημόσια δρώμενα έχουν δημιουργήσει την ανάγκη η Δικαιοσύνη να «ομιλεί» συχνότερα.
Προς αυτή την κατεύθυνση, το Ελεγκτικό Συνέδριο προχώρησε πρόσφατα στην έγκριση μιας ολοκληρωμένης στρατηγικής επικοινωνίας. Η στρατηγική αυτή, όπως περιέγραψε ο κ. Πέππας, περιλαμβάνει τη θέσπιση ανοιχτών ημερών για επισκέψεις πολιτών, την οργάνωση ημερών καριέρας, τη βελτίωση των διαύλων επικοινωνίας με την ακαδημαϊκή κοινότητα, καθώς και τη διαπίστευση δημοσιογράφων στο δικαστήριο.
Όλες αυτές οι πρωτοβουλίες σηματοδοτούν την προσπάθεια του δικαστηρίου να επικοινωνήσει με την κοινωνία και να χτίσει γέφυρες εμπιστοσύνης.
Σεκέρογλου: «Η δικαιοσύνη δεν είναι τρεις πολύκροτες υποθέσεις που απασχολούν την κοινή γνώμη»
«Η Δικαιοσύνη μπορεί να καταγράψει μετρήσιμη πρόοδο». Με αυτή την αισιόδοξη διαπίστωση ο Πάρεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας, Νίκος Σεκέρογλου, τόνισε τις τιτάνιες προσπάθειες που έχουν γίνει για την επιτάχυνση της απονομής δικαιοσύνης στο ανώτατο διοικητικό δικαστήριο της χώρας. Παρουσιάζοντας στοιχεία, τόνισε πως το δικαστήριο κατόρθωσε να μειώσει τις εκκρεμείς υποθέσεις από 36.000 το 2010 σε μόλις 10.500 σήμερα, ενώ ο χρόνος περαίωσης έπεσε από τα 5,5 στα 2,5 χρόνια.
Ωστόσο, παρά τη μετρήσιμη αυτή πρόοδο, ο κ. Σεκέρογλου έθιξε την αντίφαση μεταξύ των μεταρρυθμίσεων και της κοινής γνώμης. Ενώ οι αλλαγές στη Δικαιοσύνη χρειάζονται χρόνο για να αποδώσουν, οι έρευνες καταγράφουν μια αρνητική εικόνα σε σύντομο χρονικό διάστημα, επηρεαζόμενες συχνά από την επικαιρότητα. «Η δικαιοσύνη δεν είναι τρεις πολύκροτες υποθέσεις που απασχολούν την κοινή γνώμη», κατέληξε ο ίδιος, υπογραμμίζοντας πως ο αγώνας για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης πρέπει να στραφεί στο σύνολο του έργου και όχι σε μεμονωμένα περιστατικά.
Δείτε ζωντανά το συνέδριο
