Την απόφασή της να επαναπατρίσει στην Ιαπωνία την παραγωγή δικύκλων μικρού κυβισμού που έχει μεταφέρει στην Κίνα ανακοίνωσε η κορυφαία ιαπωνική εταιρεία μοτοσικλετών και αυτοκινήτων Honda. Αίσθηση προκαλεί ο λόγος τον οποίο επικαλείται η Honda για την απόφασή της αυτή: η Κίνα έχει εξελιχθεί σε έναν «πολύ ακριβό» τόπο παραγωγής, ισχυρίζεται!
Το ερώτημα που ανακύπτει πλέον είναι αν η απόφαση της ιαπωνικής εταιρείας οφείλεται σε λόγους πολιτικούς και διπλωματικούς ή σε λόγους οικονομικούς. Αν ο βιομηχανικός επαναπατρισμός της Honda υποδηλώνει δηλαδή ότι η Κίνα χάνει την ελκυστικότητά της ως χώρα βιομηχανικής παραγωγής σε βαθμό που κινδυνεύει να πάψει να λογίζεται ως το «εργοστάσιο του πλανήτη».
Οπως και πολλοί άλλοι ιαπωνικοί επιχειρηματικοί όμιλοι, η Honda έχει εδώ και χρόνια επενδύσει σε μονάδες κατασκευής στην Κίνα. Από το 2002 συγκεκριμένα έχει αποφασίσει να κατασκευάζει εκεί τα μικρού κυβισμού δίτροχά της, εκμεταλλευόμενη συν τοις άλλοις και τη γειτνίαση με τη χώρα αυτή του φθηνού μεν αλλά με υψηλές ειδικεύσεις εργατικού δυναμικού. Παρά ταύτα για τη Honda και για τις άλλες ιαπωνικές επιχειρήσεις η μετεγκατάσταση στην Κίνα ουδέποτε αποτέλεσε απλή υπόθεση λόγω των διπλωματικών διαφορών που έχουν Τόκιο και Πεκίνο.
Η προ διετίας σινοϊαπωνική κρίση για την κυριαρχία στα νησιά Σενκάκου-Ντιαογιού, για παράδειγμα, ανάγκασε την Toyota να καταργήσει προσωρινά την παραγωγή της στη μονάδα που είχε «στήσει» στο Πεκίνο. Μόνο τον Σεπτέμβριο του 2012 το εμπάργκο που κήρυξαν οι κινέζοι καταναλωτές στα ιαπωνικά προϊόντα είχε στοιχίσει στην Toyota πτώση των πωλήσεών της κατά 40,5% στην Κίνα.
Σύμφωνα με ρεπορτάζ της εφημερίδας «Le Figaro», η σινοϊαπωνική καχυποψία δεν έχει διαλυθεί και ούτε πρόκειται να διαλυθεί σύντομα. Θα σκιάζει για χρόνια ακόμη τις διπλωματικές και μοιραία τις οικονομικές σχέσεις Πεκίνου και Τόκιο. Εν προκειμένω ωστόσο τα κίνητρα επαναπατρισμού της συγκεκριμένης μονάδας παραγωγής της Honda είναι μάλλον οικονομικά, υποστηρίζει η γαλλική εφημερίδα. Και τα οικονομικά αυτά κίνητρα συνοψίζονται στη ραγδαία αύξηση του μισθολογικού κόστους στην Κίνα, που έχει ροκανίσει την ανταγωνιστικότητα της χώρας.
