Τα προσωπικά δεδομένα είναι το πολυτιμότερο νόμισμα που διαθέτουν οι πολίτες στην ψηφιακή εποχή, πόσο μάλλον σε μια περίοδο όπου αφενός η τεχνητή νοημοσύνη ενσωματώνεται όλο και περισσότερο σε βασικές εφαρμογές και συσκευές της καθημερινότητάς και αφετέρου η κυβερνοσφάλεια ανάγεται σε κορυφαία προτεραιότητα σε διεθνές επίπεδο, με την Ελλάδα να διαδραματίζει σημαίνονται ρόλο εντός ΕΕ.
Για το λόγο αυτό η ασφάλεια των προσωπικών τους δεδομένων φαίνεται να αποτελεί κρίσιμη προϋπόθεση για την υιοθέτηση και τη χρήση εφαρμογών και έξυπνων συσκυεών, όπως προκύπτει από συμπεράσματα πρόσφατης πανευρωπαϊκής έρευνας, στην οποία συμμετείχαν πάνω από 8.000 νέοι χρήστες από οκτώ χώρες, ανάμεσά τους και η Ελλάδα.
Προσωπικά δεδομένα κι Έλληνες χρήστες: μια περίπλοκη σχέση
Τα ευρήματα για τη χώρα μας είναι αποκαλυπτικά: 9 στους 10 Έλληνες (89%) δηλώνουν ανήσυχοι για την ιδιωτικότητά τους, ενώ σχεδόν το 62% θα ήταν πιο ανοιχτό στην αξιοποίηση εργαλείων AI και έξυπνων οικιακών συσκευών, εφόσον ένιωθε σιγουριά για την προστασία των δεδομένων του.
Εδώ αναδεικνύεται μια ενδιαφέρουσα δυναμική. Αν και πολλοί χρήστες επιθυμούν να επωφεληθούν από τις δυνατότητες που προσφέρουν οι εξατομικευμένες λειτουργίες, από τις ταξιδιωτικές προτάσεις μέχρι τις έξυπνες αγορές, η έλλειψη διαφάνειας στον τρόπο χρήσης των δεδομένων λειτουργεί αποτρεπτικά.
Αναμένεται με ενδιαφέρον η εξέλιξη αυτής δυναμικής, διόιτι είναι δεδομένο ότι οι έξυπνες συσκευές θέτουν την εξατομίκευση των λειτουργιών και των υπηρεσίων της στο επίκεντρο της ανάπτυξής τους αλλα και της εμπορικής τους επιτυχίας.
Ένα επιπλέον σημαντικό αποτέλεσμα της έρευνας είναι πως το 85% των Ελλήνων λαμβάνει σοβαρά υπόψη την ιδιωτικότητα όταν επιλέγει προϊόντα τεχνολογίας, ενώ το 87% περιγράφει τη διαχείριση της ιδιωτικότητας ως «αγχωτική εμπειρία». Οι ανησυχίες που εντοπίζονται στην έρευνα αφορούν από φόβους οικονομικής κλοπής (68%) έως ανησυχία για τη χρήση μεταδεδομένων για την ταυτοποίησή τους (61%).
Η στάση αυτή των χρηστών από τη μία δείχνει ευθύνη ως προς τη διαχείριση της ψηφιακής τους παρουσίας, από την άλλη δεν συμβαδίζει με τη συμπεριφορά κατά τη χρήση εφαρμογών ψυχαγωγίας και διασκέδασης, αβέβαιης προέλευσης και ασφάλειας, οι οποίες πολλές φορές αντλούν προσωπικά δεδομένα των χρηστών παραπλανώντας τους.
Το χάσμα κατανόησης αντανακλάται και στα ευρήματα της έρευνας που διεξήχθη για λογαρισμό της Samsung. Πιο συγκεκριμένα, μόλις 1 στους 10 ερωτώμενους στην Ελλάδα αισθάνεται «πολύ γνώστης» σε θέματα ιδιωτικότητας, ενώ το 39% δεν σκέφτεται ποτέ την ασφάλεια των έξυπνων οικιακών συσκευών που χρησιμοποιεί. Αντίστοιχα υψηλό είναι το ποσοστό (68%) εκείνων που δηλώνουν ότι χρειάζονται καλύτερη ενημέρωση για την προστασία των προσωπικών τους δεδομένων.
Υψηλό ενδιαφέρον, χαμηλή εμπιστοσύνη για τη τεχνητή νοημοσύνη
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η εικόνα παραμένει παρόμοια. Το 88% των Ευρωπαίων δηλώνει ότι έχει ανησυχίες για την ιδιωτικότητά του, ενώ το 75% βρίσκει τη διαχείρισή της αγχωτική και το 20% τη χαρακτηρίζει υπερβολικά περίπλοκη. Παρά την ταχύτατη εξάπλωση του έξυπνου σπιτιού –με την αγορά στην Ευρώπη να αναμένεται να ξεπεράσει τα 100 εκατομμύρια χρήστες έως το 2028– πολλοί παραμένουν ανασφαλείς απέναντι στους ψηφιακούς κινδύνους.
Αξιοσημείωτο είναι ότι μόλις το 36% των νέων Ευρωπαίων σκέφτεται την ασφάλεια των έξυπνων συσκευών του, ενώ σχεδόν οι μισοί (49%) δηλώνουν ότι ανησυχούν καθημερινά μόνο για την ιδιωτικότητα των smartphones τους – αγνοώντας τις υπόλοιπες συσκευές που διασυνδέονται στο ίδιο ψηφιακό οικοσύστημα.
Τεχνητή νοημοσύνη: αίτημα για εκπαίδευση και διαφάνεια
Η ανάγκη για καλύτερη εκπαίδευση και καθοδήγηση στους πολίτες αναδεικνύεται ως καθοριστικός παράγοντας για την περαιτέρω υιοθέτηση της τεχνητής νοημοσύνης και των έξυπνων τεχνολογιών. Πάνω από τα δύο τρίτα των ερωτώμενων στην Ευρώπη (67%) ζητούν σαφέστερη ενημέρωση για τον τρόπο συλλογής και χρήσης των προσωπικών τους δεδομένων, ενώ το 62% θα ήταν πιο πρόθυμο να εντάξει την AI στην καθημερινότητά του, εάν κατανοούσε καλύτερα τα οφέλη και τους κινδύνους.
Σε αυτό το πλαίσιο, η εμπιστοσύνη δεν χτίζεται μόνο με τεχνολογικές λύσεις, αλλά και με ξεκάθαρους όρους, απλές επιλογές για τους χρήστες και πολιτικές που ενισχύουν την διαφάνεια και τον σεβασμό στην ιδιωτική σφαίρα.
