Παρά τις διακρίσεις και τα βραβεία (σημαντικότερο όλων το Μεγάλο Βραβείο της Επιτροπής στο προπέρσινο Φεστιβάλ Βενετίας), παρά τους ύμνους πολλών συναδέλφων –Ελλήνων και ξένων -, η ωμή αλήθεια είναι ότι τα «Αδέσποτα σκυλιά» του μαλαισιανού auteur Τσάι Μινγκ Λιανγκ ανήκουν στις ταινίες για τις οποίες κάποιοι θεατές, στους οποίους συμπεριλαμβάνω τον εαυτό μου, πρέπει κυριολεκτικά να κοπιάσουν για να τις παρακολουθήσουν.
Κάποιοι άλλοι, εξοικειωμένοι ενδεχομένως με το σινεμά του, φυσικά, όχι. Ομολογώ πάντως από την αρχή ότι είχα απωθήσει τόσο πολύ αυτή την ταινία όταν την είδα για πρώτη φορά στο Φεστιβάλ Βενετίας πριν από δύο χρόνια που την είχα ξεχάσει. Γι’ αυτό και την ξαναείδα. Και θέλω ακόμη πιο έντονα να την ξεχάσω.
Είναι ευκολία να μιλήσει κανείς για τη μεγάλη διάρκεια των πλάνων, κάποια από τα οποία κρατούν (καταμετρημένα) 15 λεπτά. (Προς το τέλος, όσοι πάτε –και δεν λέω σε κανέναν να μη δει την ταινία –θα δείτε ένα ζευγάρι να στέκεται όρθιο και να κοιτάζει μπροστά, αμίλητο επί ένα τέταρτο. Είναι η φωτογραφία που δημοσιεύεται εδώ.)
Το μεγάλο σε διάρκεια πλάνο μπορώ ως έναν βαθμό να το ανεχθώ. Στο κάτω-κάτω ο Αντρέι Ταρκόφσκι και ο Θόδωρος Αγγελόπουλος αυτό δεν έκαναν; Αν κάτι δεν μπορώ με τίποτε να ανεχθώ είναι την επιβαλλόμενη ψευδαίσθηση ότι παρακολουθώ κάτι πολύ σημαντικό ενώ στην πραγματικότητα παρακολουθώ κινηματογράφο χωρίς τα στοιχειώδη. Γιατί τα «Αδέσποτα σκυλιά» δεν έχουν: α) σενάριο, β) διαλόγους (η ταινία δεν είναι βωβή), γ) ερμηνείες, δ) ρυθμό και κυρίως ε) νόημα. Παρακολουθώ, δηλαδή, Α-κινηματογράφο.
Ολη η καριέρα του Τσάι Μινγκ Λιανγκ που χτίστηκε στα μεγάλα φεστιβάλ τα οποία, ως γνωστόν, αναζητούν το «εκκεντρικό» και «εξωτικό» στηρίζεται σε αυτά τα δεδομένα. Ενα τρύπιο ταβάνι στην «Τρύπα», ένας πορνοστάρ που κάνει σεξ με καρπούζια στα «Ταξιδιάρικα σύννεφα» και πάει λέγοντας.
Τα «Αδέσποτα σκυλιά» είναι ένα καρουζέλ από μονοπλάνα που υποθέτω κάτι θέλουν να πουν για τη μονοτονία της ζωής, μόνο που το λένε επίσης μονότονα, πληκτικά και πολύ κουραστικά. Μια γυναίκα χτενίζεται. Πέντε λεπτά. Δύο παιδιά περπατούν δίπλα σε ένα τεράστιο δέντρο. Αλλα πέντε λεπτά. Ενας άντρας προσπαθεί να τραβήξει μια βάρκα και στη συνέχεια να τη σπρώξει. Αλλα πέντε λεπτά. Ανθρώπινοι στύλοι κρατούν διαφημιστικές ταμπέλες στη μέση της κίνησης. Αλλα πέντε λεπτά. Ενας άντρας ουρεί στα χωράφια. Μια γυναίκα κατεβάζει το βρακί της και επίσης ουρεί (νομίζω) μπροστά σε έναν πίνακα. Σε μια άλλη σκηνή ένας τύπος επί πέντε λεπτά τρώει ένα κοτόπουλο. Και σε μια άλλη επί άλλα πέντε λεπτά ένα «κεφάλι» λάχανο. Είναι σινεμά αυτό;
Το μεγαλύτερο όπλο του Τσάι Μινγκ Λιανγκ είναι ο σαδισμός. Ο άνθρωπος γουστάρει να βασανίζει τόσο τους συνεργάτες του (κυρίως τους ηθοποιούς) όσο και τους θεατές του. Το μούδιασμα στα πόδια των δύο ηθοποιών της σκηνής που αναφέρω στην αρχή δεν νομίζω να απέχει και τόσο από το στριφογύρισμα πολλών θεατών στην αίθουσα, ενώ αναμένουν, και αναμένουν, και αναμένουν να τελειώσει το μαρτύριό τους.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
