«Υπάρχει ακόμη θέση για οράματα…»
Σαράντα χρόνια τώρα γυρίζει τον κόσμο και τραγουδάει με μια κιθάρα αυτά που κρύβει στην ψυχή της. Η Τζόαν Μπαέζ δεν φαίνεται διατεθειμένη ν’ αλλάξει σκοπό και στάση ζωής. Αλλωστε, όπως η ίδια δήλωσε προς «Το Βήμα», από μικρή είχε αποφασίσει πώς θα ξοδευτεί σ’ αυτή τη ζωή…
Η μεγάλη κυρία της φολκ εξακολουθεί να παίζει κιθάρα και να τραγουδάει προστατευμένη από το παρελθόν. Το ένδοξο παρελθόν της. Υπήρξε ιέρεια των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, σταρ του Γούντστοκ, πολέμιος του Βιετνάμ, των ρατσιστικών διακρίσεων, της αστυνομικής αυθαιρεσίας. Υπήρξε σύντροφος του Ντίλαν. Υπήρξε πολλά που κρατάνε ακόμη. Είχε μια κρυστάλλινη φωνή και κάνει τα πάντα προκειμένου να την διατηρεί σε καλή κατάσταση. Βεβαίως, οι καιροί έχουν αλλάξει. Οι σταρ σήμερα αλλιώς προσεγγίζουν το κοινό. Η Τζόαν Μπαέζ παραμένει ρομαντική. Υπάρχει θέση, λέει, για οράματα. Οσο και αν τα media προωθούν μόνο την εικόνα σε βάρος της ουσίας των πραγμάτων…
Η Τζόαν Μπαέζ σήμερα εξακολουθεί να έχει μεγάλη δραστηριότητα. Πέρυσι μόλις έδωσε σειρά συναυλιών σε 50 πόλεις των ΗΠΑ και σε 15 ευρωπαϊκές πόλεις. Δεν είχε μόνο τα ιστορικά τραγούδια να θυμίσει στο κοινό, είχε και μια σειρά καινούργιων τραγουδιών κάτω από τον προφανή τίτλο Ring them bells…
Η Μπαέζ εξακολουθεί να έχει την ίδια σοπράνο φωνή και την ίδια «αυτοκρατορική» συμπεριφορά στη σκηνή. Η φήμη της είναι μεγάλη. Από τη μια είναι το καλό κορίτσι με τα κοινωνικά ενδιαφέροντα και από την άλλη η αυστηρή επαγγελματίας. Τη δεκαετία του ’80, όταν άρχισαν να καταλαγιάζουν οι διαμαρτυρίες παντός τύπου, εκείνη ζούσε στο σπίτι της στην Καλλιφόρνια και σκεφτόταν την επόμενη στιγμή που θα κατέβαινε στους δρόμους διαμαρτυρόμενη. Η Μπαέζ εν τούτοις ποτέ δεν ξέχασε ότι είναι και γυναίκα, έτσι όταν γνώρισε τον νεαρό Ντένις που είχε έναν πύργο στη Νορμανδία δεν δίστασε, παρά τη διαφορά ηλικίας, να μείνει μαζί του για περισσότερα από δέκα χρόνια. Οταν μιλούσε για εκείνη την περίοδο της ζωής της χαρακτήριζε τον εαυτό της «βασίλισσα των τσιγγάνων στη χώρα του παραμυθιού». Το ’91 ο Ντένις παντρεύτηκε άλλη και όλα πήραν τον πειθαρχημένο δρόμο τους.
Σήμερα, 56 χρόνων, η Τζόαν Μπαέζ έχει διανύσει μια τεράστια απόσταση, από τις αντιπολεμικές πορείες και διαμαρτυρίες των δεκαετιών ’60 και ’70, τη σχέση της με τον Ντίλαν, τον γάμο της το ’68, τη γέννηση του γιου της, το διαζύγιό της, τις συναυλίες της για τους πολιτικούς κρατούμενους στην πρώην Σοβιετική Ενωση ως και την εκστρατεία ενάντια στα δικτατορικά καθεστώτα της Χιλής και της Αργεντινής.
Στα τέλη της δεκαετίας του ’80 πέρασε την κρίση του μεσήλικου και την κρίση της καριέρας. Εκοψε τα μαλλιά της, απέκτησε μάνατζερ, άρχισε να τραγουδάει καινούργια τραγούδια, βρήκε νέους συνεργάτες και έτσι μπήκε ξανά η καριέρα της στο σωστό αυλάκι. Είχε ήδη συνειδητοποιήσει πως τώρα πια η μουσική προηγείται της πολιτικής.
