Ελένη Ράντου: «Επιλέγω να κάνω περισσότερα και να λέω λιγότερα»

Η Ελένη Ράντου έχει κατακτήσει κάτι που ελάχιστοι άνθρωποι έχουν το προνόμιο να απολαμβάνουν και που είναι συντριπτικά μεγαλύτερο από την επιτυχία, την καταξίωση, την απήχηση ή τη διασημότητα. Είναι ένα πρόσωπο οικείο – με διαφορετικό τρόπο για τον καθένα μας. Και μάλιστα χωρίς στην πραγματικότητα να υπηρετεί ή να αντιγράφει στην αληθινή της ζωή κανέναν από τους -τηλεοπτικούς τουλάχιστον- ρόλους μέσω των οποίων έχει αποκρυσταλλωθεί στο συλλογικό ασυνείδητο.

Η πολύπειρη και αγαπητή ηθοποιός είναι στ’ αλήθεια κάτι πολύ διαφορετικό από εκείνο που πιθανότατα έχει κανείς σχηματίσει στο νου του για εκείνη. Και οφείλω να καταγράψω πως είναι και αρκετά ακριβοθώρητη στις συνεντεύξεις και τις εμφανίσεις της στον Τύπο.

Αυτή η συνέντευξη που έγινε με αφορμή την τρίτη της χρονιά στο κατά κυριολεξία sold out «Πάρτι της ζωής μου» στο θέατρο Διάνα αλλά και τον ρόλο της ως μητέρα της Μαρίας Κάλλας στο σήριαλ «Η Μαρία που έγινε Κάλλας» της ΕΡΤ πήρε καιρό για να ευοδωθεί. Θα έλεγε κανείς πως άξιζε κάθε λεπτό της μακράς αναμονής, αν οι σχεδόν δύο ώρες που περάσαμε συνομιλώντας δεν ήταν τόσο ουσιαστικές αλλά και αποκαλυπτικές για την Ελένη που δεν επισκιάστηκε ποτέ από το brand name της Ράντου.

Δεν ξέρω πώς σας φέρνουν άλλοι στον νου τους, αλλά προσωπικά σας θυμάμαι πάντα από ένα αρκετά παλιό πια σήριαλ του MEGA, το «Αχ Ελένη». Τι θυμάστε αλήθεια από εκείνη την περίοδο που έμοιαζε πολύ ξέγνοιαστη, χαρούμενη και αλογόκριτη;
Την υπέροχη άγνοια συνεπειών. Ή για να το θέσω διαφορετικά την καλή πλευρά της αυθάδειας. Νοσταλγώ εκείνο το αίσθημα του να είσαι σε ένα πλοίο που δεν ξέρεις πώς κυβερνιέται, αλλά παρόλα αυτά βγαίνεις στη θάλασσα. Την αίσθηση ότι δεν ξέρεις τον κίνδυνο και ότι περνάς καλά μέσα σ’ αυτό το καράβι που δεν ξέρεις πώς κουμαντάρεται.

Νομίζω ότι έχασα πολλά πράγματα όταν άρχισα να βάζω ταμπέλες για τον τρόπο που κυβερνιέται το πλοίο. Πολλές ταμπέλες. Λες “αυτό δεν το κάνουμε, εκείνο το κάνουμε, αυτό μου επιτρέπεται, εκείνο δε μου επιτρέπεται”. Οταν άρχισαν να μπαίνουν τέτοιες σκέψεις στο μυαλό μου και να παλεύω με αυτές έχασα πολύ από τον εαυτό μου. Ξέρετε, κάποιοι άνθρωποι με ένα μαγικό τρόπο ξέρουν πιο πολλά όταν δεν ξέρουν τόσα πολλά.

Να υποθέσω ότι προσπαθείτε να ξαναβρείτε εκείνο το κορίτσι;
Πάντα υπάρχει μια νοσταλγία σε εκείνη τη φωνή που ήταν ανεπηρέαστη από τα πρέπει. Όπου πάρεις το πρώτο χειροκρότημα, όπου έχεις την πρώτη επιβράβευση, καθηλώνεσαι. Λες “α, αυτό ζητιέται από μένα. Αυτό κάνω καλά”. Και το υπηρετείς.

