Το επταήμερο του Διόδωρου

Το χιόνι είναι εδώ και είδαμε επιτέλους άσπρη μέρα

Φτάσαμε στο 2016 λοιπόν, έχουμε ήδη καταναλώσει το 16% του 21ου αιώνα. Τι γιορτές και χαρές τότε με το Millennium… Ποιος τις θυμάται; Εδώ δεν θυμόμαστε καλά-καλά ότι ψηφίσαμε τρεις φορές μέσα στο 2015 –και οι ακόμη πιο τυχεροί νεοδημοκράτες, τέσσερις. Πολύ περισσότερο, δεν θυμόμαστε καν τι κόμμα ψηφίσαμε, αλλιώς δεν θα είχαν βυθιστεί στο 20% στις δημοσκοπήσεις τα ποσοστά του ΣΥΡΙΖΑ και της ΝΔ και πάνω-κάτω στο όριο του 3% όλων των υπολοίπων κομμάτων –πλην της ΧΑ και του ΚΚΕ, οι ψηφοφόροι τους ξέρουν πολύ καλά τι επιλέγουν.

Οι πολιτικοί, είτε νικητές είτε ηττημένοι, προσπαθούν να ξεχάσουν τι έγινε το 2015: οι πρώτοι γιατί πρέπει να κάνουν άλλα από αυτά που υπόσχονταν, οι δεύτεροι επειδή έχασαν. Και έτσι, ενώ η χρονιά που έφυγε θα απασχολήσει πολύ τους ιστορικούς που θα προσπαθούν να καταλάβουν το πώς και το γιατί, στη μνήμη των συγχρόνων θα αποτελέσει μαύρη τρύπα. Θα είναι αυτό που λέμε «να φύγει και να μην ξαναγυρίσει» το 2015.

Μου φαίνεται πως βρισκόμαστε στη χειρότερη δυνατή κατάσταση –σε στιγμές απαισιόδοξες όμως αναρωτιέμαι «τι μας περιμένει ακόμα;». Λογικά, δεν μας περιμένει τίποτα: η κυβέρνηση θα εφαρμόσει όπως-όπως το δικό της μνημόνιο και θα κυβερνήσει με ορίζοντα τετραετίας, με την προοπτική πως σε τέσσερα χρόνια θα εισπράξει το αντίτιμο των υπηρεσιών που θα έχει προσφέρει. έχοντας ζήσει πέντε χρόνια ιλιγγιώδους περιδίνησης, λίγη πρόοδο να έχουμε, λίγο να πέσει η ανεργία και να ξαναρχίσει να κινείται η οικονομία, όλοι θα είμαστε ευχαριστημένοι, «ο Τσίπρας έβαλε τάξη επιτέλους, μπράβο του», θα λένε στα πρώην γαλάζια και μπλε καφενεία που δεν έγιναν και μάλλον δεν πρόκειται να γίνουν κόκκινα.

Αλλωστε η κυβέρνηση δεν κινδυνεύει από την αντιπολίτευση: και αν ακόμη διαλυθεί το τραγελαφικό συριζανέλ σχήμα, ο Πρωθυπουργός θα βρει συμμάχους για να κυβερνήσει. Επειδή όλοι θέλουμε να ξεχάσουμε και να ησυχάσουμε, όποιος προκαλέσει πρόωρες εκλογές θα το πληρώσει άσχημα στην κάλπη, έτσι μου φαίνεται. Και επειδή τα κόμματα μόνο την κάλπη υπολογίζουν, δεν είναι πιθανό να τολμήσει κάποιος να μας φέρει πάλι μπροστά σε αυτές.

Το σύνδρομο του σκορπιού

Αλλά είναι σε θέση ο ΣΥΡΙΖΑ να κυβερνήσει; Μπορεί ο σκορπιός να απαλλαγεί από το χούι του να κεντρίζει; Ο Αίσωπος λέει «όχι»: ο σκορπιός προτίμησε να πνιγεί μαζί με τον βάτραχο που τον μετέφερε στην πλάτη του από τη μια όχθη του ποταμιού στην άλλη παρά να στερηθεί την απόλαυση να ασκήσει τη δηλητηριώδη δύναμή του και να σκοτώσει τον βάτραχο.