Τι έχει μείνει από την Τζόαν Μπαέζ της «ιστορικής» δεκαετίας του ’60 στην Τζόαν Μπαέζ του σήμερα;
«Ηταν πολλές, χιλιάδες μπορώ να πω οι εμπειρίες στο διάστημα αυτό. Μου άφησαν ένα μεγάλο πλούτο. Βασικά, όμως, αυτό που έχει μείνει και που κυριαρχεί σήμερα στη μουσική μου είναι η απλότητα, λέξεις που έχουν κάποιο νόημα, τραγούδια τα οποία μπορούν να μεταφέρουν εύκολα στο κοινό της κάθε ηλικίας μηνύματα. Το πιο βασικό απ’ όλα είναι η απλότητα. Μ’ αυτήν έφτασα ως εδώ…».
Υπάρχει χώρος για μηνύματα σήμερα; Η μουσική παρεμβαίνει στην κοινωνική ζωή των ανθρώπων ή είναι μόνο άκουσμα και θέαμα;
«Φυσικά και υπάρχει. Υπάρχουν «γενναίοι» νέοι δημιουργοί που προσπαθούν να στείλουν κάποιο μήνυμα σε ένα κοινό που το σύνολο σχεδόν της μουσικής το έχει κάπως «ναρκώσει». Νιώθω πολύ ευτυχισμένη να γνωρίζω μερικούς απ’ αυτούς τους δημιουργούς, οι οποίοι στοχεύουν σε ένα καλύτερο αύριο. Εχουν ακριβώς την ίδια στάση με εμάς. Πολεμούν έτσι όπως εμείς στη δεκαετία του ’60 μέσα από τη δημιουργία και τη μουσική, μέσα από έναν ευγενή αγώνα αμφισβήτησης».
Πώς θα περιγράφατε τη σημερινή κατάσταση στη διεθνή μουσική σκηνή;
«Η διεθνής μουσική σκηνή σήμερα είναι πλούσια σε ποικιλία και ποιότητα. Το γεγονός αυτό με χαροποιεί ιδιαιτέρως γιατί βλέπω πως ο «σπόρος» που φύτεψε η δική μου γενιά δεν χάθηκε. Αντίθετα, έγινε βλαστός και άνθισε, γεγονός που το εντοπίζουμε σε πολλά μουσικά ρεύματα, όπου η αγωνία και ο προβληματισμός για το μέλλον της ανθρωπότητας είναι έκδηλα».
Σήμερα για ποιο αίτημα θα κατεβαίνατε στον δρόμο; Σε τι είδους διαδήλωση θα συμμετείχατε;
«Είμαι ενεργό μέλος της κοινωνίας, δεν μ’ αρέσει να μένω στο περιθώριο. Αντίθετα πιστεύω πως η συμμετοχή του καθενός από μας στα κοινά είναι απαραίτητη, όπως και η διαμαρτυρία έστω και με μια κιθάρα. Θα κατέβαινα στους δρόμους και σήμερα, όπως πάντα, για κάτι που πιστεύω. Για παράδειγμα, θα συμμετείχα σε μια διαδήλωση για την ειρήνη, για τα ανθρώπινα δικαιώματα, χωρίς βέβαια να έχει πολιτικό χρώμα».
Το κοινό που σας αποθέωνε κάποτε μεγάλωσε. Το νεανικό κοινό σήμερα πώς σας αντιμετωπίζει; Σαν ένα μύθο του παρελθόντος ή σαν έναν ακόμα δημιουργικό καλλιτέχνη;
«Μου αρέσει να πιστεύω πως το νεανικό κοινό με αντιμετωπίζει σαν κάποιο δημιουργικό καλλιτέχνη. Αυτό που έχει σημασία όμως είναι ότι είχα την ευκαιρία να γνωρίσω και να δουλέψω με νέους δημιουργούς που έχουν το ταλέντο να διαβάζουν και να επικοινωνούν με τις σκέψεις της νέας γενιάς… Θεωρώ πως οι νέοι άνθρωποι σήμερα, παντού στον κόσμο, είναι παγιδευμένοι. Τρέφονται διαρκώς με την εικόνα. Είναι πολύ δύσκολο να ξεφύγει κανείς από αυτό το κακοφτιαγμένο παζλ του θεάματος και των φτηνών ειδώλων που πλασάρουν τα media και αποπροσανατολίζουν τους νέους από τις πραγματικές αξίες».