Νομίζω ότι πολύ δύσκολα αποκαθηλώνει κανείς αυτή του την πλευρά. Κάθε φορά δίνεις αγώνα να ξαναθυμηθείς πώς είναι να είσαι αγνός, χωρίς βαθιά γνώση, σαν να ξεκινάς σήμερα. Είναι σαν να ξαναερωτεύεσαι έναν άνθρωπο από την αρχή.

Ωραίο ακούγεται.
Δεν το βρίσκεις όμως πάντα. Το παλεύεις.

Μια και μιλάμε για τις απαρχές σας, αναρωτιέμαι εάν είχατε οραματιστεί ή προδιαγράψει την πορεία σας από τότε.
Ούτε για αστείο. Υπήρχε και ακόμα υπάρχει μια δύναμη μέσα μου που μου λέει ότι είμαι στο σωστό μέρος. Βέβαια τις περισσότερες φορές μου λέει ότι δεν είμαι στο σωστό μέρος και με βασανίζει. Το μόνο λοιπόν που ήξερα τότε ήταν ότι βρισκόμουν στο σωστό σημείο.

«Στην αρχή της πορείας μου αντιμετωπίστηκα ως η νόστιμη, όχι όμορφη, η τσαχπίνα, αυτή που κάνει κωμωδία, η εύκολη, το ποπ κορν που λέγανε».

Τι σας έδωσε το κίνητρο ή την ώθηση για να γίνετε ηθοποιός;
Η αίσθηση του παιδιού που δεν ένιωθε ποτέ κοινωνικά αποδεκτό.

Αλήθεια; Εσείς είστε αυτό το παιδί;
Βαθιά μέσα μου ένιωθα ότι καταπιέζομαι πάρα πολύ. Ότι οι κανόνες που υπάρχουν γύρω δε με χωράνε. Δεν ήμουν ποτέ το κορίτσι εκείνης της εποχής, αυτό που λέγανε “κορίτσι για παντρειά”. Ένιωθα ότι έχω έναν άλλο δρόμο που έπρεπε να τον εξερευνήσω μόνη μου. Ότι τα στερεότυπα δε μου ταίριαζαν, αλλά δεν ήξερα και τι μου ταίριαζε αν δεν το δοκίμαζα.

Ακόμα και στο πανεπιστήμιο που σπούδασα γαλλική φιλολογία ένιωθα ότι δεν μπορούσα να επικοινωνήσω με τους ανθρώπους. Αισθανόμουν ξένη. Ακόμα και στο δικό μας χώρο νιώθω πολλές φορές ξένη.

Εννοείτε με το κοινό ή με τους συναδέλφους σας;
Με τους συναδέλφους.

Θα λέγατε πως είστε sui generis άνθρωπος;
Βαθιά μέσα μου καταπιέζομαι πάρα πολύ. Δεν ξέρω, μπορεί να είμαι και μισάνθρωπος. Έχω αναρωτηθεί αν τελικά είμαι τόσο σκατάνθρωπος και δεν μπορώ να επικοινωνήσω με κανέναν εύκολα.

Και στην επαγγελματική διαδρομή σας πάντως δεν ακολουθήσατε τα εύκολα. Εννοώ δεν είστε η ηθοποιός που πάλεψε να εξαργυρώσει την τηλεοπτική επιτυχία της.
Πήγα πολύ κόντρα στην επιτυχία αυτή.

Δε σας παρέσυρε;
Είναι αυτό που έλεγα προηγουμένως. Ήξερα κάτι, χωρίς τότε να έχω τη γνώση ότι το ξέρω. Ήξερα ότι η τηλεόραση είναι μια σειρήνα που δεν πρέπει να ακούσω. Ότι είναι κάτι που σε χρησιμοποιεί, σε αδειάζει, σε τσακίζει και σε πετάει, παρότι και με αγκάλιασε και με εξυπηρέτησε και με εκτόξευσε. Ήξερα ότι δεν είναι για πολύ και ότι η βάση που πρέπει να είναι το θέατρο.

Χαρούμενη εκ των υστέρων γι’ αυτή την επιλογή;
Νιώθω ότι έπραξα σοφά. Όταν μπήκα για πρώτη φορά στο θέατρο Διάνα, είπα “εγώ εδώ θα ριζώσω”. Ένιωσα ότι ανήκω εκεί.