Δεν άντεξε καν ο σκορπιός να περιμένει να τον οδηγήσει στην όχθη ο βάτραχος και μετά να τον σκοτώσει –είναι σε θέση ο Αλέξης Τσίπρας και η ομάδα του να περιμένουν να απολαύσουν νέα νίκη σε τρία-τέσσερα χρόνια; Νογάνε από deferred gratification ή θέλουν εδώ και τώρα να εξοντώσουν ακόμη έναν αντίπαλο; Αν αυτό θέλουν και έχουμε νέα πολιτική κρίση, τα χειρότερα είναι μπροστά μας, ημερολόγιό μου.

• Δέκα χρόνια τώρα, από το 2006 που βγήκε από τα σκοτάδια της Κουμουνδούρου και έγινε δημόσιο πρόσωπο ως υποψήφιος δήμαρχος Αθήνας, ο Αλέξης Τσίπρας έχει εκκαθαρίσει κάθε εμπόδιο στον δρόμο του: Αλαβάνο, Κουβέλη, Λαφαζάνη, Κωνσταντοπούλου και άλλους μικρότερους αρχηγίσκους στο ίδιο του το κόμμα. Παπανδρέου (σε συνεργασία με τον Σαμαρά), Βενιζέλο, Σαμαρά. Θα θέλει τώρα να ξεκάνει τον Μεϊμαράκη ή τον Μητσοτάκη, πριν γίνουν επικίνδυνοι;

• Μας έχουν ταράξει δεκαετίες τώρα περισπούδαστοι μαρξιστές διανοούμενοι του ΣΥΡΙΖΑ με βαθύτατες ταξικές και οικονομικές αναλύσεις –και τι έχει απομείνει τελικά ως πρακτική; Η πολιτική με την αρχαιότερη μορφή της, η αναμέτρηση για την εξουσία ατόμων και κομμάτων που αδιαφορούν πλήρως για το τι συμβαίνει στην κοινωνία. Ας πούμε, από ποια θεωρία, πέραν των ψηφοθηρικών, προκύπτει ότι πρέπει να επιβαρυνθούν και άλλο οι εργαζόμενοι και οι εργοδότες (άρα να επιβαρυνθεί η ανεργία) με εισφορές για να μη μειωθούν οι συντάξεις;

Αλλά οι συνταξιούχοι είναι περισσότεροι από τους ανέργους –τους οποίους και χαρτζιλικώνουν –είναι πάρα πολλές ψήφοι, σχεδόν 3.000.000. Για να τις πάρει, η κυβέρνηση προτιμά αυτή την εξάρτηση των νέων από τους γέροντες παρά να μειώσει (ή έστω να μην πειράξει) τις εργοδοτικές εισφορές ώστε να μειωθεί η ανεργία.

Ισως και επειδή ξέρει πως μόνο η ιδιωτική οικονομία μπορεί αυτή τη στιγμή να δημιουργήσει θέσεις εργασίας, τα οικονομικά του κράτους ελέγχονται από την τρόικα, δεν μπορεί να κάνει προσλήψεις. Και προκειμένου να ενισχύσει την ιδιωτική οικονομία, προτιμά οι άνεργοι να συντηρούνται από τους συνταξιούχους ώσπου με χρόνια με καιρούς να μπορεί πάλι το κράτος (οι πολιτικοί δηλαδή) να ελέγχουν την αγορά εργασίας.

Για να γίνει αυτό, προϋπόθεση είναι να μη χάσουν τον έλεγχο της αγοράς γενικώς, να συντηρηθεί η κατάσταση της κρατικοδίαιτης (και πολιτικά ελεγχόμενης) επιχειρηματικότητας. Αυτή τη βουλιμία για πλήρη εξουσία πάνω στην κοινωνία, πολιτική και οικονομική, οι συριζαίοι τη βαφτίζουν «πάλη κατά του νεοφιλελευθερισμού».

• Οχι ότι οι φιλελεύθεροι της ΝΔ είναι καλύτεροι: ο φιλελευθερισμός τους αρχίζει εκεί που τελειώνει ο δικός τους έλεγχος στο κράτος. Δεν μπορώ να φανταστώ τον Κυριάκο Μητσοτάκη, ας πούμε, να μειώνει τις οργανικές θέσεις του υπουργείου που διοικεί ή των ανδρών της προσωπικής του φρουράς –για άλλα υπουργεία ή τη φρουρά άλλων υπουργών, θα το έκανε.

