Οι καλοί λογαριασμοί κάνουν τους καλούς φίλους. Ενίοτε κάνουν και τους καλούς συνομιλητές. Γι’ αυτό και η Δήμητρα Γαλάνη το ξεκαθαρίζει από την αρχή. Αυτά που θα συζητήσουμε: «Είναι σκέψεις μου, όχι θέσφατα. Η δική μου αντίληψη για τη ζωή». Η δική της αντίληψη για τη ζωή βρίσκεται τον τελευταίο καιρό υπό επανεξέταση. Αυτό υποδεικνύουν τα καινούργια τραγούδια της μαζεμένα σε ένα άλμπουμ με τίτλο που δίνει ξεκάθαρα τον τόνο: «Αλλιώς». Τον ίδιο τίτλο που έδωσε στις χειμερινές εμφανίσεις της αλλά και στη μεγάλη συναυλία που θα πραγματοποιήσει στις 25 Ιουνίου στην Τεχνόπολη. «Αισθάνομαι ότι η ανάγκη να δούμε τον κόσμο με αλλιώτικο βλέμμα δεν αποτελεί προτροπή ή διάθεση δική μου ή του Παρασκευά Καρασούλου που έγραψε τους στίχους. Μας αφορά όλους. Αν προσπαθήσεις να ερμηνεύσεις αυτό που ζούμε σήμερα με παλιά εργαλεία είσαι χαμένος. Πρέπει επιτέλους να τολμήσουμε, να πάψουμε να φοβόμαστε να κάνουμε ανατροπές, ξεκινώντας από εμάς τους ίδιους. Πρόκειται για την οπτική ενός ανθρώπου που είναι ώριμος και κοιτάζει το μέλλον μέσα από τα μάτια των νέων γιατί τα δικά του έχουν πια κουραστεί».
Στον δίσκο είναι φανερή η ανάγκη για μια άλλη διαδικασία. Στίχοι όπως το «ολοκαίνουργιο εμείς» θυμίζουν αυτό που συμβαίνει στα φίδια όταν αλλάζουν δέρμα.
«Διάβασα πρόσφατα, ξέρετε, κάτι για τους αετούς. Δεν είμαι σίγουρη ότι γίνεται στην πραγματικότητα αλλά μου άρεσε πολύ. Οι αετοί περνάνε γύρω στα 40 τους χρόνια από μια εξαιρετικά επώδυνη διαδικασία. Πηγαίνουν σε έναν βράχο μόνοι και αλλάζουν πρώτα το ράμφος και τα νύχια τους και έπειτα το φτέρωμά τους. Αν καταφέρουν να διεκπεραιώσουν αυτή τη διαδικασία, ζουν για πολλά χρόνια ακόμη. Αν όχι, πεθαίνουν. Τι ωραία παραβολή! Σχετικά με το δέρμα των φιδιών θα ήθελα να θυμίσω ότι ο λαός όταν βρίσκει το πουκάμισο του φιδιού το κρατάει για γούρι, επειδή σηματοδοτεί την ανανέωση».
Η ανανέωση συνοδεύεται συνήθως από τη ρήξη με το παλιό…
«Για όλους μας είναι επώδυνη η ενηλικίωση, είναι δύσκολος ο απογαλακτισμός –κάθε είδους. Πρέπει να περάσει και η ανθρωπότητα από αυτή τη διαδικασία, να κάνει αυτό το βήμα. Σε μια κουβέντα που είχα με τον Γιώργο Γραμματικάκη μου είπε ότι, αν τον χρόνο ζωής του Σύμπαντος τον παραλληλίσουμε με μία ώρα δικού μας χρόνου, ο άνθρωπος εμφανίζεται τα τελευταία τρία λεπτά. Ο άνθρωπος είναι, δηλαδή, πολύ νέος ως είδος, είναι λογικό να βρίσκεται σε μια κατάσταση νηπιακή, άντε εφηβική, δεν έχει ενηλικιωθεί ακόμη. Εχω πίστη στον άνθρωπο, ακόμη και σήμερα που μοιάζει αδιέξοδο αυτό που περνάμε».
Ο Μάνος Χατζιδάκις είχε γράψει στο σημείωμα της «Πορνογραφίας» πως «όποιος δεν μπορεί να αγαπήσει τον πλαϊνό του προσπαθεί να αγαπήσει τον κόσμο». Πώς σας φαίνεται αυτή η φράση;
«Δεν το έχω νιώσει ποτέ αυτό το συναίσθημα. Θα έλεγα βέβαια πως τίποτα δεν μπορεί να γίνει αν δεν αγαπήσει πρώτα κάποιος τον εαυτό του και με τα λάθη του ακόμα. Δεν υπάρχει άνθρωπος χωρίς “θεματάκια” –μ’ αρέσει αυτή η λέξη. Παλεύοντας να τα ξεπεράσεις αποκτάς δύναμη. Νιώθω πια μια ισορροπία στη ζωή μου. Δεν ξέρω αν λέγεται ευτυχία –μου φαίνεται βαρύγδουπη έκφραση αυτή. Αγαπάω, αγαπιέμαι, γελάω, κλαίω, χαίρομαι, λυπάμαι, χωρίς να με πνίγει κάτι που αισθάνομαι. Αγωνίζομαι για αυτή την ισορροπία. Και πάντα πιστεύω επί της αρχής ότι βοήθειά σου στον αγώνα αυτόν είναι οι φίλοι σου».
