Η Ρωσία και η Ουκρανία «δεν είναι ακόμα έτοιμες» για μια συνάντηση κορυφής που θα έβαζε τέλος στον πόλεμο, απεφάνθη ο Τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν προτρέποντας τις δυο πλευρές να αναβαθμίσουν σταδιακά το επίπεδο των συνομιλιών τους μέχρι να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για ένα ραντεβού Πούτιν- Ζελένσκι.
Τις διαπιστώσεις αυτές έκανε ο Ερντογάν μέσα στο αεροπλάνο, στο ταξίδι της επιστροφής του στην Τουρκία από την Κίνα όπου συζήτησε -όπως είπε- με τον Βλαντιμίρ Πούτιν τους τρόπους για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία ενώ είχε και τηλεφωνική επικοινωνία με τον Ζελένσκι.
Για πολλοστή φορά η Άγκυρα παίζει σε διπλό ταμπλό στο ουκρανικό και όχι μόνο σε αυτό το γήπεδο. Έχει εξάλλου παράδοση πολλών δεκαετιών στο διπλωματικό παιχνίδι των ελιγμών και των διεκδικήσεων, εκμεταλλευόμενη πάντα τη στρατηγική θέση της. Σήμερα, η Τουρκία του Ερντογάν, παίζει ταυτόχρονα σε πολλά γήπεδα ως μια περιφερειακή δύναμη που θέλει να έχει λόγο πέρα από τη γειτονιά της, ασκώντας πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική στην πλανητική σκακιέρα.
Ο πρόεδρος Ερντογάν περιέγραψε ως «παραγωγικές» τις συνομιλίες που είχε με την κινεζική ηγεσία για την εμβάθυνση των διμερών οικονομικών σχέσεων. Έκρινε όμως σκόπιμο να μην παραμείνει στο Πεκίνο για τη σημερινή στρατιωτική παρέλαση για το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, όπου θα δώσουν το παρόν 25 ξένοι ηγέτες, ανάμεσά τους ο Πούτιν και ο Βορειοκορεάτης Κιμ Γιονγκ Ουν.
Ο Ερντογάν είναι συνομιλητής του Πούτιν και του Τραμπ
Η τουρκική διπλωματική κινητικότητα στον πόλεμο της Ουκρανίας χρονολογείται από τις πρώτες ημέρες της ρωσικής εισβολής, τον Φεβρουάριο του 2022, τότε που η Άγκυρα από τη μια διεκδικούσε μεσολαβητικό ρόλο μεταξύ των εμπολέμων και από την άλλη προμήθευε το Κίεβο με drones, πολύτιμα μεν για την ουκρανική άμυνα αλλά αμφιβόλου αποτελεσματικότητας στη συγκεκριμένη σύγκρουση.
Όλες οι εμπλεκόμενες πλευρές εξήγαν χρήσιμα συμπεράσματα από τις δοκιμές των Bayraktar σε συνθήκες πολέμου, ενώ η Άγκυρα πέραν του άμεσου οικονομικού οφέλους δημιούργησε τις προϋποθέσεις για την συμφωνία κατασκευής εργοστασίου drones στην Ουκρανία (το οποίο μπήκε πρόσφατα στο στόχαστρο των ρωσικών πυραύλων, λίγο πριν αρχίσει η μαζική παραγωγή).
Ο Ερντογάν παραμένει προνομιακός συνομιλητής του Πούτιν και του Ζελένσκι, έχει φιλοξενήσει στην Κωνσταντινούπολη δυο φορές τις συνομιλίες μεταξύ αντιπροσωπειών των δύο χωρών (πρότεινε να φιλοξενήσει και τρίτη συνάντηση) ενώ κέρδισε τα εύσημα από τον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ τόσο για τη στάση του στην Ουκρανία όσο και για την ανατροπή του καθεστώτος Άσαντ στη Συρία.
Η κόντρα με το Ισραήλ και οι σχέσεις με την ΕΕ
Η Τουρκία βρίσκεται σε τροχιά σύγκρουσης με το Ισραήλ για τη Συρία ενώ διακήρυξε ότι κλείνει τα λιμάνια και τα αεροδρόμιά της για τις ισραηλινές επιχειρήσεις (αν και στα δυο χρόνια του μακελειού της Γάζας οι διμερείς εμπορικές σχέσεις συνεχίστηκαν παρά τις εκατέρωθεν «κορώνες»). Σημειώνεται ότι ο Τραμπ έχει προτρέψει δημόσια τον Ισραηλινό πρωθυπουργό Νετανιάχου να φανεί λογικός και να λύσει τα προβλήματα με τον Ερντογάν που είναι ένας «ισχυρός και πολύ έξυπνος ηγέτης».
Επιπλέον, η Τουρκία του Ερντογάν θεωρείται από ορισμένες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις ως ένας αξιόπιστος και αναγκαίος εταίρος, για την αναβάθμιση της ευρωπαϊκής άμυνας έναντι της ρωσικής απειλής. Αρκετές ευρωπαϊκές κυβερνήσεις φαίνονται πλέον διατεθειμένες να καταβάλουν δισεκατομμύρια ευρώ στην τουρκική αμυντική βιομηχανία και οικονομία, εν μέρει «υποθηκεύοντας» την άμυνα της Ευρώπης σε μια χώρα την οποία όμως δεν θέλουν στην Ένωση.
Δεν είναι αυτό μικρό επίτευγμα για τη νατοϊκή χώρα που εμφανίζεται ως ειρηνοποιός ενώ κατέχει εδάφη τριών γειτόνων (βόρεια Κύπρος, βόρεια Συρία, βόρειο Ιράκ), «ασφυκτιά» μέσα στα σύνορα της Συνθήκης της Λωζάνης ενώ διευρύνει την επιρροή της στον Καύκασο μέσω της στήριξης των «αδελφών» Αζέρων σε όλα τα επίπεδα.
Η γεωστρατηγική του Ερντογάν και η επόμενη ημέρα στην Τουρκία
Εκτός από την επέμβαση στη Λιβύη και την απόπειρα δημιουργίας τετελεσμένων στη Μεσόγειο με το τουρκολιβυκό μνημόνιο, η Τουρκία -με την ανοχή αν όχι με την ενθάρρυνση ξένων παραγόντων- έχει ενισχύσει τη στρατιωτική παρουσία της στον Κόλπο (βάση στο Κατάρ), στο Κέρας της Αφρικής (βάση στη Σομαλία), ενώ ετοιμάζει βάσεις στο Τσαντ, πιθανώς και στο Νίγηρα.
Το αφήγημα περί δήθεν απομονωμένου Ερντογάν και απομονωμένης Τουρκίας έχει καταρρεύσει εδώ και καιρό, το ίδιο και η θεωρία ότι ο Τούρκος πρόεδρος, στα είκοσι και πλέον χρόνια της παντοδυναμίας του, έκανε κινήσεις στο εξωτερικό με αποκλειστικό γνώμονα το εσωτερικό πολιτικό παιχνίδι.
Ακόμα και οι χειρονομίες στο Κουρδικό γίνονται σε διπλό ταμπλό, εντός και εκτός Τουρκίας. Το μεγάλο ερώτημα για την Τουρκία και τους γείτονές της είναι ποιος ή ποιοι θα αναλάβουν αυτή τη βαριά κληρονομιά στην μετά Ερντογάν εποχή.
