Το πρόβλημα με τη λίστα φαρμάκων

Το καλοκαίρι του 2012 και ενώ η οικονομική κρίση της χώρας μας χειροτέρευε, ο κόσμος του φαρμάκου βίωνε τις συνέπειες της προηγούμενης εποχής, του λεγόμενου «πάρτι», το οποίο φυσικά σε μεγάλο βαθμό συνέχιζε.

Ολοι, οι πραγματικοί ειδικοί του φαρμάκου, ανησυχούσαμε για τον τρόπο που οι εμπλεκόμενοι στη διαχείριση του φαρμάκου ασκούσαν τη μακρο- ή μικρο-πολιτική τους, και ήταν φανερό ότι η κατάσταση δεν θα μπορούσε να συνεχιστεί με αυτόν τον τρόπο.

Ετσι το καλοκαίρι του 2012 και ενώ η κυβέρνηση άρχισε να παίρνει μέτρα αποσπασματικά, χωρίς σχέδιο, χωρίς στρατηγική, χωρίς τακτική, χωρίς στόχευση, χωρίς αντίληψη, χωρίς συνέπεια, η εύκολη λύση ήταν ο περιορισμός της άμεσης δαπάνης για το φάρμακο, ενώ κανένας δεν μπορούσε φυσικά να υπολογίσει τις άμεσες και έμμεσες συνέπειες των «μέτρων» στη δημόσια υγεία και κατά συνέπεια στην οικονομία.

Τον Σεπτέμβριο λοιπόν του 2012 με έναν καλό συνάδελφο προσκληθήκαμε να παρακολουθήσουμε ένα σχολείο στο Πανεπιστήμιο Karolinska της Σουηδίας. Το σχολείο αυτό απευθυνόταν σε ειδικούς από όλον τον κόσμο, ήταν υπό την αιγίδα του ΠΟΥ και δίδασκε τον τρόπο που εφαρμόστηκε η «Κloka Listan («Σοφή Λίστα») για τα φάρμακα στη Στοκχόλμη. H Kloka Listan είναι ένα δημιούργημα ειδικών, εκδίδεται κάθε έτος και ουσιαστικώς βαθμολογεί όλα τα φάρμακα, ανά κατηγορία και ένδειξη. Ετσι το Σύστημα Υγείας αποζημιώνει μόνο τα καλύτερα από αυτά. Συνολικώς η λίστα αυτή, για την πρωτοβάθμια περίθαλψη, περιλαμβάνει μόνο 200 φάρμακα. Φυσικά η λίστα αποτελεί και θεραπευτικό πρωτόκολλο και διανέμεται σε δεύτερη, πιο εκλαϊκευμένη έκδοση στον γενικό πληθυσμό για ενημέρωσή του.

Σε μια από τις συναντήσεις που είχαμε με τον καθηγητή της Κλινικής Φαρμακολογίας του Karolinska Γεώργιο Παναγιωτίδη και τον καθηγητή Φαρμακοεπιδημιολογίας Ulf Bergman, προσπαθήσαμε να εξηγήσουμε την κατάσταση στην Ελλάδα προκειμένου να βρεθεί μια επιστημονική λύση. Ο καθηγητής Bergman, πριν τελειώσουμε τη διήγηση, μας ρώτησε, χωρίς να χάνει χρόνο, ποιος από εμάς ή ποιος άλλος είναι φαρμακοεπιδημιολόγος στην Ελλάδα. Του απαντήσαμε κανένας. Και τότε ο πρόσχαρος ως εκείνη τη στιγμή καθηγητής μάς κοίταξε σοβαρά και δήλωσε: Τότε στην Ελλάδα δεν έχετε πρόβλημα.

Εμβρόντητοι αναρωτηθήκαμε τι εννοεί και μας εξήγησε το προφανές: ότι χωρίς φαρμακοεπιδημιολογία έχουμε μια δυσάρεστη κατάσταση, αλλά σίγουρα δεν έχουμε πρόβλημα. Χρειάζεται φαρμακοεπιδημιολογική μελέτη για να γίνει η κατάσταση πρόβλημα και μετά να λυθεί. Χρειάζεται να γνωρίζουμε τον αριθμό των ασθενών, το θεραπευτικό σχήμα και άλλα σχετικά και τότε μπορεί να κριθεί αν δαπανώνται πολλά ή λίγα και για ποιον λόγο. Χωρίς τα παραπάνω, κάθε οικονομική ή άλλη εκτίμηση είναι εικασία.

Στο μεταξύ ιδρύθηκε Εργαστήριο Κλινικής Φαρμακολογίας στην Ιατρική Σχολή της Θεσσαλονίκης, φτιάχτηκε φαρμακοεπιδημιολόγος, ξεκίνησε συνεργασία με τους Σουηδούς και άλλους ειδικούς σε όλη την Ευρώπη, και περιμένουμε, πιο ώριμοι, και από την κατάλληλη θέση, άμεση πρόσβαση στα δεδομένα, για να αρχίσουμε επιτέλους να διαμορφώνουμε το πρόβλημα.

Η λύση προσεχώς.