Μπορεί να αλλάξει ο κόσμος ή νομίζουμε ότι όλα αλλάζουν για να μείνουν τελικά ίδια;
«Μα δεν είναι ποτέ ακριβώς τα ίδια. Θα σας δώσω ένα παράδειγμα. Εγω αγαπάω πολύ τον μινιμαλισμό. Σε ένα μινιμαλιστικό κομμάτι, του Φίλιπ Γκλας φέρ’ ειπείν, υπάρχει η αέναη επανάληψη ενός θέματος, ποτέ όμως δεν είναι ακριβώς το ίδιο. Αντιστοίχως, πολλά επαναλαμβάνονται στην Ιστορία, κάθε φορά ωστόσο κάτι είναι ελαφρώς διαφορετικό. Η αδικία και η καταπάτηση της ανθρώπινης υπόστασης σιγά-σιγά θα εξασθενούν, η επανάληψη θα βοηθά τον άνθρωπο να καταλάβει καλύτερα. Φυσικά οι περισσότεροι δεν θα ζήσουμε αυτό που οραματιζόμαστε, θα το ζήσουν κάποιοι άλλοι και εμείς θα έχουμε απλώς συμμετάσχει σε αυτή τη συνέχεια. Είναι τόσο φυσική αυτή η διαδικασία. Κι όμως έχει δημιουργήσει αυτή η κοινωνία τόσο φόβο για το τέλος. Μα πρέπει να είναι ο άνθρωπος φοβισμένος για τη μοίρα του; Το να ζεις με ένα ζώο είναι πολύ μεγάλο μάθημα. Πάντα ζούσα με ζώα. Δεν έχουν συνείδηση της φθοράς τους. Αισθάνονται ότι κάποια στιγμή το σώμα τους τα εγκαταλείπει, γέρνουν και κοιμούνται. Για εμάς αυτή η τόσο φυσική διαδικασία έχει γίνει εφιάλτης. Αν ζούσαμε σε μια κοινωνία που η έννοια του θανάτου ταυτιζόταν με την ανακύκλωση και τη συνέχεια της ζωής, θα ήμασταν τελείως διαφορετικοί. Πρέπει να απαλλαγούμε από το άρρωστο εγώ μας».
Κάνατε ποτέ κάποια δουλειά αποκλειστικά για τα χρήματα;
«Εχει συμβεί. Δύο ή τρεις φορές στα 43 χρόνια που τραγουδάω. Το έκανα γιατί κάθε τέτοια δεδομένη στιγμή είχα κάποια ανάγκη. Τα έχασα ξαφνικά αμέσως μετά. Είναι απολύτως φυσικό. Διότι δεν ήταν ποτέ αυτή η γενική πρόθεσή μου. Δεν ήταν θέμα συμπαντικής δικαιοσύνης. Δεν τα εκτίμησα, γι’ αυτό και τα έχασα».
Παίρνουμε μαθήματα από τα τραγούδια ή πρέπει να πάθουμε για μάθουμε;
«Πρέπει να πάθουμε για να μάθουμε. Το τραγούδια μας επιβεβαιώνουν, μας ησυχάζουν, κάνουν πιο εύκολο τον δρόμο της αλήθειας, στρογγυλεύουν τις γωνίες. Η αλήθεια από μόνη της πονάει πάρα πολύ, η τέχνη βοηθάει να μην πονάει τόσο. Γι’ αυτό και η τέχνη είναι ο μεγάλος εχθρός της εξουσίας και της απληστίας. Επειδή μας παρηγορεί και μας ωθεί να σκεφτόμαστε και να ξεπερνάμε τον φόβο. Δεν είναι τυχαίο ότι στους δύσκολους καιρούς κάθε κραταιό σύστημα την τέχνη ή την καταστρέφει ή την εξαγοράζει».
Μια αναπάντεχη δικαίωση
Για τη Δήμητρα Γαλάνη οι διαδρομές των τραγουδιών είναι αναπάντεχες. Θυμάται ένα περιστατικό από μια συναυλία της στην Ελευσίνα μαζί με τη Χαρούλα Αλεξίου:
«Μια άποψή σου μπορεί να δικαιωθεί από έναν και μόνο άνθρωπο. Θα σας πω μια ιστορία που συνέβη πριν από πολλά χρόνια. Είχα πρόσφατα βγάλει το “Κανονικά”, μια δουλειά προχωρημένη για την εποχή της από όλες τις απόψεις που δεν είχε τύχει θερμής υποδοχής. Κάνω περιοδεία με τη Χαρούλα Αλεξίου και έχουμε παίξει στην Ελευσίνα σε μια ανοιχτή συναυλία, αν θυμάμαι καλά, με ελεύθερη είσοδο –κάτι που αντιπαθώ, αλλά δυστυχώς τότε το είχαμε κάνει. Ερχεται στα παρασκήνια μια κυρία κάπως εύσωμη, ντυμένη με τη ρόμπα της, μια καπιτονέ ρόμπα, φορώντας παντόφλες, μια λαϊκή γυναίκα, η οποία μπορεί και να καθάριζε φασολάκια στο μπαλκόνι της προτού έρθει να μας ακούσει, και μου λέει βουρκωμένη: «Κοπέλα μου, γιατί δεν είπες αυτό το τραγούδι: Κανονικά, τυραννικά, γι’ αυτούς που καίνε τη ζωή μοναδικά; Με σκότωσε. Πού να φανταστώ ότι ο καημός της θα ήταν αυτός. Δεν ξέρεις ποτέ τι διαδρομές θα κάνουν τα τραγούδια».
πότε & πού:
Δήμητρα Γαλάνη, «Αλλιώς»
Συμμετέχουν: Αλκηστις Πρωτοψάλτη, Vassilikos, Θέμης Καραμουρατίδης, Olga Kouklaki.
Τετάρτη 25 Ιουνίου, Τεχνόπολις Δήμου Αθηναίων. Ωρα έναρξης: 9.00 μ.μ.
Τιμές εισιτηρίων: 10 ευρώ προπώληση και 12 ευρώ στο ταμείο
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
