Data

Η ερευνητική δημοσιογραφία, ένα είδος με το οποίο ο Τύπος έπαιξε τον ρόλο του ως ελεγκτή της εξουσίας και του «συστήματος» (μολονότι και ο Τύπος είναι ένα σύστημα), επανεφευρίσκεται και πάλι χάρη στη δημοσιογραφία των δεδομένων, τη δημοσιογραφία των data. Η αποκάλυψη των 100.000 ονομάτων που επωφελήθηκαν ενός ευρύτατου μηχανισμού αποφυγής φόρων, τον οποίο είχε ενορχηστρώσει η ελβετική θυγατρική γνωστής βρετανικής τράπεζας, είναι μια εκδήλωση, σε πλανητικό πλέον επίπεδο, της ερευνητικής δημοσιογραφίας 2.0, δηλαδή της ερευνητικής δημοσιογραφίας του Διαδικτύου και των νέων τεχνολογικών εργαλείων.

Τα περισσότερα μέσα είχαν εγκαταλείψει την ερευνητική δημοσιογραφία λόγω του μεγάλου κόστους. Απαιτούσε πολλές επενδύσεις σε ανθρώπινους και οικονομικούς πόρους αλλά και σε χρόνο. Μόνο μερικά μεγάλα μέσα, όπως η εφημερίδα The New York Times, συνέχιζαν να υπηρετούν το είδος αυτό –και για λόγους δημοσιογραφικής παράδοσης και κουλτούρας. Χάρη στα δεδομένα, δηλαδή τα ψηφιοποιημένα αρχεία, και με τη βοήθεια τεχνολογικών εργαλείων που επιτρέπουν την επεξεργασία τους και την ταξινόμηση των πληροφοριών, η ερευνητική δημοσιογραφία αποκτά και πάλι μέγεθος. Τα Luxleaks, για τη φοροαποφυγή μέσω Λουξεμβούργου, και τα Swissleaks είναι αποκαλύψεις αυτής της δημοσιογραφίας των δεδομένων.

Η επιχείρηση για τα Swissleaks ήταν πραγματικά πλανητική αφού πήραν μέρος 154 δημοσιογράφοι από 54 χώρες (και τα δικά μας Νέα). Η όλη επιχείρηση ενορχηστρώθηκε από το Διεθνές Κονσόρτσιουμ Ερευνητικής Δημοσιογραφίας (ICIJ), με τη βοήθεια νέων τεχνολογικών εφαρμογών όπου η ανταλλαγή πληροφοριών και τεκμηρίων γίνεται μέσω κρυπτογραφημένων μηνυμάτων.

Είναι σίγουρο ότι αυτό το δημοσιογραφικό είδος θα αναπτυχθεί ακόμη περισσότερο στο μέλλον καθώς τα data καλύπτουν όλο και περισσότερες πτυχές του δημόσιου και του ιδιωτικού βίου.

Αξίζει να επισημανθεί ότι αυτές οι αποκαλύψεις γίνονται και φιλοξενούνται από παραδοσιακά μέσα, κυρίως εφημερίδες. Το παραδοσιακό newsroom διαθέτει όλη τη νομιμοποίηση για τέτοιου είδους αποκαλύψεις. Κυρίως διαθέτει όμως την αξιοπιστία, το σημαντικότερο στοιχείο για το κοινωνικό κύρος τέτοιων πληροφοριών.