Τον Δεκέμβριο του 2011 σε δικαστήριο της Νέας Υόρκης ξεκίνησε μια από τις μεγαλύτερες δίκες όλων των εποχών κατά της Wall Street. Η αίθουσα ήταν ασφυκτικά γεμάτη. Οχι όμως από δημοσιογράφους ή άλλους περίεργους που συνωστίζονται για να ανεβάσουν την αδρεναλίνη τους βλέποντας στο εδώλιο «αυτόν τον άθλιο κοντά στους αστυνόμους να σπαρταράει σαν ψάρι από τους λυγμούς» όπως εξιστορεί ο Βασίλης Νικολαΐδης στην «Οδό Σανταρόζα». Η αίθουσα ήταν γεμάτη από τους… 110 δικηγόρους που εκπροσωπούσαν 16 εκ των μεγαλυτέρων τραπεζών του πλανήτη –αυτές ήταν οι «άθλιες» (ας μας επιτραπεί ποιητική αδεία ο χαρακτηρισμός) που κάθονταν στο εδώλιο του κατηγορουμένου. Και απέναντί τους είχαν μια μικρή ομάδα συνεργατών του δικηγορικού γραφείου Quinn Emanuel Urquhart & Sullivan με επικεφαλής τον Φιλίπ Σελέντι.
«Ηταν κωμικό το θέαμα, καθώς ο Σελέντι και οι συνεργάτες του ζητούσαν από τις τράπεζες δεκάδες δισεκατομμύρια δολάρια ως αποζημίωση για τα κακά που έπραξαν πριν και κατά τη χρηματοπιστωτική κρίση» γράφουν οι «Financial Times». «Από την πρώτη ημέρα, όταν είδαμε απέναντί μας όλο αυτό το πλήθος των συναδέλφων, καταλάβαμε ότι το εγχείρημά μας δεν θα ήταν εύκολο. Αντιληφθήκαμε ότι θα βρίσκαμε πολυπληθή στρατεύματα απέναντί μας» δήλωσε στη βρετανική εφημερίδα ο Σελέντι. Τρία χρόνια μετά, το «αστείο» είναι ότι ο αμερικανός δικηγόρος και οι συνεργάτες του πέτυχαν κάτι που ελάχιστοι πίστευαν: ότι θα αναγκάσουν τη Wall Street να πληρώσει. Και το ποσό που έχουν πληρώσει μέχρι στιγμής δεν είναι αστείο: 20 δισ. δολάρια.
Σύμφωνα με το κατηγορητήριο, οι τράπεζες εσκεμμένα «τοξικοποιούσαν» επενδυτικά προϊόντα που πωλούσαν σε επενδυτές αλλά και σε κρατικές εταιρείες, όπως οι στεγαστικές τράπεζες Feddie Mac και Fannie Mae. Η «τοξικοποίηση» γινόταν συνδέοντας τα επενδυτικά αυτά «πακέτα» με στεγαστικά δάνεια τα οποία χορηγούσαν οι τράπεζες γνωρίζοντας ότι οι δανειολήπτες δεν επρόκειτο να τα αποπληρώσουν ποτέ.
«Σε κάτι μακρο-απαισιόδοξους τύπους σαν κι εμένα οι δυνάμεις εν γένει που στήριξαν και στηρίζουν το αμερικανικό τραπεζικό σύστημα μοιάζουν ακαταμάχητες. Από την άλλη πλευρά όμως, είναι πιεστική η απαίτηση των Αμερικανών που έχασαν τα χρήματά τους και τις δουλειές τους μετά την κρίση του 2008 να αποδοθεί κάποιου είδους δικαιοσύνη» σημειώνει ο Φιλίπ Σελέντι.
Μα τι τύπος είναι αυτός που αυτοχαρακτηρίζεται «μακρο-απαισιόδοξος», που διανθίζει τα λεγόμενά του με τσιτάτα του βρετανο-αυστριακού φιλοσόφου Λούντβιχ Βίτγκενσταϊν και αναφέρεται στην πρόσφατη μελέτη του γάλλου οικονομολόγου Τομά Πικετί για τις εισοδηματικές ανισότητες; Τι είδους δικηγόρος είναι αυτός που υιοθετεί προκλητικούς νεολογισμούς, όπως η έκφραση «οργανωμένο χρήμα» του αμερικανού δημοσιογράφου του «The New Yorker» Τζορτζ Πάκερ, για να αποφανθεί ότι «μόνο οι οργανωμένοι πολίτες μπορούν να αντιμετωπίσουν το οργανωμένο χρήμα»; Τι είδους Αμερικανός είναι αυτός που μιλά για το χρήμα σαν να πρόκειται για εξ ορισμού προϊόν εγκλήματος;
Πολύ… αριστερός
Ξεκινώντας από το τέλος θα πρέπει να παρατηρήσει κανείς ότι ο Φιλίπ Σελέντι δεν είναι και τόσο Αμερικανός.Ο πατέρας του Σελέντι, συνταξιούχος γιατρός σήμερα, είναι Ούγγρος. Μετανάστευσε σε ώριμη ηλικία στην Αμερική. Αφού αντιμετώπισε τα σοβιετικά τανκς στους δρόμους της Βουδαπέστης το 1956, διέφυγε στο Βέλγιο, όπου και σπούδασε. Στη γαλλόφωνη Βαλλονία οφείλει ο Σελέντι το γαλλικό όνομα (το γράφει Philippe). Ο ίδιος επέλεξε να φοιτήσει σε οικοτροφείο για να γλιτώσει από το διαζύγιο των γονιών του. «Επί χρόνια ολόκληρα οι γονείς μου μήνυαν ο ένας τον άλλον κι εγώ αναζητούσα εναγωνίως ένα ουδέτερο έδαφος για να βρω την ηρεμία μου» δηλώνει στους «FT».