Σε τι ηλικίες απευθύνεστε; Σε ποιες θα θέλατε να απευθύνεστε;
«Οπως κάθε δημιουργός και εκτελεστής, δεν θα ήθελα να περιορίζομαι σε συγκεκριμένες ηλικίες. Τα τραγούδια μου έχουν διαχρονικό χαρακτήρα και το γεγονός αυτό τα κάνει αποδεκτά στους νέους. Αγγίζουν τις ευαίσθητες χορδές τους και συγκινούν, γιατί μιλάνε απλά και ειλικρινά για παντοτινές αξίες: την ειρήνη και τα ανθρώπινα δικαιώματα».
Γίνατε μεγάλο αστέρι στα 17 σας χρόνια. Εχετε χορτάσει δόξα ή μήπως ο καλλιτέχνης δεν μπορεί ποτέ να ελέγξει τη ματαιοδοξία του;
«Νομίζω ότι έχω απολαύσει αρκετή φήμη που μπορεί να με ικανοποιήσει για πολλές ακόμη ζωές. Δεν έχω καμιά ματαιοδοξία. Είμαι ένας άνθρωπος χορτασμένος».
Τι σκέφτεστε για το μέλλον σας;
«Οι επαγγελματικοί στόχοι μου είναι να συνεχίσω την καριέρα μου με συναυλίες και ηχογραφήσεις για λίγο ακόμη και ως τότε που αυτά μπορούν να με εκφράζουν. Μετά έχω σκοπό να εκδώσω ένα βιβλίο με ποιήματα και να εκθέσω πίνακες ζωγραφικής, ζωγραφίζω πάντα και παντού με οτιδήποτε: με φαγητό πάνω στους τοίχους κάποιου εστιατορίου, με σοκολάτα, με μουστάρδα και κάπου κάπου χρησιμοποιώ και κανονικές μπογιές! Επίσης, ελπίζω ότι θα τα καταφέρω να ζήσω κάποια μέρα σε μια φάρμα με κότες, γίδες, πρόβατα και να μπορέσω να επισκεφθώ τόπους που μόνο για συναυλίες συνάντησα και δεν είχα τον χρόνο να εξερευνήσω».
Ξέρετε την ελληνική μουσική; Τι σας αρέσει;
«Γνωρίζω λίγο την ελληνική μουσική αλλά αρκετά για να την κρίνω ως αξιόλογη. Οι μελωδίες στη μουσική του Θεοδωράκη και του Χατζιδάκι είναι όμορφες και δημιουργικές και έχω ακούσει να τις ερμηνεύει φανταστικά η Νάνα Μούσχουρη. Ελπίζω στο διάστημα αυτό της παραμονής μου στην Ελλάδα είναι η πρώτη φορά που θα μείνω τόσο πολύ να την γνωρίσω καλύτερα».
Οι συναυλίες σας στην Ελλάδα τι θα περιλαμβάνουν; Και τι σημαίνει μία ακόμη συναυλία για σας; Εχετε πάντα το ίδιο κέφι όταν εμφανίζεστε μπροστά σε κοινό;
«Είμαι τυχερή που θα εμφανιστώ με τους αξιόλογους συνεργάτες μου Mark Peterson, Adam Rothber, Carol Steele. Είναι κάτι καινούργιο για μένα, αφού για πάρα πολλά χρόνια έκανα σόλο εμφανίσεις. Θα τραγουδήσουμε μαζί παλιά τραγούδια, αυτά που ξέρω πως και σεις στην Ελλάδα αγαπήσατε. Οπως τα: Amazing Grace, Forever Young, Gracias a la Vida, Diamonds and Rust, αλλά και κομμάτια από την τελευταία μου δουλειά, Ring them Bells…».
Για μας, το κοινό, είστε πάντα ένα κορίτσι με μια κιθάρα. Είναι αυτή η προσφιλής σας εικόνα;
«Ναι. Είμαι ακόμη ένα κορίτσι με μια κιθάρα. Ετσι αισθάνομαι».
* Οι συναυλίες της Τζόαν Μπαέζ: Την Τετάρτη, 9.30 μ.μ., στο θέατρο του Λυκαβηττού, την Παρασκευή στο θέατρο Δάσους της Θεσσαλονίκης και στις 29 Ιουνίου στο Φεστιβάλ Κασσάνδρας στη Σιβήρη της Χαλκιδικής.
