Αντώνης Φωνιαδάκης: Χορογραφώντας τον Μπαχ και τον Χέντελ

Γεννήθηκαν την ίδια χρονιά, το 1685, σε κοντινές πόλεις, αλλά δεν συναντήθηκαν ποτέ μεταξύ τους. Ο λόγος για τον Μπαχ και τον Χέντελ, τους δύο κορυφαίους συνθέτες του μπαρόκ στους οποίους είναι αφιερωμένο το «Links». Πρόκειται για τη νέα παραγωγή του Μπαλέτου της Εθνικής Λυρικής Σκηνής με την υπογραφή του διεθνούς χορογράφου Αντώνη Φωνιαδάκη που κάνει πρεμιέρα στις 3 Απριλίου στο θέατρο «Ολύμπια». Ο πολυαναμενόμενος χαρακτήρας της παράστασης, πέρα από τους προφανείς λόγους, εντείνεται και από το γεγονός ότι ο Φωνιαδάκης αναλαμβάνει τα καθήκοντα του διευθυντή του Μπαλέτου της ΕΛΣ τον ερχόμενο Σεπτέμβριο.

«Η παράσταση αυτή ήταν μια δική μου επιθυμία» εξηγεί ο ίδιος. «Συζητούσαμε με τη διεύθυνση της Εθνικής Λυρικής Σκηνής για μια συνεργασία και σκέφτηκα πως, παρ’ όλο που έχω κάνει πολύ μπαρόκ, δεν είχα ποτέ ως τώρα την ευκαιρία να συνδέσω τους δύο αυτούς συνθέτες, οι οποίοι, ενώ ζούσαν πολύ κοντά και έκαναν αναφορές ο ένας στα έργα του άλλου, ουδέποτε βρέθηκαν μεταξύ τους και συνομίλησαν». Μέσα από τη σύνθεση των μουσικών τους και τη χορογραφία ο Αντώνης Φωνιαδάκης επιχειρεί να δημιουργήσει ένα τοπίο όπου το φανταστικό, υποσυνείδητο και μυστικιστικό στοιχείο εναλλάσσεται και συνομιλεί με τον ωμό ρεαλισμό δημιουργώντας ένα ιδανικό «οικοσύστημα» συνάντησης των δύο συνθετών.

Ενα εγχείρημα-πρόκληση

Η παράσταση αποτελείται από τρία μέρη: το «Selon Desir», που ο Φωνιαδάκης έχει πρωτοπαρουσιάσει στο Μπαλέτο της Γενεύης, και τα «Air» και «Links», τα οποία χορογράφησε ειδικά για το Μπαλέτο της ΕΛΣ. «Το έργο παρουσιάζεται με τη μορφή σπονδυλωτής παράστασης» σημειώνει χαρακτηριστικά ο χορογράφος. «Η πρώτη χορογραφία είναι ένα κομμάτι ρεπερτορίου που είχα κάνει με το Μπαλέτο της Γενεύης, οι άλλες δύο είναι δημιουργίες για την ομάδα της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, η μία σε πουέντ με μια γραφή πιο κλασική, γιατί ήθελα να εξερευνήσω τις δυνατότητες της ομάδας. Αρα το “Links” ουσιαστικά έρχεται να δεθεί και σε αυτό, στο πώς συνδέονται τα συναισθήματα από το ένα κομμάτι στο άλλο. Μιλάμε για ένα τοπίο δυσανάλογο στο οποίο όλα έχουν σχέση μεταξύ τους».

Ο Αντώνης Φωνιαδάκης επισημαίνει πως τον ενδιαφέρει αυτή η πολυμορφία, τόσο για τη συγκεκριμένη βραδιά –το γεγονός ότι δεν υπάρχει κάτι γραμμικό, το οποίο έχει αρχή, μέση και τέλος και είναι αποσπασματικό, «αλλά πάντα από πίσω με σκέψη μουσικής και συναισθήματος» –όσο και για τη δουλειά του την ίδια, κάτι που μπορεί να ξαφνιάζει τους θεατές μέσα στην ίδια τη βραδιά. «Είναι μια καλή ευκαιρία να απενοχοποιηθώ από έναν ρόλο που ίσως κάποιοι νομίζουν ότι έχω. Είναι μια ευκαιρία να δείξω μια παλέτα που όλοι οι καλλιτέχνες έχουμε. Ηταν μια πρόκληση για μένα τόσο ως χορογράφο όσο και για την ομάδα η οποία κλήθηκε σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα να υπερασπιστεί τρεις διαφορετικές κατευθύνσεις από τον ίδιο δημιουργό».

Ο Φωνιαδάκης επαναλαμβάνει κάτι που έχει πει και στο παρελθόν: το γεγονός, δηλαδή, ότι οι δημιουργίες του δεν αντλούν από κάποιον συγκεκριμένο άξονα έμπνευσης. Εχουν να κάνουν με το τι τον απασχολεί τη δεδομένη στιγμή. Ωστόσο αναγνωρίζει ότι μια κατεύθυνση η οποία ενδιαφέρει και τα ίδια τα λυρικά θέατρα ανά τον κόσμο είναι έργα που βασίζονται σε γνωστές συνθέσεις της λεγόμενης κλασικής μουσικής. Σε κάθε περίπτωση, παρέχουν μια ασφάλεια. «Το λυρικό θέατρο αναγνωρίζει μέσω της μουσικής κάτι σημαντικό που θα ήθελε να το δει και σε μια άλλη μορφή, πέρα από την παρουσίαση μιας συναυλίας για παράδειγμα» λέει χαρακτηριστικά. «Από την άλλη πλευρά στα έργα αυτά υπάρχει μια πρόκληση που δεν τη συναντάς στα σύγχρονα. Εχουν ένα ιδιαίτερο βάρος αλλά και μεγάλη ευθύνη».

