«Κύριος στόχος μας είναι να σταθούμε στο πλευρό του Τραμπ και να τον βοηθήσουμε να εδραιώσει την ειρήνη». Αυτή η δήλωση, που ανήκει στον λευκορώσο πρόεδρο Αλεξάντερ Λουκασένκο, συνόδευσε την απελευθέρωση 52 κρατουμένων διαφόρων εθνικοτήτων την Πέμπτη. Προηγήθηκαν επανειλημμένες εκκλήσεις από πλευράς Ντόναλντ Τραμπ.
Η ίδια η δήλωση δεν αποτελεί έκπληξη, αν αναλογιστεί κανείς πως ο «πάγος» μεταξύ Μινσκ και Ουάσιγκτον είχε «σπάσει» ήδη από τις 15 Αυγούστου και την τηλεφωνική επικοινωνία των δύο ανδρών, στο περιθώριο της συνάντησης του Τραμπ με τον Βλαντίμιρ Πούτιν. Οι τελευταίες εξελίξεις ωστόσο, που έρχονται σε εντελώς διαφορετική συγκυρία, έχουν τη δική τους σημασία.
Προθυμίες
Πριν την απελευθέρωση των κρατουμένων, προηγήθηκε συνάντηση του Λουκασένκο με τον αναπληρωτή εκπρόσωπο του Τραμπ, Τζον Κόουλ, στο πλαίσιο της οποίας εκδηλώθηκε η πρόθεση των ΗΠΑ να ξανανοίξουν την πρεσβεία τους στη Λευκορωσία, όπως ανέφερε το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων Belta. Πρόκειται για σημαντική πρόοδο στις διμερείς σχέσεις των δύο χωρών αν αναλογιστεί κανείς πως οι ΗΠΑ είχαν κλείσει την πρεσβεία τους στο Μινσκ τον Φεβρουάριο του 2022, υποστηρίζοντας ότι η Λευκορωσία χρησιμοποιείται από τον ρωσικό στρατό ως τόπος διέλευσης και ανεφοδιασμού στρατευμάτων με τελικό προορισμό την Ουκρανία.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το ειδησεογραφικό πρακτορείο Belta διευκρίνισε ότι μεταξύ των κρατουμένων περιλαμβάνονταν πολίτες της Γαλλίας, της Βρετανίας, της Πολωνίας, της Γερμανίας, της Λετονίας, συνολικά 14 χωρών. Ανάμεσα στους απελευθερωθέντες και ο λευκορώσος blogger και συνεργάτης του Radio Free Europe/Radio Liberty Ιγκόρ Λόσικ.
Το αμερικανιικό bonus
Τα αξιοσημείωτα όμως δεν τελειώνουν εδώ. Σύμφωνα με την ίδια πηγή, ο Κόουλ δήλωσε ότι η Ουάσιγκτον αίρει τις κυρώσεις στην κρατική λευκορωσική αεροπορική εταιρεία Belavia. «Η εθνική αεροπορική εταιρεία της Λευκορωσίας, Belavia, θα τύχει ελάφρυνσης των κυρώσεων μετά την απελευθέρωση των κρατουμένων και την εποικοδομητική συνεργασία, δήλωσε η πρεσβεία των ΗΠΑ στο Βίλνιους της Λιθουανίας, επικαλούμενη τον Κόουλ. Πρόκειται για ένα ιδιαίτερο bonus, εν είδει ανταπόδωσης για τη συνέπεια που επιδεικνύει ο Λουκασένκο στις απαιτήσεις της Ουάσιγκτον, αφού τον Ιούλιο είχε δρομολογήσει την απελευθέρωση 16 κρατουμένων.
Λευκορωσία όπως Ρωσία
«Αν ο Ντόναλντ επιμένει να υποδεχτεί όλους αυτούς τους κρατούμενους, ο Θεός να σας ευλογεί, ας προσπαθήσουμε να καταλήξουμε σε ένα μεγάλο, παγκόσμιο deal» δήλωσε ο Λουκασένκο, ανταποδίδοντας τον ενικό που του επέτρεψε ο αμερικανός ομολογός του σε σχετική επιστολή που έφερε τη μονογραφή με το προσωπικό όνομά του, σε μια ακόμη εκδήλωση οικειότητας μεταξύ των δύο πλευρών.
Η εξήγηση της προσέγγισης Μινσκ και Ουάσιγκτον θα πρέπει φυσικά να αναζητηθεί όχι στς επιμέρους αβρότητες αλλά στην Ουκρανία και την προσπάθεια του Λευκού Οίκου να κάτσει στο τραπέζι των ειρηνευτικών διαπραγματεύσεων το Κρεμλίνο. Έτσι, η προσπάθεια του Τραμπ να αποκτήσει επιπλέον μοχλό πίεσης προς τη Μόσχα ευνοεί τη θέση του Λουκασένκο. Αυτή η θέση ενισχύεται έτι περαιτέρω από την πρόσφατη όξυνση μεταξύ Ρωσίας και Πολωνίας, στον απόηχο της παραβίασης του πολωνικού εναέριου χώρου από ρωσικά drones.
Υπάρχουν όμως κι άλλοι αποδέκτες. Η σταδιακή κατάργηση προγράμματος στρατιωτικής βοήθειας ύψους 1,6 δισ. δολαρίων με βασικούς αποδέκτες τις χώρες της Βαλτικής, τη στιγμή που πολίτες των ίδιων χωρών απελευθερώνονταν, θα μπορούσε να χαρακτηριστεί κατ’ εξοχήν μέθοδος καρότου και μαστιγίου.
Όλα αυτά ενώ η Ευρωπαϊκή Ένωση ετοιμάζεται για την επιβολή του 19ου πακέτου οικονομικών κυρώσεων στη Ρωσία και δεν υπάρχει καμία διευκρίνηση από την αμερικανική κυβέρνηση για το τι είδους κυρώσεις θα μπορούσε η ίδια να υιοθετήσει. Μέσα σε αυτό περιβάλλον οι δηλώσεις του Κόουλ ότι οι ΗΠΑ προτίθενται να χρησιμοποιήσουν τον Λουκασένκο ως ενδιάμεσο είναι αποκαλυπτικές για τις προτεραιότητες της Ουάσιγκτον.
