«Μάχη» για να μην αδειάσουν τα ταμεία του κράτους

Την ώρα που η κυβέρνηση αγωνίζεται στο ευρωπαϊκό γήπεδο να πετύχει ένα καλύτερο (από το Μνημόνιο) Πρόγραμμα Σταθερότητας και Ανάπτυξης για την Ελλάδα, χωρίς να γνωρίζει κανείς την έκβαση της διαπραγμάτευσης, στην Αθήνα στο υπουργείο Οικονομικών δίνεται η «μάχη του ταμείου».

Δεδομένου ότι η νέα πολιτική ηγεσία, οι αναπληρωτές υπουργοί επί των εσόδων κυρία Νάντια Βαλαμβάνη και επί των δαπανών και του προϋπολογισμού κ. Δημήτρης Μάρδας, κολυμπάει από την πρώτη ημέρα σε βαθιά νερά, τα στελέχη του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους ανέλαβαν να κοντρολάρουν τη ροή εσόδων και δαπανών του Δημοσίου.

Προφανής στόχος είναι να μη μείνει από ρευστό το Δημόσιο και να καλυφθούν όχι μόνο οι τρέχουσες ανάγκες (πληρωμές μισθών, συντάξεων, τόκων εξυπηρέτησης του χρέους, προμήθειες) αλλά να εξασφαλισθούν οι αναγκαίοι πόροι ώστε να πληρωθούν χρεολύσια ύψους 1,4 δισ. ευρώ προς το ΔΝΤ τον Μάρτιο.

Η προσπάθεια που καταβάλλεται είναι συντονισμένη και επίπονη και αυτό που μπορούν να διαβεβαιώσουν έγκυρες πηγές είναι ότι με τη σημερινή ροή των εσόδων (και παρά την υστέρηση περίπου 600 εκατ. ευρώ που υπήρξε τον Ιανουάριο) είναι ήδη εξασφαλισμένη η κάλυψη του συνόλου των αναγκών και τον Μάρτιο.

Από εκεί και πέρα, χωρίς νέο δανεισμό, θα απαιτηθεί μεγάλη προσπάθεια να αυξηθούν τα έσοδα του Δημοσίου που κλονίστηκαν λόγω των εκλογών και της αναμονής της νέας ρύθμισης των οφειλών προς το Δημόσιο ώστε να εκτελείται ο προϋπολογισμός σύμφωνα με τους στόχους που είχαν τεθεί τον περασμένο Νοέμβριο.

Τι λένε οι αριθμοί

Η εικόνα αυτή ξεκινά από το γεγονός ότι στα ταμεία του Δημοσίου υπήρχαν στο τέλος Ιανουαρίου ρευστά διαθέσιμα ύψους 1,9 δισ. ευρώ. Ετσι ξεπεράστηκε χωρίς πρόβλημα η υστέρηση των εσόδων από την αναβολή στην πληρωμή των περιοδικών δηλώσεων ΦΠΑ κατά έναν μήνα (από τις 31 Ιανουαρίου στις 28 Φεβρουαρίου), απόφαση που έλαβε η γενική γραμματέας Εσόδων κυρία Κατερίνα Σαββαΐδου για καθαρά προεκλογικούς λόγους. Τα έσοδα αυτά αναμένονται πλέον στο τέλος Φεβρουαρίου, οπότε η εικόνα θα αλλάξει.

Παράλληλα για την αντιμετώπιση του προβλήματος της εισπραξιμότητας του ΦΠΑ έχουν υποβληθεί στη νέα ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών δύο προτάσεις ριζικής αλλαγής του τρόπου είσπραξης του φόρου που στηρίζονται στο μοντέλο που εφάρμοσε η Πορτογαλία:

1. Στις online συναλλαγές με χρεωστικές ή πιστωτικές κάρτες ο ΦΠΑ να συγκεντρώνεται από τις τράπεζες (με μικρή προμήθεια, π.χ. 1 επί τοις χιλίοις) και να αποδίδεται στην Εφορία.

Το ίδιο θα υποχρεωθούν να κάνουν όλες οι επιχειρήσεις λιανικής, να καταθέτουν αυθημερόν στην τράπεζα τον ΦΠΑ που αναλογεί στις εισπράξεις με μετρητά. Οι τράπεζες θα αποδίδουν για λογαριασμό τους και αυτό το ποσό.