Βγαίνει βέβαια κάπου-κάπου ο Ευκλείδης Τσακαλώτος να μας πει με τον χαριτωμένο τρόπο του πως το τάδε ή δείνα μέτρο έχει «ταξικό πρόσημο». Αυτά είναι για να τα αφηγείται μετά σε παμπ σε φίλους του οξφορδιανούς μαρξιστές, να τους περιγράφει με χιούμορ πώς τάπωσε στη Βουλή τους εκπροσώπους του κεφαλαίου· και να θαυμάζουν αυτοί τον φίλο τους καθηγητή που έγινε κομισάριος του λαού την κατάλληλη στιγμή, τώρα που πλησιάζουν τα στρογγυλά εκατό χρόνια από την επανάσταση των μπολσεβίκων.

• Θέλω να πω, ημερολόγιό μου, το μέγα ερώτημα για το 2016 είναι: Θα δημιουργήσει ο Αλέξης Τσίπρας κάποια νέα κρίση, εσωτερική ή εξωτερική, για να εδραιώσει την εξουσία του και να έχει τη χαρά της νέας νίκης; Θα πρέπει όμως να σκεφθεί και αυτό που είπε ο Σόιμπλε: πολλές φορές πάει η στάμνα στη βρύση για νερό, μία πάει και δεν γυρίζει.

Από αυτό κινδυνεύουμε –όλα τα άλλα, φτώχεια, ανεργία, φόροι, είναι δεδομένα. Αλλά αυτά τα δεδομένα μπορούν να αλλάξουν σιγά-σιγά αν δεν υπάρξει νέα πολιτική κρίση. Αν γίνει κάτι τέτοιο, το 2016 θα είναι χειρότερο από το 2015 –και μόνο που το σκέπτομαι, με πιάνει τρόμος.

Σφίγγουμε τα δόντια και προχωράμε λοιπόν. Αγνωστοι αι βουλαί των πολιτικών –δεν πρέπει να υπάρχει άλλη χώρα της Ευρώπης που η πολιτική να είναι τόσο αυτονομημένη από την κοινωνία, χώρα όπου οι πολιτικοί να αδιαφορούν παντελώς για τις συνέπειες των πολέμων που διεξάγουν μεταξύ τους. Η μόνη συνέπεια της συμπεριφοράς τους που μετράει για αυτούς είναι το αν κερδίζουν ή χάνουν ψήφους –πάλι καλά: ως τη Μεταπολίτευση το θέμα ήταν ποιος πολιτικός ελέγχει περισσότερα τάγματα ή τανκς.

Και οι ψήφοι δεν δίνονται με ορθολογικά κριτήρια –δεν υπάρχει τίποτα πιο ανορθολογικό από την εξουσία, εκτός από το να περιμένουμε οι πολίτες να ψηφίσουν ορθολογικά, να λάβουν υπ’ όψιν τους τι τους συμφέρει ή τι συμφέρει τη χώρα. Εκτός βέβαια και αν το συμφέρον είναι απολύτως συγκεκριμένο και προσωπικό, αυτό που προκύπτει από τις πελατειακές σχέσεις. Αλλιώς, μετράνε εικόνες και συναισθήματα, επιθυμίες και πάθη, φόβοι και ελπίδες.

Αυτά τα ευχάριστα για το νέο έτος. Και ένας επιπλέον χρόνος στην καμπούρα μας, και ένας ακόμη τόμος γεμάτος με σελίδες σου στη βιβλιοθήκη μου, ημερολόγιό μου. 25 τόμοι –ζωή να έχουμε, να ξεπεράσουμε τους 57 τόμους του Λένιν.

• Και μου ήρθε η αισιόδοξη σκέψη: δεν θα διακινδυνέψουν οι συριζαίοι να μην είναι κυβέρνηση το 2017, στην επέτειο των εκατό χρόνων. Το μπολσεβίκικο σύνδρομο θα μας σώσει από το σύνδρομο του σκορπιού –δεν θα γίνουν εκλογές και καταστροφές, καλή χρονιά θα έχουμε, ημερολόγιό μου!

diodorus@tovima.gr