Και μιλάμε για την εποχή που το θέατρο αυτό ήταν ένα φάντασμα. Από κάτω υπήρχε και ακόμα υπάρχει ένα πηγάδι, το οποίο δεν είχε μονωθεί σωστά, με αποτέλεσμα να πετούν κουνούπια παντού. Τα καθίσματα ήταν παλιά, η μοκέτα σιχαμένη. Όμως εγώ εκεί ένιωσα ζεστασιά.

«Οπου πάρεις το πρώτο χειροκρότημα, όπου έχεις την πρώτη επιβράβευση, καθηλώνεσαι».

Η εξέλιξή σας λοιπόν καλλιτεχνικά οφείλεται στο θέατρο;
Το θέατρο σου δίνει χρόνο να σκεφτείς, να ωριμάσεις. Οι ηθοποιοί είμαστε λίγο σαν το κρασί. Ωραία είναι μια καλή φετινή σοδειά, όμως το κρασί που θα μείνει και θα ωριμάσει παίρνει άλλη αξία.

Πάντως και στο θέατρο δεν πήγατε στις εύκολες ή τις αναμενόμενες επιλογές.
Ναι, γι’ αυτό και δύσκολα τις επέβαλα. Πρέπει να σας πω ότι δεν ξεκίνησα με επιτυχίες. Όταν ανεβάζαμε το «Μαγειρεύοντας με τον Έλβις» – ήταν μάλιστα η εποχή που παιζόταν το «Κωνσταντίνου και Ελένης» στην τηλεόραση- για ένα μήνα δεν πάταγε άνθρωπος στο θέατρο. Παίζαμε με 12 εισιτήρια.

Ματαιωτικό;
Αυτοί οι 12 χειροκροτούσαν όρθιοι. Οικονομικά ήξερα ότι είναι μια καταστροφή, αλλά μέσα μου γνώριζα ότι αυτοί οι άνθρωποι ήταν ένας σπόρος. Στο τέλος της μέρας αυτή ήταν η αλήθεια μου. Κι αν δεις όλη μου την πορεία, εκεί εξελίχθηκε η αλήθεια μου. Μέχρι που φτάσαμε στην τελευταία παράσταση που έγινε μια τερατώδης επιτυχία.

«Το συναίσθημα δημιουργεί κόσμο στους δρόμους, δημιουργεί αντίδραση, δημιουργεί “Τέμπη”».

Δεν το περιμένατε;
Με έχει τρομάξει αυτό που συμβαίνει με τη συγκεκριμένη παράσταση τρία χρόνια.

Και πρέπει να παρατηρήσω μάλιστα ότι συμβαίνει σε μια περίοδο που δεν απασχολείτε την τηλεόραση και τα μέσα. Είστε κάπως εξαφανισμένη.
Εντελώς και συνειδητά. Συνήθως δίνεις συνεντεύξεις για να ανακοινώσεις και να γνωστοποιήσεις μια δουλειά. Τι να πω γι’ αυτή τη δουλειά;

Εχει και άλλες πλευρές η δημοσιότητα. Δε μασήσατε ποτέ;
Με τρόμαξε, όχι να μασήσω. Η δημοσιότητα έρχεται με συνέπειες. Ταΐζεις ένα τέρας που θα σε φάει κάποια στιγμή. Ειδικά όταν από ένα σημείο κι έπειτα το θέμα δεν ήταν η δουλειά μου, αλλά το πώς και πόσα τετραγωνικά είναι το σπίτι μου, πώς είναι η σχέση με τον σύντροφο και το παιδί μου.

Εκεί φεύγει ο θαυμασμός και η εκτίμηση και αρχίζει η περιέργεια. Κι αυτό είναι ένα κτήνος που όσο το τρέφεις, τρώει εσένα. Γίνεσαι δούλος του εαυτό σου, παράγοντας τρόπους για να κερδίζεις το ενδιαφέρον. Είχα την πολυτέλεια να απασχολώ τον κόσμο με τη δουλειά μου.

«Βαθιά μέσα μου καταπιέζομαι πάρα πολύ. Δεν ξέρω, μπορεί να είμαι και μισάνθρωπος».