Τώρα, σε ό,τι αφορά τις πολιτικές του πεποιθήσεις –διότι είναι γεγονός ότι είναι πολύ «φιλελεύθερος» (δηλαδή αριστερός) για τα αμερικανικά δεδομένα –αυτές δεν πρέπει να εκπλήσσουν και τόσο. Ενα παιδί που γεννήθηκε μεν στις ΗΠΑ (το 1967) αλλά μεγάλωσε με τις αφηγήσεις (έστω και εν μέσω συζυγικών καβγάδων) ενός μαχητή της ελευθερίας που έγινε πολιτικός πρόσφυγας και γνώρισε τη δυτικού τύπου δημοκρατία σε μια χώρα κοινωνικά και οικονομικά «ρυθμισμένη» με τις αρχές του Κέινς, είναι πολύ πιθανό να αποκτήσει ελαφρώς αποκλίνουσες αντιλήψεις για έννοιες όπως είναι, ας πούμε, η κοινωνική δικαιοσύνη ή η πρόνοια του κράτους για τους πολίτες του.
Σπούδασε στο Χάρβαρντ και μετά την αποφοίτησή του (το 1993) συνεργάστηκε με το κορυφαίο δικηγορικό γραφείο της Νέας Υόρκης Cravath, Swaine & Moore ενώ αργότερα εντάχθηκε στην ομάδα του εξίσου ονομαστού Quinn Emanuel Urquhart & Sullivan. Οπου και ευτύχησε να κερδίσει την «υπόθεση της ζωής του»…
Η αποστολή
«Πείσμα νικητή και πνεύμα δολοφόνου»
Η υπόθεση που έκανε διάσημο τον Φιλίπ Σελέντι ξεκίνησε την άνοιξη του 2010, όταν ο ίδιος και η συνάδελφός του, Μανίσα Σεθ, κλήθηκαν ως εκπρόσωποι του γραφείου τους στην αμερικανική Ομοσπονδιακή Οικονομική Υπηρεσία Στέγασης (Federal Housing Finance Agency ή FHFA) στην Ουάσιγκτον. Πρόκειται για μια υπηρεσία που δημιουργήθηκε το 2008 με αποστολή να επανορθώσει τις ζημιές που δημιούργησε στο αμερικανικό Δημόσιο η κρίση.
Εκεί οι δύο δικηγόροι πληροφορήθηκαν τη βούληση της Υπηρεσίας που εποπτεύει μεταξύ άλλων τις κρατικές στεγαστικές τράπεζες Fannie Mae και Freddie Mac να καθίσει στο σκαμνί τις μεγαλύτερες τράπεζες του πλανήτη, από την JPMorgan Chase ως την Deutsche Bank και την Barlclays. Θα ζητούσαν αποζημίωση για τα τοξικά επενδυτικά προϊόντα αξίας άνω των 200 δισ. δολαρίων που δημιούργησαν και πούλησαν στην αγορά οι τράπεζες, προκαλώντας έτσι την κατάρρευση της αμερικανικής αγοράς ακινήτων και μεγάλες απώλειες για τη Fannie Mae και τη Freddie Mac, που διασώθηκαν εν τέλει με τα χρήματα των αμερικανών φορολογουμένων.
Δεν το πίστευαν
«Κανείς δεν πίστευε τότε πραγματικά ότι θα κερδίζαμε κάτι. Ούτως ή άλλως ήταν μια υπόθεση που παραλίγο να μας σκοτώσει» δηλώνει σήμερα ο Σελέντι. Ενας άλλος πελάτης του γραφείου Quinn Emanuel Urquhart & Sullivan ωστόσο, ο Τζόναθαν Χάρις, που έπειτα από πενταετή δικαστικό αγώνα πέτυχε να αποζημιωθεί από την Bank of America για τη χρεοκοπία της επιχείρησής του, δεν εξεπλάγη από τη μεγάλη επιτυχία του Σελέντι: «Εχει το πείσμα του νικητή και το πνεύμα του δολοφόνου. Αν ενστερνιστεί την υπόθεσή σου, δεν υπάρχει περίπτωση να τη χάσει»!
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