Ο ίδιος αντιμετωπίζει με σεβασμό τη μουσική. «Δεν τη χρησιμοποιώ κινηματογραφικά, ως background» λέει και συνεχίζει: «Βαδίζω παράλληλα, οπτικοποιώ τις εντάσεις και το συναίσθημα της μουσικής. Ουσιαστικά μιλάμε για παράλληλη δημιουργία παρτιτούρας. Η πρόκληση είναι να οδηγηθούμε σε κάτι αφαιρετικό και ταυτόχρονα ανθρώπινο».

O Φωνιαδάκης εργάστηκε με τον συνθέτη και μουσικολόγο Ζιλιέν Ταρίντ προκειμένου να δημιουργήσουν μια σύνθεση επάνω στην μπαρόκ μουσική και τους δύο κορυφαίους εκπροσώπους της. «Η μουσική του Μπαχ και του Χέντελ δημιουργεί από μόνη της ένα τοπίο στον χώρο που προκαλεί ατμόσφαιρα και θεατρικότητα» σημειώνει ο χορογράφος. «Για παράδειγμα, το πρώτο μέρος της βραδιάς με τα “Κατά Ματθαίον” και τα “Κατά Ιωάννη Πάθη” του Μπαχ έχει κάτι πολύ πιο πομπώδες και μεγαλεπήβολο σε σχέση με το τρίτο κομμάτι, που είναι πιο θλιμμένο, πιο μελαγχολικό. Η χροιά της μουσικής καταλαμβάνει τον χώρο με ένα πολύ συγκεκριμένο συναίσθημα».

Συνεργασία και στόχοι

Σχετικά με τον τίτλο της παράστασης «Links» –σύνδεσμοι ή συνδέσεις στην ελληνική γλώσσα –ο χορογράφος σχολιάζει: «Η μεγαλύτερη σύνδεση, η πιο σημαντική γέφυρα, είναι η σχέση μου και ο σύνδεσμός μου με την ομάδα. Ο αιώνιος σύνδεσμος του δημιουργού με τον ερμηνευτή. Θα έλεγα ότι η συγκεκριμένη δημιουργία είναι μια συνεχής μεταβλητή πλατφόρμα από την ώρα που δημιουργήθηκε ως την ώρα της παράστασης και είναι και το είδος της κινησιολογίας όπου τίποτα δεν είναι σταθερό, επειδή είναι μια ενέργεια που βιώνεται διαφορετικά κάθε φορά, άρα κάθε παράσταση είναι διαφορετική».

Πώς βίωσε άραγε τη συνεργασία του με το Μπαλέτο της ΕΛΣ όπου ετοιμάζεται να αναλάβει τη θέση του διευθυντή; «Είχα κάνει μια συνεργασία με τα παιδιά το 2006» λέει και συνεχίζει: «Από τότε ασφαλώς η ομάδα έχει διαφοροποιηθεί. Εχουν ενταχθεί σ’ αυτήν νέα πρόσωπα, ενώ και οι χορευτές με τους οποίους είχα τότε συνεργαστεί βρίσκονται πλέον σε διαφορετική κατάσταση, είτε σωματική είτε ψυχολογική. Θα έλεγα πως η συνεργασία ήταν και συνεχίζει να είναι έντονη. Οι χορευτές δουλεύουν σε ρυθμούς που δεν έχουν συνηθίσει και ευτυχώς έχουν αρχίσει να ανταποκρίνονται. Το ελπιδοφόρο είναι πως η πορεία κινείται ανοδικά. Είμαι ευχαριστημένος από την αποδοχή, η οποία δεν μπορώ να πω πως είναι καθολική, ωστόσο κάποιες εξαιρέσεις δεν αρκούν να μπλοκάρουν κάτι το οποίο το σύνολο έχει αποδεχθεί».

Εν όψει της ανάληψης των καθηκόντων του, αυτόν τον καιρό ενημερώνεται. Ποιος είναι άραγε ο βασικός στόχος του για τη νέα θέση του; «Να μπορέσω να τροφοδοτήσω τους χορευτές με πράγματα που θα τους ωφελήσουν».

πότε & πού:

Το «Links» θα παρουσιαστεί στις 3, 6, 10, 19, 22 και 23/4 στο θέατρο Ολύμπια.

Χορογραφία: Αντώνης Φωνιαδάκης – APOTOSOMA.
Επιμέλεια σκηνικών: Αντώνης Φωνιαδάκης & Σάκης Μπιρμπίλης.
Σχεδιασμός κοστουμιών: Τάσος Σοφρονίου.
Φωτισμοί: Σάκης Μπιρμπίλης.
Συμμετέχουν οι Α΄ Χορευτές, οι Σολίστ, οι Κορυφαίοι και το Corps de Ballet της ΕΛΣ, καθώς και σπουδαστές της Σχολής Χορού της ΕΛΣ.