2. Για τις επιχειρήσεις με μικρό τζίρο προτείνεται να ανατεθεί η ευθύνη απόδοσης του ΦΠΑ στους λογιστές τους. Αυτό μπορεί να γίνεται κάθε εβδομάδα έναντι αμοιβής (κάτι ανάλογο με την προμήθεια των τραπεζών) που θα καθοριστεί και μπορεί να επιβαρύνει το Δημόσιο.

Επίσης είναι πολύ κοντά η απόφαση ο ΦΠΑ στις προμήθειες του Δημοσίου να παρακρατείται αυτόματα κατά την εξόφληση των τιμολογίων.

Τι θα γίνει με τη ρύθμιση

Εκτός του ΦΠΑ, το μεγάλο πρόβλημα είναι το «ναυάγιο» της ρύθμισης των 100 δόσεων για δύο λόγους:

–Η προθεσμία που δόθηκε (πάλι για προεκλογικούς λόγους) προκειμένου να υπαχθεί κάποιος στη νέα ρύθμιση εκπνέει στο τέλος Μαρτίου. Αρα δεν προσέρχεται κανείς.

–Οι προεκλογικές εξαγγελίες της κυβέρνησης του πρωθυπουργού κ. Αλέξη Τσίπρα δημιούργησαν προσδοκίες για μια ακόμη πιο ευνοϊκή ρύθμιση. Ετσι η ρύθμιση ατόνησε και χάθηκαν έσοδα ύψους 170 εκατ. ευρώ που αναμένονταν τον Ιανουάριο.

Κατόπιν τούτων επείγει η θεσμοθέτηση και ανακοίνωση της νέας ρύθμισης οφειλών στο Δημόσιο. Οπως θυμούνται στελέχη του Γενικού Λογιστηρίου, στη ρύθμιση οφειλών παρελθόντων οικονομικών ετών, όπως λεγόταν, με τα αντικειμενικά κριτήρια φορολογίας των επαγγελματιών στηρίχθηκε η ανάκαμψη των εσόδων του Δημοσίου επί υπουργίας Αλέκου Παπαδόπουλου, στον οποίο αναφέρθηκε στις πρώτες δηλώσεις του ο νυν υπουργός Οικονομικών Γιάνης Βαρουφάκης.

Υπεραποδίδει ο ΕΝΦΙΑ

Ιδιαίτερα ενθαρρυντική είναι η εικόνα από τις εισπράξεις του ΕΝΦΙΑ. Ο φόρος που ίσως αποτέλεσε «κλειδί» στις πολιτικές εξελίξεις έχει αποδώσει ήδη στο Δημόσιο πάνω από 2 δισ. ευρώ (οι πέντε δόσεις), ενώ απομένει και η έκτη, τελευταία δόση, του Φεβρουαρίου, από την οποία αναμένονται έσοδα ύψους 390 εκατ. ευρώ. Η εισπραξιμότητα του φόρου έχει ξεπεράσει τις αρχικές προσδοκίες και η αλλαγή του στο μέλλον θα είναι ιδιαίτερα δύσκολη για την κυβέρνηση.

Για τα έσοδα του Φεβρουαρίου η κατάσταση έχει ως εξής:

–Στις 27 του μήνα έχει προγραμματιστεί η γενική συνέλευση των μετόχων της Τράπεζας της Ελλάδος προκειμένου να εγκριθεί ο ισολογισμός για το 2014 και να αποδοθεί στο Δημόσιο μέρισμα 620 εκατ. ευρώ.

Επίσης αναμένονται έσοδα 250 εκατ. ευρώ από τα ευρωπαϊκά ταμεία για συγχρηματοδοτούμενα έργα του ΠΔΕ και γίνονται προσπάθειες να έρθουν νωρίτερα πόροι 180 εκατ. ευρώ από ευρωπαϊκά προγράμματα.

Υπό αυτές τις συνθήκες το Δημόσιο εξόφλησε υποχρεώσεις του ΕΟΠΠΥ προς γιατρούς, φαρμακεία, κλινικές και προμηθευτές ύψους 270 εκατ. ευρώ στις 27 Ιανουαρίου, γεγονός που προκάλεσε έκπληξη καθώς ήταν μια εξέλιξη αντίθετη στην εικόνα των άδειων ταμείων που είχε καλλιεργηθεί.