Μύθος τα φθηνά χέρια
Ερευνα της Bank of America κατέδειξε ότι ενώ το μισθολογικό κόστος αυξανόταν στην Κίνα κατά 12,5% κατά μέσον όρο την περίοδο από το 2006 ως το 2010, το 2010 η αύξηση εκτινάχθηκε στο 22,8% και έκτοτε διατηρήθηκε σε πάρα πολύ υψηλά ποσοστά. Στις επαρχίες της Σανγκάης και του Σέντσεν, εκεί δηλαδή όπου θεωρείται ότι χτυπά η βιομηχανική καρδιά της Κίνας, ο μέσος μισθός του βιομηχανικού εργάτη ανέρχεται σήμερα σε 2.000 γουάν (280 ευρώ). Μοιάζει χαμηλό το ποσό, αλλά αν συνυπολογίσει κανείς τη συγκριτικά χαμηλή παραγωγικότητα και τις δαπάνες αποθήκευσης και μεταφοράς των εμπορευμάτων τα λειτουργικά κόστη αυξάνονται κατακόρυφα.
Στα υψηλά αυτά λειτουργικά κόστη θα πρέπει να προσθέσει κανείς και την αβεβαιότητα με το δικαστικό σύστημα της Κίνας την οποία αντιμετωπίζει κάθε ξένη εταιρεία που μεταφέρει μέρος της παραγωγής της εκεί. Η γαλλική εταιρεία συμβούλων Natixis είχε δημοσιεύσει έρευνά της το 2012 σύμφωνα με την οποία, λαμβάνοντας υπόψη τις εξελίξεις στην Κίνα, το εργατικό κόστος στη χώρα θα έχει φθάσει στο επίπεδο του αμερικανικού το έτος 2016 και στο επίπεδο του ιαπωνικού το 2019.
Πάμφθηνο νόμισμα
Ασφαλώς τα ίδια δεν ισχύουν για άλλες χώρες της Νοτιοανατολικής Ασίας, όπως φέρ’ ειπείν το Βιετνάμ, όπου επίσης έχει εγκαταστήσει μονάδες παραγωγής η Honda. Ωστόσο η εταιρεία δεν μεταφέρει τις κινεζικές μονάδες παραγωγής της στο Βιετνάμ. Τις επαναπατρίζει στην Ιαπωνία. Και αυτό συμβαίνει και για έναν άλλο μείζονα λόγο που άπτεται των συναλλαγματικών ισοτιμιών: «Για να εκμεταλλευθεί την πτώση του γεν, το οποίο την τελευταία τριετία έχει χάσει περισσότερο από το 30% της αξίας του έναντι του αμερικανικού δολαρίου», όπως γράφει ο ρεπόρτερ Νταμιέν Ντιράν στον «Figaro».
Η αισθητή υποχώρηση της ισοτιμίας του ιαπωνικού νομίσματος έχει καταστήσει πολύ πιο συμφέρουσα τη βιομηχανική παραγωγή εντός της ιαπωνικής επικράτειας, κυρίως για προϊόντα που προορίζονται για την εσωτερική αγορά, όπως είναι το 50άρι σκουτεράκι Giorno, το οποίο θα κατασκευάζεται σύντομα από τη μονάδα παραγωγής στο Οτσου, στα νοτιοδυτικά της χώρας.
Πέρα από τα οικονομικά και συναλλαγματικά οφέλη, ο επαναπατρισμός μέρους της παραγωγής της Honda εντάσσεται επίσης σε μια αλλαγή στρατηγικής, που «θα έχει συνέχεια στον χρόνο», όπως διευκρίνισαν στελέχη της εταιρείας σε συνέντευξη Τύπου που έδωσαν στο Τόκιο. «Η παραγωγή του Giorno σηματοδοτεί την επιστροφή μας στην εσωτερική παραγωγή» σημείωσαν. Αν είναι έτσι, τότε φαίνεται πως η Honda δεν «σβήνει» απλώς την Κίνα από τους εταιρικούς της χάρτες αλλά αρχίζει να αμφισβητεί και τις αρετές της παγκοσμιοποίησης. Είναι προφανώς ακόμη πολύ νωρίς για να πει κανείς αν η ιαπωνική εταιρεία θα δημιουργήσει ένα ρεύμα αμφισβήτησης και αν το ρεύμα αυτό μπορεί να είναι εγχώριας ή και διεθνούς εμβέλειας.
Αλέξανδρος Καψύλης
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