Δεν περάσατε ποτέ περίοδο που νιώθατε ότι δεν μπορούσατε να απασχολήσετε; Ότι δεν ενδιαφέρετε ή ότι δεν υπάρχετε;
Στην καραντίνα είπα “εδώ τελείωσα”. Ένιωσα ότι έκλεισα τον κύκλο μου, αφού δεν μπορούσα να προσφέρω. Εμένα η δουλειά μου είναι η επαφή. Όταν δεν υπήρχε, μου κόπηκαν τα πόδια. Από την άλλη όμως αυτή η μαύρη περίοδος γέννησε αυτό το έργο.

Αλήθεια, τι πιστεύετε ότι βρίσκει ο κόσμος σε αυτό το έργο που γνωρίζει την τερατώδη, όπως μου είπατε προηγουμένως, επιτυχία;
Κανένας δεν το ξέρει. Υποψιάζομαι ότι είναι η ωμή αλήθεια της διαδρομής μιας ζωής και το συναίσθημα. Το συναίσθημα περνάει μια μαύρη στιγμή. Έχει χτυπηθεί πάρα πολύ, έχει ενοχοποιηθεί, θεωρείται λαϊκίστικο.

Ξέρετε, στη δουλειά μας έχουμε μια έκφραση οι ηθοποιοί. Λέμε “αυτή η δουλειά είναι άνιωθη”. Τι εννοούμε; Ότι μπορεί να έχει εξαιρετικές ερμηνείες και σκηνοθεσία, να την υμνούν οι κριτικοί, αλλά δε νιώθεις τίποτα βλέποντάς την. Ε, αυτή η παράσταση έχει πάει εντελώς κόντρα σε αυτό το «άνιωθο».

«Aπό μια ηλικία και μετά δεν υπάρχουν εκπλήξεις. Ό,τι έρχεται είναι λίγο χειρότερο απ’ ό,τι έχει προηγηθεί. Είναι ο νόμος της φύσης».

Θα συμφωνήσω ότι σπάνια πια ερχόμαστε σε επαφή με έργα τέχνης που μας συγκινούν.
Αυτό για μένα είναι πολιτικό και στοχευμένο. Διότι το συναίσθημα δημιουργεί κόσμο στους δρόμους, δημιουργεί αντίδραση, δημιουργεί «Τέμπη».

Η απόφασή σας να μη λειτουργήσει το θέατρο την ημέρα της επετείου των δύο ετών από το δυστύχημα των Τεμπών ήταν ένας τρόπος να δηλώσετε παρούσα σε αυτό που συμβαίνει ή ίσως ένα μήνυμα ότι ο καλλιτέχνης πρέπει να παίρνει θέση;
Στάση ζωής πρέπει να έχει ο καλλιτέχνης. Έχω κάποιες σκέψεις αν πρέπει να χρησιμοποιεί την ιδιότητά του για να επηρεάζει.

Πάντως βλέπουμε ολοένα και περισσότεροι καλλιτέχνες να «πουλούν» ακτιβισμό.
Αν ο ακτιβισμός δεν είναι η αλήθεια σου αλλά τρόπος για να πουλήσεις, θα σε προδώσει. Εμένα το μότο μου είναι “κάνε πράξη αυτά που πιστεύεις”. Το να τρέχεις δεξιά κι αριστερά σε απεργίες και διαδηλώσεις ή να τα διατυμπανίζεις σε συνεντεύξεις σου, ενώ δεν τα εφαρμόζεις στην ζωή σου, με βρίσκει διστακτική.

Εγώ συνήθως κάνω περισσότερα και λέω λιγότερα. Για παράδειγμα δε χρειάζεται να πω πώς είμαι σαν αφεντικό στο θέατρο, πόσο λαμβάνω υπόψη μου τον ανθρώπινο παράγοντα ή το πόσο θέλω να πληρώνονται πολύ καλά οι ηθοποιοί. Θεωρώ τους ηθοποιούς πολύ γενναίους. Γιατί αυτοί είναι που μένουν και υποστηρίζουν μια παράσταση, δίνουν τη μάχη. Δεν είναι αναλώσιμοι οι ηθοποιοί, ούτε πιόνια.

«Η δημοσιότητα έρχεται με συνέπειες. Ταΐζεις ένα τέρας που θα σε φάει κάποια στιγμή».

Η επιχειρηματική ενασχόληση με το θέατρο σας άλλαξε ως καλλιτέχνη;
Μου μείωσε το άγχος όταν ανεβαίνω στη σκηνή. Τα πρώτα χρόνια που βγήκα στο θέατρο έτρεμα. Πολλοί μου έλεγαν τότε “μην την κάνεις αυτή τη δουλειά, δεν την αντέχεις”. Δεν μπορούσα να κρατώ τίποτα στα χέρια μου από το τρέμουλο. Κοβόταν η ανάσα μου. Σφιγγόμουν απίστευτα. Τα πρώτα πέντε-δέκα χρόνια ήταν ένα μαρτύριο.

Όταν άρχισα να κάνω παραγωγή και μπήκε το οικονομικό άγχος αλλά και η αγωνία της συνύπαρξης των ανθρώπων, του να περάσουμε καλά, να φτιάξουμε κάτι όμορφο που θα μας κάνει καλλιτεχνικά περήφανους, το τρακ λιγόστεψε. Έφυγα από το εγώ μου και άρχισα να γίνομαι περισσότερο πολιτικοποιημένη στην ουσία. Γιατί είδα πόσο συνολικό και συλλογικό πράγμα είναι μια παράσταση.

Κάνετε αναδρομές; Αναπολείτε ρόλους, συνεργασίες, παραστάσεις;
Φοβάμαι.

Γιατί;
Μη μαραζώσω. Θέλω πάντα να σκέφτομαι ότι μπροστά υπάρχει ακόμα μια έκπληξη. Η σκέψη ότι δε με περιμένουν εκπλήξεις με τρομάζει. Γιατί κακά τα ψέματα από μια ηλικία και μετά δεν υπάρχουν εκπλήξεις. Ό,τι έρχεται είναι λίγο χειρότερο απ’ ό,τι έχει προηγηθεί. Είναι ο νόμος της φύσης.

Πάντα σκέφτομαι το μετά και αναρωτιέμαι αν στην επόμενη δουλειά θα έχω τη σωματική δύναμη, τα πνευμόνια, την τρέλα, την αυταπάρνηση που είχα στην προηγούμενη.

Πάντως και φέτος για τρίτη χρονιά κάνετε έναν πολύ απαιτητικό και σωματικά μονόλογο. Από κάπου πρέπει να αντλείτε κουράγιο.
Από αυτά τα μάτια που βλέπω στον κόσμο. Που μάλλον χαϊδεύουν πολύ το ναρκισσισμό μου και μου λένε ότι αυτό που παίρνουν είναι σημαντικό. Φαίνεται πως αυτή η ματαιοδοξία έχει τόση δύναμη.

«Στάση ζωής πρέπει να έχει ο καλλιτέχνης. Έχω κάποιες σκέψεις αν πρέπει να χρησιμοποιεί την ιδιότητά του για να επηρεάζει».

Τι συμβουλή θα δίνατε στο νεότερο εαυτό σας με τη σημερινή σοφία σας;
Θα του έλεγα να έχει λιγότερη αγωνία γιατί τελικά αυτό που επιβιώνει είναι αυτό που είσαι. Όχι αυτό που έχεις αγωνία να δείξεις.

Ή αυτό που οι άλλοι βλέπουν σε σένα.
Στην αρχή της πορείας μου αντιμετωπίστηκα ως η νόστιμη, όχι όμορφη, η τσαχπίνα, αυτή που κάνει κωμωδία, η εύκολη, το ποπ κορν που λέγανε. Έκανα μεγάλο αγώνα και τον έκανα μόνη μου. Είπα “δεν είμαι αυτό που βλέπετε. Η μαμά μου μου έχει πει ότι είμαι κάτι άλλο”.

Info: Η Ελένη Ράντου πρωταγωνιστεί για τρίτη χρονιά στην παράσταση «Το Πάρτι της ζωής μου» στο Θέατρο Διάνα & υποδύεται τη μητέρα της Μαρίας Κάλλας στο σήριαλ «Η Μαρία που έγινε Κάλλας» (διαθέσιμο στο ERTFlix).